Poradnik dla wolontariuszy i asystentów „Widzieć świat w inny sposób” powstał w ramach zadania realizowanego przez Fundację dla Niewidomych Misja i Rozwój – MiR. Zadanie zostało dofinansowane ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, w ramach programu Korpus Solidarności – Rządowego Programu Wspierania i Rozwoju Wolontariatu Systematycznego na lata 2018 – 2030.
Niewidomi stanowią znaczną część społeczeństwa na całym świecie i można ich podzielić na różne grupy, zależnie od przyczyny utraty wzroku oraz momentu w życiu, w którym do niej doszło. Warto zgłębić tę tematykę, aby zrozumieć, jak różne okoliczności wpływają na życie osób niewidomych, a także jakie choroby niosą ze sobą ryzyko utraty wzroku.
Życie osób głuchoniewidomych jest pełne tajemnic, wyzwań i siły ludzkiego ducha. To świat, w którym cisza i ciemność towarzyszą codzienności, ale jednocześnie przestrzeń, gdzie determinacja i innowacje odgrywają kluczową rolę. Osoby głuchoniewidome, mimo wyjątkowych trudności, są źródłem niesamowitej inspiracji i nadziei. W tym rozdziale odkryjemy tajemnice ich życia, przyjrzymy się wyzwaniom, z jakimi się mierzą, oraz poznamy narzędzia i technologie, które pomagają im w codziennym funkcjonowaniu.
Empatia to jedna z najpiękniejszych cech ludzkiego charakteru. To zdolność do rozumienia i współczucia wobec drugiego człowieka, zdolność wczuwania się w jego emocje i potrzeby. Dzięki empatii możemy lepiej rozumieć innych i pomagać im w trudnych chwilach. Wyjątkowym przykładem siły empatii jest relacja między osobą niewidomą a wolontariuszem. Dlatego w tym miejscu pochylimy się nad charakterystyką osób z dysfunkcją wzroku oraz cechami wolontariusza.
Savoir vivre to zestaw zasad kultury osobistej i etyki społecznej, które kształtują nasze zachowanie i relacje z innymi ludźmi. W kontekście pracy z osobami niewidomymi, zachowanie savoir vivre ma szczególne znaczenie, ponieważ odzwierciedla szacunek, empatię i umiejętność odpowiedniego dostosowywania się do potrzeb innych. W tym rozdziale przedstawimy dlaczego savoir vivre jest kluczowy w pracy z osobami niewidomymi oraz omówimy podstawowe zasady, które stanowią fundament właściwego zachowania.
Dostosowanie przestrzeni dla niewidomych jest obszarem, który odgrywa kluczową rolę w tworzeniu bardziej równych i inkludujących społeczeństw. To proces projektowania i modyfikacji środowisk, aby zapewnić łatwiejszy dostęp i wygodę osobom niewidomym co pozwala im pełniej uczestniczyć w życiu społecznym.
Stworzenie środowiska przyjaznego dla niewidomych odnosi się do procesu zaprojektowania i dostosowania zarówno przestrzeni publicznej jak i prywatnej tak, aby była ona bardziej dostępna i czytelna dla osób niewidomych i niedowidzących. Obejmuje ono wszelkie aspekty otoczenia, począwszy od ulic i chodników, przez budynki publiczne po wnętrza mieszkań. Ten proces ma na celu stworzenie środowiska, które nie tylko eliminuje bariery, ale także wspiera samodzielność, bezpieczeństwo i komfort niewidomych. Praca wolontariusza z osobą niewidomą w różnych przestrzeniach, zarówno publicznych jak i w zaciszu domowym, wymaga troski, uwagi i zrozumienia. Oto kilka kluczowych wskazówek, na co wolontariusz powinien zwrócić uwagę:
Orientacja przestrzenna jest kluczowym aspektem życia niewidomych. Pomagając osobom niewidomym w rozwijaniu umiejętności orientacji przestrzennej, wolontariusze mogą znacząco poprawić jakość ich życia i niezależność. W tym rozdziale przedstawimy techniki i wskazówki dotyczące pracy nad orientacją przestrzenną w kontekście współpracy z osobami niewidomymi.
Pies przewodnik to wyjątkowy towarzysz i narzędzie, który odgrywa wyjątkową rolę w życiu osoby niewidomej. Zrozumienie jakie znaczenie ma pies przewodnik w kontekście wsparcia osób niewidomych jest kluczowe dla każdego, kto pracuje z tą grupą osób. W tym rozdziale omówimy dlaczego psy przewodniki są tak istotne i jakie korzyści przynoszą osobom niewidomym.
Transport publiczny stanowi istotną część codziennego życia dla wielu ludzi umożliwiając im swobodne poruszanie się po mieście i spełnianie codziennych różnorodnych obowiązków. Dla osób niewidomych i niedowidzących oraz ich przewodników dostępność i łatwość korzystania z transportu publicznego odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu równych szans i pełnej integracji społecznej. Niniejszy rozdział poświęcony będzie zagadnieniom związanym z ulgami w transporcie publicznym jakie są dostępne dla osób niewidomych i niedowidzących i ich przewodników. Omówimy także znaczenie karty parkingowej, która stanowi kluczowe narzędzie ułatwiające korzystanie z miejsc parkingowych dedykowanych osobie niepełnosprawnej.
Osoby niewidome i ociemniałe mają prawo do ulgowych przejazdów środkami transportu publicznego – taka informacja z pewnością przyniesie ulgę tym, którzy zmagają się z trudnościami związanymi z utratą wzroku. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, osoby uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji otrzymują szereg ulg w podróżowaniu środkami publicznego transportu zbiorowego.
Warto zaznaczyć, że osoby niewidome spełniające warunki określone w przepisach mogą skorzystać z ulgi wynoszącej aż 93% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej. Dotyczy to biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych.
Dla osób niewidomych, które są uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji, przewidziane są również ulgi w wysokości 51% przy podróżach środkami publicznego transportu kolejowego w pociągach innych niż osobowe oraz autobusowego w komunikacji innej niż zwykła. Również tutaj ulgi obejmują bilety jednorazowe lub imienne miesięczne.
Osoby niewidome lub ociemniałe, które mają orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy, a nie są uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji, mogą skorzystać z ulgi w wysokości 37%. Przysługuje im ona przy podróżach pociągami osobowymi, pospiesznymi, ekspresowymi (PKP) oraz autobusami (PKS) w komunikacji zwykłej, przyśpieszonej i pośpiesznej. Również tutaj zasady obejmują bilety jednorazowe lub miesięczne imienne.
Aby skorzystać z przysługujących ulg, osoby niewidome muszą posiadać jeden z wymienionych dokumentów potwierdzających inwalidztwo, niezdolność do pracy lub niepełnosprawność z powodu stanu narządu wzroku. Wśród nich znajdują się wypisy z treści orzeczeń komisji lekarskich, lekarzy orzeczników ZUS, orzeczeń lekarzy rzeczoznawców KRUS, a także legitymacje emerytów-rencistów wojskowych lub policyjnych.
Ponadto warto nadmienić, iż w komunikacji miejskiej bezpłatne lub ulgowe przejazdy dla osoby niewidomej oraz jej przewodnika przysługują w zależności od uchwał miejscowych organów samorządu terytorialnego. Do ulgi 95% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego, na podstawie biletów jednorazowych jest uprawniony przewodnik lub opiekun towarzyszący w podróży osobie niewidomej.
Zapewnienie tych ulg to krok w kierunku bardziej dostępnej i równościowej przestrzeni publicznej dla osób z dysfunkcjami wzroku. Dzięki tym środkom wsparcia, osoby niewidome mogą łatwiej uczestniczyć w życiu społecznym, korzystając z publicznego transportu bez dodatkowych trudności finansowych.
W miarę jak starość niesie ze sobą różnego rodzaju wyzwania zdrowotne, utrata wzroku jest jednym z najpoważniejszych problemów, z jakimi starsze osoby mogą się borykać. Dla wolontariuszy, którzy chcą pomóc osobom starszym tracącym wzrok, istnieje wiele sposobów, aby uczynić życie tych osób bardziej komfortowym i pełnym wartości. W tym rozdziale dowiesz się, jak skutecznie opiekować się osobami starszymi, które tracą wzrok w wyniku starości.
