Tatrzański Park Narodowy rozwija pilotażową usługę edukacyjnych przewozów elektrycznymi busami na trasie do Morskiego Oka. Inicjatywa, która wystartowała w maju tego roku, od lipca została poszerzona o nowe udogodnienia – w tym bezpłatne przejazdy dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów.
Usługa e-busów TPN nie jest typowym środkiem transportu zbiorowego. Jej głównym celem jest wsparcie osób z ograniczoną mobilnością – w tym osób z niepełnosprawnościami, seniorów oraz rodzin z małymi dziećmi. Przewozy te mają być także alternatywą dla transportu konnego i prywatnych samochodów – TPN każdego roku wydaje średnio 425 zezwoleń na dojazd pojazdami osób z niepełnosprawnościami do Morskiego Oka.
– Zależy nam na zachowaniu równowagi między ochroną przyrody, dostępnością a tradycją. Usługa nie ma na celu masowego przewozu turystów – została zaprojektowana jako narzędzie wspierające ochronę Tatr i zwiększające dostępność tego wyjątkowego miejsca – podkreśla Szymon Ziobrowski, dyrektor TPN.
W ramach lipcowych zmian wprowadzono m.in.:
Kategoria: Artykuły
Dotacja budżetowa dla uczelni – także na osoby niepełnosprawne na studiach podyplomowych
Uczelnie będą mogły ze środków budżetu państwa finansować zadania związane ze wspieraniem osób niepełnosprawnych w procesie przyjmowania i kształcenia na studiach podyplomowych. Takie rozwiązania zaproponował resort nauki w noweli ustawy o uczelniach, przygotowanej w ramach pakietu deregulacyjnego.
Projekt noweli ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (PSWN) zamieszczono w poniedziałek w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów.
Jak wyjaśniono, wprowadzana zmiana jest związana z postulatem, jaki wpłynął od Zespołu SprawdzaMY, a także z wdrażaniem Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami (przyjętej przez rząd w 2021 r.), która zobowiązuje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego do dokonania zmian legislacyjnych w obszarze szkolnictwa wyższego i nauki.
Jednym z celów Strategii jest zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami warunków do pełnego udziału w procesie przyjmowania na uczelnię, kształcenia, w tym na studiach podyplomowych, prowadzenia działalności naukowej i dydaktycznej oraz awansu naukowego, a także pełnego udziału w życiu społeczności akademickiej.
Jak przypomniano w opisie projektu, obecnie uczelnie publiczne i niepubliczne otrzymują z budżetu państwa środki finansowe (w formie dotacji podmiotowej) na zadania związane z zapewnieniem osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału w procesie przyjmowania na studia, do szkół doktorskich, kształceniu na studiach i w szkołach doktorskich lub prowadzeniu działalności naukowej; oraz tworzą z tych środków uczelniany fundusz wsparcia osób niepełnosprawnych.
Jednak – jak wskazano – użyte w przepisie art. 365 pkt 6 ustawy PSWN sformułowanie „kształcenie na studiach i w szkołach doktorskich” powoduje, że w ramach dotacji podmiotowej jest zapewnione wsparcie jedynie dla osób niepełnosprawnych będących studentami i doktorantami, a pomija uczestników studiów podyplomowych.
„Wykluczenie z objęcia pomocą osób niepełnosprawnych będących uczestnikami studiów podyplomowych wydaje się sprzeczne z ratio legis ustawy, do podstawowych zadań uczelni ustawodawca zaliczył bowiem stwarzanie osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału w procesie przyjmowania na uczelnię w celu odbywania kształcenia, kształceniu oraz prowadzeniu działalności naukowej” – podkreślono w opisie projektu.
„W związku z powyższym za niecelowe należy uznać brak możliwości realizowania przez uczelnie z dotacji, o której mowa w art. 365 pkt 6 ustawy, zadań związanych ze wspieraniem osób niepełnosprawnych w procesie przyjmowania na studia podyplomowe oraz kształceniu na studiach podyplomowych” – dodano.
Dlatego MNiSW zaproponowało zmianę art. 365 pkt 6 ustawy PSWN w taki sposób, by obejmował swoim zakresem również niepełnosprawnych uczestników studiów podyplomowych.
„Dzięki temu uczelnie publiczne i niepubliczne, otrzymując na podstawie ww. przepisu dotację, będą mogły przeznaczać ją również na realizację zadań związanych ze wspieraniem osób niepełnosprawnych w procesie przyjmowania na studia podyplomowe oraz w kształceniu na tych studiach” – wyjaśniono.
Ta zmiana będzie również wymagała zmiany w art. 402 pkt 3 ustawy, czyli w przepisie upoważniającym do wydania rozporządzenia ministra nauki sprawie sposobu podziału dla uczelni środków finansowych na świadczenia dla studentów oraz na zadania związane z zapewnieniem osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału w procesie przyjmowania na studia, do szkół doktorskich, kształceniu na studiach i w szkołach doktorskich lub prowadzeniu działalności naukowej. To zaś będzie skutkowało koniecznością wydania nowego rozporządzenia.
Resort nauki przewiduje jedynie zmianę przepisów, bez zwiększania środków przeznaczonych na dotację. Uczelnie będą miały do dyspozycji tę samą wysokość dotacji, obliczaną według liczby niepełnosprawnych studentów i doktorantów, ale z możliwością pełnoprawnego przeznaczania środków finansowych także na niepełnosprawnych uczestników studiów podyplomowych.
Planowany termin przyjęcia projektu przez rząd to III kwartał 2025 r.
Kobiety z niepełnosprawnościami w Unii Europejskiej – wykluczenia, wyzwania i działania na rzecz równości
Kobiety z niepełnosprawnościami mierzą się z wieloma trudnościami wynikającymi z nakładających się form dyskryminacji – zarówno ze względu na płeć, jak i niepełnosprawność. Mimo że zarówno kobiety, jak i mężczyźni z niepełnosprawnościami doświadczają nierówności, sytuacja kobiet jest zdecydowanie trudniejsza. Są one bardziej narażone na ubóstwo, wykluczenie społeczne, przemoc oraz ograniczony dostęp do edukacji, zatrudnienia i opieki zdrowotnej.
Asystencja osobista dla osób z niepełnosprawnościami: Polska a świat
Usługi asystencji osobistej stanowią kluczowe wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami, umożliwiając im bardziej niezależne funkcjonowanie w codziennym życiu. W Polsce koncepcja asystencji osobistej (AOON) jest postrzegana jako niezwykle wartościowe rozwiązanie, które znacząco przyczynia się do poprawy jakości życia beneficjentów. Ta pozytywna ocena podkreśla znaczenie tej usługi w polskim systemie wsparcia społecznego.
Obecnie asystencja osobista w Polsce jest realizowana głównie w ramach tymczasowych, rocznych programów.
Programy te są finansowane ze środków Funduszu Solidarnościowego, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz Europejskiego Funduszu Społecznego. Wdrożenie tych programów odbywa się na szczeblu lokalnym, za pośrednictwem gmin i powiatów.
Kryteria kwalifikacji do obecnych programów zazwyczaj obejmują osoby dorosłe posiadające orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, lub orzeczenie traktowane na równi z nimi. Uprawnione są również dzieci w wieku od 2 do 16 lat, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniami dotyczącymi konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby. Zakres świadczonych usług jest szeroki i obejmuje wsparcie w czynnościach samoobsługowych, higienie osobistej, jedzeniu, ubieraniu się, prowadzeniu gospodarstwa domowego, wypełnianiu ról rodzinnych, przemieszczaniu się poza miejscem zamieszkania oraz komunikowaniu się z otoczeniem. Usługi te są świadczone bezpłatnie dla beneficjentów.
Istotnym ograniczeniem obecnego polskiego systemu jest jego tymczasowy, roczny charakter, co prowadzi do braku ciągłości i często niewystarczającej liczby godzin wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Ta niestabilność jest główną przyczyną trwających prac legislacyjnych, mających na celu ustanowienie stałych, ustawowych ram dla asystencji osobistej.
Koncepcja asystencji osobistej jest nierozerwalnie związana z Ruchem Niezależnego Życia, który promuje prawo osób z niepełnosprawnościami do autonomicznego życia w swoich społecznościach oraz do sprawowania kontroli nad własnym życiem i otrzymywanymi usługami wsparcia. Podstawowe założenia tej filozofii obejmują samostanowienie, usługi kierowane przez użytkownika oraz deinstytucjonalizację – proces odchodzenia od opieki instytucjonalnej na rzecz życia w społeczności. Konwencja ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami (CRPD), w szczególności Artykuł 19 (Życie niezależne i włączenie w społeczność) oraz Komentarz Ogólny nr 5, stanowią międzynarodowe ramy prawne i etyczne dla tych zasad.
Filozofia Niezależnego Życia, zakorzeniona w Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami, zdecydowanie opowiada się za kontrolą użytkownika i niezależnym podejmowaniem decyzji w zakresie asystencji osobistej. Jednakże, analiza informacji dotyczących Polski wskazuje na znaczące wyzwanie praktyczne: asystenci osobiści „nie mogą prawnie wykonywać czynności medycznych, nawet prostych, takich jak podawanie leków, zastrzyków z insuliny, cewnikowanie, karmienie przez PEG/sondę czy zmiana opatrunków”. Jednocześnie zauważa się, że czynności te są „często wykonywane w praktyce, tworząc fikcję prawną i niosąc ryzyko”. To ujawnia głębokie napięcie między aspiracyjnym celem polityki holistycznego niezależnego życia (gdzie jednostka może potrzebować pomocy w takich zadaniach, aby pozostać w domu) a restrykcyjnymi ramami prawnymi i zawodowymi, które uniemożliwiają formalne i bezpieczne świadczenie tych usług przez asystentów. Sztywne ramy prawne, choć być może mające na celu bezpieczeństwo, mimowolnie tworzą „fikcję prawną”, która zmusza osoby i ich asystentów do ryzykownych, nieuregulowanych praktyk, podważając tym samym niezależność i bezpieczeństwo, które polityka ma na celu osiągnąć. Wynika z tego, że prawdziwa realizacja niezależnego życia wymaga nie tylko finansowania i dostępności usług, ale także krytycznej ponownej oceny i reformy zakresów zawodowych oraz definicji prawnych, aby dostosować je do rzeczywistych, kompleksowych potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
A jak zatem wygląda asystencja w innych krajach?
W Łódzkiem powstanie 5 nowych centrów usług społecznych
Opiekunowie i asystenci osobiści, pomoc sąsiedzka, wsparcie psychologiczne czy aktywizacja zawodowa. Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego i Wojewódzki Urząd Pracy mają niemal 10 mln złotych z Funduszy Europejskich na realizację usług społecznych w regionie. Pieniądze trafią do pięciu samorządów. Dzięki tym środkom potrzebujący otrzymają pomoc blisko domu, w nowych Centrach Usług Społecznych.
Cel programu jest prosty – to indywidualne podejście do potrzeb osób, które wymagają pomocy m.in. ze względu na wiek, stan zdrowia, trudną sytuację lub niepełnosprawność. Zarząd Województwa Łódzkiego wybrał pięć projektów, które zapewnią niezbędne wsparcie mieszkańcom regionu w ich miejscu zamieszkania. Pieniądze można było otrzymać m.in. na usługi opiekuńcze dla osób niesamodzielnych, pomoc w codziennych sprawach, tworzenie mieszkań treningowych, wsparcie psychologiczne czy aktywizację osób bezrobotnych.
Dzięki dofinansowaniu z Funduszy Europejskich dla Łódzkiego przyznanemu przez Urząd Marszałkowski i Wojewódzki Urząd Pracy, w regionie powstanie pięć Centrów Usług Społecznych. Jedno z nich działać będzie w gminie Witonia. Z jego oferty skorzystają osoby z niepełnosprawnościami, członkowie rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji, seniorzy czy osoby bezrobotne. Wsparcie będzie wielotorowe – to m.in. usługi opiekuńcze i pomoc w codziennych czynnościach, spotkania z psychologiem, porady prawne, zajęcia sportowe, warsztaty z przedsiębiorczości czy trening umiejętności społecznych. Na ten cel gmina otrzymała niemal 2 mln złotych dofinansowania.
Pieniądze z Funduszy Europejskich trafią też do gmin Łubnice, Drzewica, Nowe Ostrowy i Czarnocin. To w sumie prawie 10 mln złotych.
Wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami poszkodowanych w powodzi na Śląsku – ruszył ważny projekt pomocowy
Fundacja La Fontaine, we współpracy z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, realizuje projekt skierowany do osób z niepełnosprawnościami, które zostały dotknięte skutkami niedawnej powodzi w województwie śląskim. Celem przedsięwzięcia jest poprawa jakości życia, odbudowa poczucia bezpieczeństwa oraz integracja społeczna i aktywizacja osób poszkodowanych przez żywioł.
Z pomocy mogą skorzystać mieszkańcy powiatów: bielskiego, cieszyńskiego, pszczyńskiego, raciborskiego oraz miasta Bielsko-Biała – zarówno dzieci, młodzież, jak i osoby dorosłe z niepełnosprawnościami, które ucierpiały w wyniku kataklizmu, zarówno emocjonalnie, jak i materialnie.
W ramach projektu oferowane są:
NCBR: jedenaście polskich uczelni utworzy centra wiedzy o dostępności
Jedenaście polskich uczelni, wyłonionych w konkursie „Centra wiedzy o dostępności” Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, utworzy centra wiedzy o dostępności lub rozszerzy działalność już istniejących. Na realizację projektów NCBR przeznaczy blisko 47 mln zł z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS).
Dzięki podejmowanym przez uczelnie działaniom na rzecz szeroko rozumianej dostępności, studentki i studenci ze szczególnymi potrzebami mają zyskać szanse na dobre wykształcenie.
W czwartek w Warszawie odbyła się konferencja prasowa NCBR dotycząca startu projektów uczelni wyłonionych w naborze „Centra wiedzy o dostępności”.
W ramach konkursu eksperci rekomendowali do dofinansowania projekty jedenastu szkół wyższych. Są to: Politechnika Warszawska, Sopocka Akademia Nauk Stosowanych, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Uniwersytet w Siedlcach, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Politechnika Wrocławska, Collegium Verum, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie oraz Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie.
Formuła E i Google Cloud z przełomową inicjatywą – wyścigi dostępne także dla niewidomych
Formuła E, we współpracy z Google Cloud, ogłosiła nowy projekt, który znacząco zwiększy dostępność sportów motorowych dla osób niewidomych i słabowidzących. Dzięki nowoczesnemu rozwiązaniu opartemu na sztucznej inteligencji, kibice będą mogli odsłuchiwać dynamiczne, dźwiękowe raporty z każdego wyścigu E-Prix – dostępne wkrótce po zakończeniu rywalizacji.
Pomysł narodził się podczas hackathonu zorganizowanego przy okazji wyścigu Formuły E w Londynie w 2024 roku. Od tego czasu projekt rozwijany jest we współpracy z Królewskim Narodowym Instytutem Osób Niewidomych (RNIB), aby jak najlepiej dopasować technologię do potrzeb użytkowników z niepełnosprawnością wzroku.
Raporty audio będą tworzone w kilkuetapowym procesie przy użyciu platformy Vertex AI od Google Cloud. Na początku system transkrybuje komentarz na żywo z toru, następnie analizuje kluczowe momenty wyścigu – takie jak wyprzedzania, kolizje czy pit-stopy – i tworzy zwięzłe, angażujące podsumowanie. Na końcu tekst zamieniany jest na naturalne i ekspresyjne nagranie głosowe, gotowe do odsłuchu na Spotify i innych platformach audio – aż w 15 językach, w tym m.in. po angielsku, niemiecku, mandaryńsku czy arabsku.
Twórcy rozwiązania zapewniają, że cały proces trwa zaledwie kilka minut i pozwala fanom niemal natychmiast przeżyć jeszcze raz emocje z wyścigu – tym razem w formie dźwiękowej, dostępnej również dla osób niewidomych.
Dyrektor generalny Formuły E, Jeff Dodds, podkreśla, że kluczową wartością serii wyścigowej jest dostępność i równość:
Rekordy Guinnessa inspirowane siłą i determinacją osób z niepełnosprawnościami. Wśród nich wyjątkowe osiągnięcia z Polski
Niepełnosprawność nie ogranicza marzeń ani możliwości. Przeciwnie — może stać się siłą napędową do podejmowania wyzwań, które dla wielu wydają się niemożliwe. Świadectwem tej determinacji są rekordy Guinnessa ustanawiane przez osoby z niepełnosprawnościami — zarówno te spektakularne i głośne medialnie, jak i mniej znane, ale niosące równie mocny przekaz. Wśród nich nie brakuje też wyczynów Polaków, którzy na kartach legendarnej księgi zapisali się złotymi zgłoskami.
Łódzkie: 2,5 mln zł na wsparcie, rehabilitację i zajęcia dla osób z niepełnosprawnościami
Niemal 2,5 mln złotych na działania na rzecz osób z niepełnosprawnościami w Łódzkiem. Zarząd Województwa właśnie zatwierdził dwie listy projektów, z których skorzysta w sumie kilka tysięcy mieszkańców regionu. To m.in. spotkania służące integracji, asystencja osobista, warsztaty, rehabilitacja, treningi sportowe, a nawet zajęcia z nurkowania czy zawody na kręgielni.
W pierwszym konkursie zwyciężyło aż 25 projektów. Wszystkie mają jeden mianownik – to aktywizacja społeczna i wsparcie osób z niepełnosprawnościami z Województwa Łódzkiego. Lista planowanych działań jest długa, tak jak różnorodne są potrzeby mieszkańców regionu. Projekty, które otrzymały dofinansowanie, dotyczą na przykład organizacji zabiegów terapeutycznych i rehabilitacji, sesji w komorze barycznej, specjalistycznych konsultacji psychologicznych czy prawnych oraz zapewnieniu asystencji osobistej i pomocy w codziennych czynnościach osobom, które tego potrzebują. Mieszkańcy regionu będą mogli skorzystać też z warsztatów terapeutycznych, na przykład artystycznych, kulinarnych i rękodzielniczych czy zajęć z hipoterapii, wezmą też udział w turniejach sportowych oraz spotkaniach kulturalnych, edukacyjnych i integracyjnych. Wszystko po to, by wspierać osoby z niepełnosprawnościami i ich bliskich w różnych obszarach życia. Dzięki tym projektom będą mogli korzystać z życia, rozwijać pasje, aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym i robić kolejne kroki ku zdrowiu i większej niezależności. Organizacje pozarządowe, które będą realizować wszystkie działania, otrzymały na ten cel w sumie niemal 1,3 mln złotych ze środków PFRON będących w dyspozycji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego i Regionalnego Centrum Polityki Społecznej. Z projektów skorzystają zarówno dzieci i młodzież, jak i dorośli.
To nie koniec dobrych informacji i doskonałych projektów dla osób z niepełnosprawnościami. Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego powierzył organizacjom pozarządowym kolejny milion złotych na dodatkowe działania. To m.in. konsultacje z neurologiem, wsparcie psychologiczne, trening komunikacji, terapia grupowa czy dogoterapia. Dzięki dofinansowaniu kilka tysięcy dzieci z całego regionu weźmie udział w koncercie świątecznym. Swoje kompetencje podnosić będą też pracownicy na co dzień zajmujący się opieką i rehabilitacją osób z niepełnosprawnościami.
Wszystkie projekty zostaną zrealizowane do końca tego roku z pieniędzy pochodzących z PFRON, którymi dysponuje Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego i Regionalne Centrum Polityki Społecznej.