Dostępna publiczna przestrzeń jest warunkiem samodzielnego funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, jest też niezbędna dla integracji społecznej. Niestety badane jednostki samorządu terytorialnego w województwie kujawsko-pomorskim w sposób ograniczony zapewniały dostępność cyfrową, architektoniczną i informacyjno-komunikacyjną, co nie ułatwiało osobom ze szczególnymi potrzebami korzystania z usług publicznych instytucji. Stosowano rozwiązania niespełniające wymogów przepisów technicznych, np. niewyróżniające się krawędzie schodów, miejsca parkingowe o niewłaściwych wymiarach, nieprawidłowo oznaczone przeszklone windy, nie określono również zasad zapewnienia możliwości ewakuacji osobom ze szczególnymi potrzebami.
Delegatura NIK w Bydgoszczy przeprowadziła kontrolę pn. Realizacja przez wybrane jednostki samorządu terytorialnego z terenu województwa kujawsko-pomorskiego obowiązków w zakresie zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Uzasadnieniem kontroli były wymogi nałożone na podmioty publiczne przez ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych, oraz o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Określają one zasady zapewnienia dostępności: cyfrowej, architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej, w sposób pozwalający na to, by z usług danej instytucji mogły samodzielnie korzystać osoby z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, a także osoby czasowo znajdujące się w sytuacji wymagającej wsparcia (np. kobiety w ciąży).
Jako osoby z niepełnosprawnościami deklaruje się w naszym kraju 5,4 mln ludzi, co stanowi ponad 14% ludności kraju (według stanu na 31 marca 2021 r.). Prawnym potwierdzeniem niepełnosprawności, tj. orzeczeniem wydanym przez uprawniony organ, legitymuje się blisko 3,5 mln osób. Centralny Ośrodek Informatyki szacuje, że rzeczywista liczba osób z niepełnosprawnościami w Polsce może wynosić nawet do 7 mln osób, jednocześnie wskazując, że z poprawy dostępności skorzysta szersze grono mieszkańców naszego kraju (np. dzięki tekstom pisanym prostym językiem).
Pierwsze raporty o stanie zapewnienia dostępności, miały zostać złożone przez podmioty publiczne do 31 marca 2021 r. Na ich podstawie sporządzono łączny raport o stanie zapewnienia dostępności w kraju. Z analizy danych zbiorczych wynika, że większość podmiotów nadal jest w dużej mierze niedostosowana do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami. Wskaźnik dostępności ogółem dla całego kraju wyniósł 0,41, co oznacza, że średnia odpowiedź TAK na pytania ze wszystkich obszarów zapewniania dostępności dotyczyła ok. 41% wszystkich raportujących. W przypadku województwa kujawsko-pomorskiego, wskaźnik ten był wyższy o jeden punkt procentowy, co jednak wciąż oznacza poziom niezadowalający.
Przeprowadzona w tym zakresie kontrola NIK w województwie kujawsko-pomorskim objęła sześć jednostek: trzy starostwa powiatowe (w Chełmnie, Toruniu i Golubiu-Dobrzyniu) oraz trzy urzędy miasta (w Chełmnie, Chełmży i Golubiu-Dobrzyniu) i wykazała nieprawidłowości we wszystkich z nich.
Najwięcej zaniedbań stwierdzono na etapie organizacyjnym. W połowie jednostek były problemy z wyznaczeniem koordynatora do spraw dostępności lub udostępnieniem na stronach internetowych (w tym BIP) jego danych kontaktowych (SP w Chełmnie, SP w Toruniu, UM w Chełmnie). We wszystkich jednostkach plany działania na rzecz poprawy zapewnienia dostępności albo nie zawierały wszystkich wymaganych elementów, albo w ogóle nie zostały przygotowane. W UM Chełmno zakwestionowano wszystkie umowy zawierane w okresie od 6 września 2021 do 31 sierpnia 2023 r., w których zlecano i powierzano realizację zadań finansowanych z udziałem środków publicznych podmiotom innym niż publiczne. Nie uwzględniano w nich warunków służących dostępności wymaganych przepisami prawa. Dotyczyło to również pomijania zasad uniwersalnego projektowania w kontraktach na usługi wykonania projektów budowlanych i robót budowlanych. Nieprawidłowości w zakresie treści zawieranych umów stwierdzono też w pozostałych pięciu kontrolowanych jednostkach, ogółem kwestionując 270 kontraktów.
W przypadku dostępności architektonicznej stwierdzono m.in. zastosowanie rozwiązań niespełniających wymogów przepisów technicznych. Chodzi na przykład o: niewyróżniające się krawędzie schodów, zbyt mało wyznaczonych lub źle oznakowanych, czy też o niewłaściwych wymiarach miejsc parkingowych, nieprawidłowo oznaczone przeszklone windy, niedostosowane łazienki (SP Chełmno, UM Chełmża, UM Chełmno). W dwóch przypadkach nie określono zasad zapewnienia możliwości ewakuacji osobom ze szczególnymi potrzebami lub niesienia im pomocy w inny sposób, co w konsekwencji mogło doprowadzić do nieprawidłowego sposobu ich ewakuacji (SP Chełmno, UM Chełmża). Z kolei w trzech jednostkach nie zapewniono informacji na temat rozkładu pomieszczeń w budynku, co najmniej w sposób wizualny i dotykowy lub głosowy (UM Golub Dobrzyń, UM Chełmża, SP Toruń).
W zakresie dostępności cyfrowej najczęstszą nieprawidłowością było niezapewnienie na stronach internetowych informacji w postaci elektronicznego pliku zawierającego tekst odczytywalny maszynowo, nagrania treści w polskim języku migowym oraz informacji w tekście łatwym do czytania. W dwóch przypadkach nie zagwarantowano możliwości korzystania z pomocy tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika, w jednym nie zapewniono prawidłowego działania linków na stronie internetowej. Problemem okazało się również niespełnienie wymogów stron internetowych w zakresie funkcjonalności i postrzegalności.
W ośmiu przypadkach zakwestionowano również zagadnienia związane z dostępnością informacyjno-komunikacyjną. W toruńskim starostwie nie wprowadzono wspierającej komunikacji poprzez przesyłanie wiadomości tekstowych. W czterech z sześciu jednostek nie prowadzono obsługi z wykorzystaniem komunikacji audiowizualnej, w 50% przypadków nie zainstalowano urządzeń lub środków technicznych do obsługi osób słabosłyszących. Czytaj dalej →

W piątek Sejm przyjął ustawę o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze, zwaną Polskim Aktem o Dostępności. Regulacja, przygotowana przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, przenosi do polskiego prawa dyrektywę o dostępności niektórych produktów i usług, zwaną Europejskim aktem o dostępności (European Accessibility Act, EAA). Dzięki tym przepisom osoby ze szczególnymi potrzebami będą miały łatwiejszy dostęp do najpowszechniejszych produktów i usług, takich jak komputery, telefony, tablety, e-książki, e-handel, usługi informacji cyfrowej w transporcie pasażerskim.
Nowa ustawa będzie kolejnym ważnym aktem prawnym na rzecz dostępności. Dotąd prawne obowiązki zapewnienia dostępności miały przede wszystkim podmioty administracji publicznej. Jest to za sprawą dwóch ustaw z 2019 roku: ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Wraz z kolejną ustawą prawo do dostępności uzyska niezbędny biznesowy wymiar, a tym samym dostępność stanie się standardem również w podmiotach gospodarczych, zarówno publicznych, jak i prywatnych, oraz oferowanych przez nie produktach i usługach.
Projektowana ustawa będzie też elementem realizacji praw podstawowych ustanowionych w najważniejszych aktach polskich i międzynarodowych. Wspiera wdrażanie przez Polskę Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, a na poziomie prawa UE wpisuje się w traktatową zasadę niedyskryminacji oraz w postanowienia Karty Praw Podstawowych.
Podstawowym celem ustawy jest eliminowanie wykluczenia społecznego spowodowanego ograniczonym dostępem do produktów codziennego użytku i najpowszechniejszych usług. Z takim wykluczeniem spotykają się przede wszystkim osoby z niepełnosprawnościami i starsze. Mierzą się z nim też wszystkie inne osoby doświadczające różnorakich trudności w codziennym funkcjonowaniu, które wynikają np. z chorób, czasowej lub sytuacyjnej utraty sprawności.
Dzięki wdrożeniu EAA we wszystkich państwach członkowskich UE przedsiębiorstwa otrzymają spójny i nowoczesny zestawu wymagań dostępności produktów i usług, dzięki którym będą mogły swobodnie i na równych zasadach konkurować na wspólnym rynku, a konsumenci otrzymają szeroką ofertę dostępnych produktów i usług.
– Od strony technicznej, dostępność to zbiór takich cech naszego otoczenia, jego organizacji, a także rozwiązań projektowych i technologicznych, dzięki którym jak najwięcej osób może korzystać z produktów, usług i przestrzeni. Ale dostępność to coś więcej niż projektowanie. Mówiąc o dostępności, myślimy w pierwszej kolejności o równości i prawach osób ze szczególnymi potrzebami. Patrzymy na dostępność jako nieodzowny element nowoczesnego społeczeństwa. Społeczeństwa otwartego, wrażliwego, dbającego o wszystkich swoich członków – mówi sekretarz stanu Jan Szyszko. – Dostępność jest dla wszystkich. Możliwość swobodnego, samodzielnego i niezależnego korzystania z miejsc, przestrzeni, dóbr i usług zapewni nam Polski akt o dostępności – dodał. Czytaj dalej →

Z myślą o szkołach wyższych bardziej zaawansowanych w obszarze dostępności Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło kolejny konkurs w programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego pt. „Uczelnie coraz bardziej dostępne”. NCBR na zapewnienie, że uczelnie będą przyjazne dla studentów ze szczególnymi potrzebami, przeznaczy kolejne 400 mln zł. Nabór wniosków w konkursie potrwa do 28 czerwca br. Środki na ten cel pochodzą z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego.
Dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich w perspektywie finansowej 2014-2020 już ponad 200 polskich uczelni podjęło konkretne działania na rzecz znoszenia barier w edukacji na poziomie wyższym. Realizacja zasad równych szans i niedyskryminacji wyraża się na uczelniach m.in. poprzez zapewnienie odpowiedniej infrastruktury i taką organizację procesu kształcenia, która zapewni dostosowanie studiów do potrzeb wszystkich studentów, w tym osób z niepełnosprawnościami. Czytaj dalej →

Departament Europejskiego Funduszu Społecznego (DZF), Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, z siedzibą przy ul. Wspólna 2/4, 00-926 w Warszawie, zaprasza do składania ofert na przeprowadzenie badania oceniającego stopień zrozumiałości umów stosowanych w sektorze finansowym przez klientów. Czytaj dalej →

Ławka dostępna dla osób o różnym poziomie sprawności; aplikacja na urządzenia przenośne, umożliwiająca audiodeskrypcję w kinach i przy oglądaniu telewizji oraz powiększalnik ułatwiający pracę osobom słabowidzącym – to zwycięskie produkty III edycji konkursu „Lider dostępności priorytetowych branż”. Czytaj dalej →

Dostępność przestrzeni i usług publicznych dla osób ze szczególnymi potrzebami to dla Gliwic kwestia priorytetowa. Dlatego miasto systematycznie realizuje projekty, które pozwalają na podniesienie komfortu ich życia, ułatwiają uczestnictwo w życiu społecznym i korzystanie z oferty miejskich placówek. W ostatnim czasie w przestrzeni miejskiej pojawiły się nowe udogodnienia, następne są już planowane.
Działania na rzecz zapewniania dostępności miejskiej przestrzeni i miejskich placówek dla osób ze szczególnymi potrzebami są w Gliwicach prowadzone systematycznie w różnych obszarach – architektonicznym, cyfrowym i informacyjno-komunikacyjnym. Zadania priorytetowe ujęte są w „Planie działania na rzecz poprawy zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w Urzędzie Miejskim w Gliwicach i miejskich jednostkach organizacyjnych na lata 2023–2028”. Udogodnienia wprowadzane są również na bieżąco podczas realizacji nowych miejskich inwestycji oraz remontów istniejącej infrastruktury. Miasto skutecznie pozyskuje na ten cel dofinansowanie zewnętrzne, dzięki czemu tempo zmian jest szybsze, a osoby ze szczególnymi potrzebami mają coraz łatwiejszy dostęp do usług publicznych – miejskich instytucji, placówek edukacyjnych, ale także obiektów kulturalnych czy rekreacyjnych.
– Zapewnianie dostępności to nie tylko usuwanie barier fizycznych, ale także zmiana naszego myślenia o przestrzeni czy usługach. Zarówno w pierwszym, jak i w drugim aspekcie należy nastawić się raczej na proces, a nie na rewolucyjne zmiany. Tworząc plan działania i przedstawiając propozycje zmian, współpracujemy ze środowiskami osób z niepełnosprawnościami. Konsultujemy także realizację nowych miejskich inwestycji pod kątem zapewnienia dostępności – mówi Katarzyna Chwastek, przewodnicząca działającego w ramach Urzędu Miejskiego zespołu ds. zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, którego zadaniem jest m.in. koordynacja tego typu działań w Urzędzie oraz miejskich jednostkach organizacyjnych. Czytaj dalej →

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze, przedłożony przez minister funduszy i polityki regionalnej. Projekt będzie służył zapewnieniu większego dostępu do najpowszechniejszych produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami. Polskie prawo zostanie w tym zakresie dostosowane do przepisów Unii Europejskiej w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (tzw. Europejski Akt o Dostępności).
Nowe przepisy dotyczą zapewnienia przez podmioty gospodarcze dostępności oferowanych przez nie produktów i usług, w oparciu o wspólne dla państw UE wymagania dostępności. – Chodzi o takie projektowanie produktów i usług, aby jak największa liczba osób mogła z nich samodzielnie korzystać.
– Dotyczy to przede wszystkim osób z niepełnosprawnościami, ale również wszystkich innych osób, które doświadczają trudności w codziennym funkcjonowaniu, związanych np. z wiekiem, chorobami lub utratą sprawności.
Ustanowione zostaną wymagania dostępności, które dotyczyć będą m.in.:
– produktów – takich jak komputery, telefony komórkowe, czytniki książek elektronicznych, terminale płatnicze w sklepach, czy inne terminale samoobsługowe (bankomaty i wpłatomaty, automaty biletowe, urządzenia do odprawy samoobsługowej);
– usług – takich jak usługi telekomunikacyjne, usługi cyfrowe w transporcie pasażerskim (autobusowym, autokarowym, lotniczym, wodnym oraz kolejowym, jeśli chodzi o m.in. strony internetowe i aplikacje mobilne oraz bilety elektroniczne), dostęp do audiowizualnych usług medialnych, bankowość detaliczna czy handel elektroniczny.
Nowe przepisy określą także funkcjonowanie systemu nadzoru rynku dotyczącego  spełniania obowiązków dostępności przez podmioty gospodarcze.
Zaproponowane rozwiązania mają wejść w życie 28 czerwca 2025 roku. Czytaj dalej →

W dniu wczorajszym, wiceminister funduszy i polityki regionalnej Monika Sikora oraz wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Wiesław Szczepański uroczyście podpisali porozumienie inaugurujące projekt „Dostępny Samorząd 2.0”. Inicjatywa ta, realizowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego o wartości 100 mln zł, ma na celu uczynienie usług publicznych oraz obiektów i przestrzeni dostępnych dla osób ze szczególnymi potrzebami.
Wiceminister Monika Sikora podkreśliła, że projekt ten stanowi kolejny krok w zapewnianiu samorządom narzędzi do zwiększenia poziomu dostępności usług. Jest to kluczowy element poprawy komfortu życia mieszkańców, a dla osób z niepełnosprawnościami otwiera nowe możliwości do prowadzenia samodzielnych i niezależnych życiowych działań. Czytaj dalej →

200 mln zł na zapewnienie, że uczelnie będą przyjazne dla studentów ze szczególnymi potrzebami, przeznaczy Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Nabór wniosków w konkursie „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego” trwa jeszcze do 22 lutego br. Środki na ten cel pochodzą z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego.
Realizacja zasad równych szans i niedyskryminacji wyraża się na uczelniach m.in. poprzez zapewnienie odpowiedniej infrastruktury i taką organizację procesu kształcenia, która zapewni dostosowanie studiów do potrzeb wszystkich studentów, w tym tych z niepełnosprawnościami. Dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich już ponad 200 polskich uczelni podjęło konkretne działania na rzecz znoszenia barier w edukacji na poziomie wyższym. Konkurs „Uczelnia dostępna”, który to umożliwił, ma już pierwszego następcę.
Poprzez nabór „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego” NCBR po raz kolejny pomoże polskim uczelniom podjąć aktywne działania, dzięki którym otworzą się na studentów ze szczególnymi potrzebami.
– Budżet konkursu wynosił pierwotnie 150 mln zł. Zdecydowaliśmy się jednak go zwiększyć o 50 mln zł. Im szybciej nastąpi likwidacja barier w dostępie do studiów, tym lepiej, a wszyscy wiemy, że oprócz dobrych pomysłów, do zapewniania równych szans konieczne są pieniądze – mówi dr Jacek Orzeł, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. – Chcemy uczelniom ułatwić ten proces. Oczekujemy, że w efekcie konkursu „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego” studentki i studenci ze szczególnymi potrzebami, w tym z niepełnosprawnościami, będą mogli korzystać z coraz szerszych możliwości zdobycia dobrego wykształcenia, a później satysfakcjonującej pracy na miarę swoich talentów i umiejętności – dodaje.
Dostępność musi być standardem, aby wszyscy studenci mogli na równi korzystać ze swoich praw. Część polskich szkół wyższych działa w tym kierunku już od lat, krok po kroku usuwając przeszkody architektoniczne, organizacyjne i mentalne, związane z niedostosowaną infrastrukturą, brakiem odpowiednich pomocy dydaktycznych czy nawet wiedzy na temat różnych rodzajów niepełnosprawności. Kolejne podmioty mogą do nich dołączyć!
Wnioski o dofinansowanie w konkursie NCBR mogą składać uczelnie oraz jednostki naukowe prowadzące szkoły doktorskie, np. instytuty Polskiej Akademii Nauk. Ale tylko te, które jeszcze nie realizowały projektów w trzech edycjach konkursu „Uczelnia dostępna” w ramach programu Wiedza Edukacja Rozwój, albo te, które realizowały je wyłącznie w ścieżce MINI, dającej szansę na rozpoczęcie podstawowych działań zmierzających do tworzenia uczelni dostępnej dla wszystkich. Dla szkół wyższych bardziej zaawansowanych w dostępności NCBR planuje odrębny konkurs. Ruszy on jeszcze w tym roku. Czytaj dalej →

W miniony czwartek, 7 grudnia, Ministerstwo Zdrowia zorganizowało konferencję podsumowującą czteroletnią realizację projektu „Dostępność plus”. Inicjatywa ta, wpisana w ramy programu finansowanego z budżetu Unii Europejskiej, miała na celu poprawę dostępności architektonicznej, cyfrowej, komunikacyjnej i organizacyjnej w placówkach Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) oraz szpitalach, z myślą o potrzebach osób z niepełnosprawnościami.
W trakcie konferencji, wiceminister zdrowia Marcin Martyniak podzielił się entuzjazmem związanym z rezultatami programu. Przez cztery lata wsparcia, kwota przekraczająca 350 mln zł została przeznaczona na 277 placówek POZ i 78 szpitali. Podkreślał, że projekt wprowadził nowe standardy, eliminując sytuacje, w których placówki zdrowotne były niedostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Wspominał o braku miejsc parkingowych, niesprawnych windach czy ciasnych korytarzach, które stały się przeszłością dzięki temu programowi.
Środki z projektu zostały skierowane na różne obszary poprawy, obejmując m.in. zakup sprzętu ułatwiającego komunikację z osobami niesłyszącymi lub z zaburzeniami mowy, szkolenia dla personelu medycznego, dostosowanie stron internetowych oraz poprawę warunków poruszania się, takie jak podjazdy, windy czy odpowiednie oznaczenia.
W ciągu czterech naborów wniosków o powierzenie grantów, zgłoszono imponującą liczbę 900 projektów, z czego 290 dotyczyło szpitali, a 610 placówek POZ. Ministerstwo Zdrowia podpisało umowy z 78 szpitalami i 277 placówkami POZ, co dowodzi ogromnego zainteresowania inicjatywą ze strony sektora zdrowia.
Niezwykle istotnym elementem programu było przeprowadzenie 682 audytów dostępności przez 7 zespołów w ostatnich trzech latach. To działanie miało na celu zapewnienie kompleksowej oceny i monitorowania skuteczności wprowadzanych zmian.
Program „Dostępność plus” to nie tylko sukces Ministerstwa Zdrowia, ale również rezultat współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej. Przemysław Herman, przedstawiciel ministerstwa, podkreślał, że program ten, zakładający realizację do 2025 roku, ma zapewnić możliwość samodzielnego i niezależnego życia osobom z niepełnosprawnościami. Jest to również wyraz troski o różnorodnych użytkowników, oparty na zasadzie solidarności społecznej i współpracy z samorządami, organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorcami. Czytaj dalej →