OCT to jedno z podstawowych badań w diagnostyce chorób oczu. Specjaliści z Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) wprowadzili do tej metody istotne zmiany. Jak sugerują, może ona obecnie pozwolić na identyfikowanie zmian na poziomie komórkowym, a to przełoży się na lepszą diagnostykę oraz zrozumienie powstawania różnych chorób oczu.
Na świecie na poważne zaburzenia wzroku lub ślepotę cierpi aż 285 milionów ludzi. Większość z nich nie ma dostępu do nowoczesnych metod leczenia, przez co na pomoc często przychodzi za późno. Może się to zmienić dzięki usprawnieniu tomografii optycznej OCT – narzędzia diagnostycznego do wykrywania patologii oka znanego od trzech dekad – informuje w prasowym komunikacie Instytut Chemii Fizycznej PAN.
Tomografia optyczna OCT jest jednym z najbardziej podstawowych i najdokładniejszych badań wykorzystywanych w diagnostyce chorób oczu. Pozwala szczegółowo obejrzeć poszczególne struktury oczu, a tym samym wykryć choroby plamki żółtej, zmiany cukrzycowe siatkówki, jaskrę czy nowotwory. Niestety, nie jest to metoda idealna, bo naturalnie pojawiające się szumy podczas badania znacznie ograniczają dokładność obrazowania. Zespół naukowców z Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) postanowił to zmienić, wprowadzając do metody OCT istotne zmiany. Tak powstała jeszcze lepsza czasowo-częstotliwościowa tomografia optyczna OCT, która tłumi szumy i pozwala na uzyskiwanie dokładnych obrazów.
Badania zostały przeprowadzone przez dr Edgidijusa Auksoriusa, dr Dawida Boryckiego, Piotra Węgrzyna i prof. Macieja Wojtkowskiego z ICTER, a wyniki opublikowano w czasopiśmie „Optics Letters” w pracy zatytułowanej „Multimode fiber as a tool to reduce cross talk in Fourier-domain full-field optical coherence tomography”.
Metodę OCT cechuje wysoka rozdzielczość, dlatego jest jednym z najczęściej stosowanych badań okulistycznych. Jest całkowicie bezbolesna i bezpieczna – nie ma żadnych przeciwwskazań do jej stosowania (badanie może być wykonywane nawet u kobiet w ciąży). Najlepiej sprawdza się w diagnostyce oczu, np. postępu jaskry, retinopatii cukrzycowej, czy zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (AMD), które stanowią najczęstszą przyczynę utraty widzenia centralnego wśród osób w podeszłym wieku. W początkowej fazie AMD na dnie oka można zaobserwować pojedyncze złogi, czyli przegrupowania barwnika oraz subtelne zmiany zanikowe. Podczas gdy w przypadku rozwoju cukrzycy w obrazach OCT obserwuje się zmiany struktury mikronaczyniowej siatkówki.
Samo badanie OCT – czytamy w opisie IChF PAN – trwa kilka-kilkanaście minut. Pacjent siada przed specjalnym aparatem i ma patrzeć we wskazany przez lekarza punkt, ograniczając mruganie. Głowica pomiarowa ustawiona jest 2-3 cm od oka, więc nie ma możliwości, by miała jakikolwiek kontakt z naszym narządem wzroku. W większości przypadków badanie OCT nie wymaga specjalnego przygotowania – pacjent może przyjechać na nie samochodem. Sama interpretacja wyników jest jednak złożona, dlatego powinna być przeprowadzona przez doświadczonego okulistę.
Technika OCT pozwala na przeprowadzenie „biopsji optycznej” w czasie rzeczywistym, czyli wizualizacje mikrostruktury tkanki oraz zdiagnozowanie ewentualnych zmian patologicznych. W tomografii optycznej wszelkie dane o strukturze obiektu są uzyskiwane z natężenia sygnału interferencyjnego (powstałego w wyniku nakładania się dwóch wiązek laserowych). Tomografia optyczna OCT stosowana obecnie w gabinetach okulistycznych na całym świecie wykorzystuje ciekawą własność światła, zwaną spójnością w czasie lub spójnością w przestrzeni. Podczas badania OCT wykorzystuje się źródła światła częściowo spójnego (czasowo, ale nie przestrzennie) – aparat dokonuje pomiaru różnicy dróg optycznych między zwierciadłem w interferometrze a kolejnymi warstwami próbki obiektu (okiem).
Jak czytamy w komunikacie, wewnątrz interferometru znajduje się specjalna płytka, która dzieli promienie na dwie części i rejestruje interferencję promienia odbitego od struktur tkanek i promienia padającego. Znając różnice dróg optycznych, można określić położenie analizowanych struktur oka. Dane są przetwarzane przez komputer, a następnie prezentowane pod postacią dwuwymiarowych obrazów przekrojów (tomogramów).
Tkanki to struktury wieloskładnikowe, które w różny sposób rozpraszają światło. W zależności od stopnia odbicia lub pochłaniania promieniowania, prezentowany jest obraz w skali szarości lub barwach. Obiekty o najwyższym współczynniku odbicia widoczne są na czerwono lub biało, a o najsłabszym sygnale w ciemnych kolorach lub ciemnoszaro. Tkanki o pośrednich wartościach odbijania światła prezentują się w barwie żółto-zielonej lub odcieniach szarości.
W przypadku tomografii optycznej z użyciem światła częściowo spójnego wykorzystywana jest interferometria niskokoherentna, czyli taka, w której interferencja promieniowania zachodzi na drodze rzędu mikrometrów (dzięki zastosowaniu diod superluminescencyjnych lub laserów o krótkich impulsach). Zazwyczaj stosuje się źródła promieniowania z zakresu podczerwieni. Do klasycznego badania OCT nie można stosować źródeł światła niespójnego (np. halogenów, LED-ów czy żarówek).
Zespół naukowców z Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) jako pierwszy na świecie połączył właściwości spójności światła w czasie i przestrzeni, co umożliwia dokładniejszą diagnostykę oka – informuje IChF PAN.
Czasowo-częstotliwościowa tomografia optyczna OCT (Spatio-Temporal Optical Coherence Tomography STOC-T) jest skutecznym narzędziem do obrazowania oka dzięki swojej szybkości i zdolności do pozyskiwania stabilnej informacji fazowej w pełnym polu widzenia (nie dla skanującej, skupionej wiązki jak w przypadku lasera). Do tej pory, głównym problemem przy stosowaniu tej metody (od 2006 r.), był szum (tzw. plamki), który utrudnia dokładną wizualizację naczyniówki – części oka kluczowej ze względu na udział w patogenezie wielu chorób (dostarcza tlen i składniki odżywcze do fotoreceptorów). Naukowcy z ICTER wykoncypowali, że użycie światłowodu wielomodowego o odpowiedniej długości, poprawia obrazowanie oka – Czytamy w prasowym komunikacie.
Światłowód wielomodowy to taki, który na swoim końcu emituje kilkaset niepowtarzających się wzorów przestrzennych w przekroju wiązki (tzw. modów poprzecznych). Do tej pory wykorzystywano wielokrotnie takie urządzenia do transmisji danych za pomocą światła, ale nikt nie wpadł na to, że kilkaset metrów takiego światłowodu powoduje, że każdy ze wzorków przestrzennych będzie wychodził z niego w różnym czasie. Dzięki temu uzyskuje się kilkaset obrazów OCT rejestrowanych w tym samym pomiarze, które po dodaniu do siebie redukują niepożądane efekty, takie jak szum plamkowy. Dzięki wykorzystaniu tego pomysłu do OCT zespół uczonych z ICTER opracował nowy sposób kontroli fazy optycznej STOC-T, który pozwolił na uzyskanie in vivo obrazów siatkówki i rogówki w wysokiej rozdzielczości. Ta metoda pozwala znacznie lepiej zobaczyć obrazy przekrojów z warstwy naczyniowej znajdującej się pod siatkówką (do tej pory nie było to możliwe). Warto podkreślić, że światłowód był używany pasywnie, bez żadnych ruchomych elementów.
Projekt Międzynarodowe Centrum Badań Oka jest realizowany przez Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Czytaj dalej →

W ostatnich latach na całym świecie odnotowuje się wzrost znaczenia raportowania w zakresie zrównoważonego rozwoju. Najwyższy wskaźnik odnotowano w Ameryce Północnej (90 proc. analizowanych firm), w Polsce już blisko 8 na 10 największych firm raportuje tego typu kwestie. Aż 96% największych firm świata (z listy G250) raportuje działania CSR. Wskaźnik dla całego świata wynosi 80%, dla porównania w 1992 r. było to tylko 12% firm. Trend na angażowanie się firm na rzecz dobra społecznego i środowiska nieustannie wzrasta i staje się coraz częściej stosowaną przez organizacje praktyką. Na działania decydują się nie tylko duże korporacje, ale i małe, lokalne firmy.
Dlaczego działania CSR mają tak duże znaczenie? Firmy dysponują zasobami, które mogą  przeznaczyć na realizację projektów na rzecz dobra publicznego. Sama produkcja, dystrybucja i sprzedaż również ma ogromne znaczenie oraz wpływ na środowisko naturalne, dlatego istotna jest odpowiednia procedura, pozwalająca zarządzać tym procesem. Coraz większe znaczenie mają produkty wykorzystane w procesie produkcji oraz stopień świadomości ekologicznej pracowników, a także oferowane warunki pracy i benefity.
Branża optyczna w Polsce nieustannie się rozwija, zwiększając liczbę salonów optycznych. Rozwój tego sektora oraz jego zasoby pozwalają na angażowanie się w jeszcze większym stopniu w obszarze społecznej odpowiedzialności. Firmy optyczne coraz częściej podejmują działania CSR na wielu płaszczyznach, m.in. wspierając osoby z chorobami wzroku oraz redukując do możliwego minimum wpływ na środowisko naturalne.
Jednym z pionierów tego typu działań jest firma SHAMIR – lider na rynku producentów soczewek, który w maju 2021 roku ogłosił oficjalny start programu „Długie Oczy”. Projekt ma na celu poprawiać jakość życia osób z deficytem widzenia. Pierwszą inicjatywą w ramach akcji „Długie Oczy” jest zbiórka funduszy na budowę Ogrodu Zmysłów – terapeutyczno-pedagogicznego ogrodu sensorycznego dla niewidomych i niedowidzących dzieci z Ośrodka Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach.
Sam program powstał, aby pomagać osobom z deficytem widzenia, ale również, aby uświadamiać ich potrzeby oraz projektować rozwiązania, które będą odpowiedzią na najważniejsze wyzwania. Zgodnie ze strategią biznesową SHAMIR, projekty realizowane
w ramach „Długich Oczu” będą wdrażały innowacyjne i pionierskie rozwiązania, koncentrujące się na poprawie jakości życia osób z różnego typu chorobami wzroku.
Firma SHAMIR jeszcze przed rozpoczęciem programu, czynnie angażowała się w pomoc dla Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach, realizując wolontariaty pracownicze.
Naturalnym krokiem było rozpoczęcie programu na skalę ogólnopolską, która na celu ma organizowanie działań poprawiających jakość życia osób z chorobami wzroku. Pracownicy SHAMIR chętnie zgłaszają nowe inicjatywy oraz angażują się w wolontariaty pracownicze. Dla zespołu SHAMIR nadrzędną wartością jest pomaganie innym, co przejawia się w działaniach organizowanych od wielu lat.
„Razem z pracownikami SHAMIR od wielu lat angażujemy się w akcje społeczne, m.in. poprzez wolontariaty pracownicze, w trakcie pandemii przekazaliśmy okulary ochronne dla pracowników medycznych.” – mówi Aleksandra Kubańska, Marketing & Communications Manager, SHAMIR Polska
„Uznaliśmy, że jesteśmy gotowi na jeszcze większe wyzwanie, dlatego wspólnie z zespołem zdecydowaliśmy, że chcemy zorganizować akcje na skalę ogólnopolską. Naszym celem jest polepszenie standardu życia osób z chorobami wzroku,  czego pierwszym efektem jest program Długie Oczy, czyli budowa Ogrodu Zmysłów dla niewidomych i słabowidzących dzieci z Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach.” – dodała.
Do programu Długie Oczy przyłączyły się partnerskie salony optyczne z całej Polski. Obecnie
w projekcie uczestniczy ponad 140 salonów optycznych. W każdym salonie optycznym stoi puszka, do której można wrzucić pieniądze na rzecz zbiórki publicznej – budowy Ogrodu Zmysłów, którą prowadzi Towarzystwo. W punktach oprócz puszki znaleźć można również dodatkowe materiały w postaci plakatu czy ulotki ze szczegółowymi informacjami na temat akcji. Każdy salon optyczny może przyłączyć się do programu – udział jest bezpłatny, za to może wnieść bardzo dużo dobra.
Dzięki zebranym funduszom powstanie Ogród Zmysłów, który zajmie powierzchnię około 4000 m kw. i zostanie podzielony na różne strefy. Wszystkie elementy – sady, krzewy owocowe, kwiaty, zioła, żywopłoty, zboża, murawa z wieloma gatunkami traw, czy mapa dotykowa – znajdą się w ogrodzie po to, by dzieci mogły poczuć je dłońmi i stopami, usłyszeć, powąchać czy posmakować, rozwijając w ten sposób swoje zmysły.
„Kiedy dowiedzieliśmy się o akcji, od razu zdecydowaliśmy się na udział w programie. Klienci naszego salonu dopytują o szczegóły akcji i chętnie wrzucają datki na budowę Ogrodu Zmysłów. Zawsze wspieramy inicjatywy, które mają na celu pomoc osobom z chorobami oczu, jednak ten program skradł nam serce, dlatego czynnie angażujemy się w projekcie” – powiedziała Pani Ewa Pagieła, właścicielka salonu optycznego z Kwidzyna.
„Na co dzień pracujemy z osobami, które mają problemy ze wzrokiem, co sprawia, że bardzo utożsamiamy się z tym projektem. Informujemy naszych klientów o akcji, a Ci z dużym zaangażowaniem wspierają akcję. Cieszymy się, że możemy dorzucić cegiełkę do budowy Ogrodu Zmysłów, który zapewni rozwój podopiecznym z Lasek oraz posłuży na wiele lat” – powiedział Pan Piotr Zalewski, właściciel salonu optycznego OPTIC FIT z Tarnowskich Gór.
Do zbiórki funduszy na Ogród Zmysłów w Laskach może przyłączyć się każdy, wpłacając pieniądze na stronie www.dlugieoczy.pl lub stacjonarnie w wybranych salonach optycznych
w całej Polsce. Każda wpłacona złotówka zbliża do celu – budowy Ogrodu Zmysłów.
Więcej zasad o uczestnictwie w akcji znaleźć można na stronie https://www.dlugieoczy.pl/jak-dolaczyc-do-akcji/. Zbiórka jest zarejestrowana.
Zbiórka publiczna na rzecz budowy Ogrodu Zmysłów jest zarejestrowana pod numerem 2021/1437/OR. Zweryfikuj zbiórkę na stronie internetowej http://zbiorki.gov.pl/ – w polu „szukaj zbiórki” wpisz powyższy numer. Czytaj dalej →