Muzeum Pamięci Sybiru to miejsce wyjątkowe, zarówno pod względem tematyki, jak i znaczenia dla polskiej tożsamości historycznej. Zlokalizowane w Białymstoku, jest jedyną w Polsce placówką muzealną, która koncentruje się na dokumentowaniu i upamiętnianiu losów Polaków zesłanych na Syberię i do Kazachstanu. Obszernie przybliża historię Sybiraków – osób, które na przestrzeni kilku wieków zmuszone były opuścić ojczystą ziemię w wyniku carskich represji i brutalnych działań sowieckiego aparatu państwowego.
Idea stworzenia muzeum poświęconego Sybirakom sięga jeszcze okresu międzywojennego, gdy pierwsze środowiska społeczne i historyczne podejmowały próby ocalenia pamięci o zsyłkach. Białystok, jako miasto, które po agresji sowieckiej na Polskę we wrześniu 1939 roku zostało włączone w skład Związku Radzieckiego, doświadczył na własnej skórze brutalnych represji. Co piąty mieszkaniec miasta, w wyniku masowych deportacji przeprowadzonych przez sowietów w latach 1940–1941, trafił na Syberię lub do Kazachstanu. To właśnie te wydarzenia stały się źródłem silnej potrzeby stworzenia instytucji pamięci o tragicznych losach zesłańców.
Białystok stał się miejscem, gdzie wspomnienie o represjach przetrwało, nawet gdy temat Sybiraków był politycznie niewygodny w okresie PRL. Dopiero na początku lat 90., gdy Polska odzyskała suwerenność, powrócono do idei stworzenia placówki, która z szacunkiem i odpowiedzialnością przedstawi historię Sybiraków. Dzięki działalności białostockiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego oraz utworzeniu Sekcji Dziejów Dawnych Ziem Północno-Wschodnich, zaczęto podejmować próby dokumentacji zsyłek oraz szeroko zakrojone badania nad losem deportowanych Polaków.
W 1998 roku przy Kościele Ducha Świętego w Białymstoku powstała pierwsza izba pamięci, poświęcona ofiarom zsyłek. To właśnie ta inicjatywa, chociaż skromna, była ważnym krokiem w procesie tworzenia muzeum, które miało na celu nie tylko dokumentowanie losów Sybiraków, ale także edukację kolejnych pokoleń Polaków o ich historii.
W 2010 roku władze miejskie Białegostoku przekazały dwuhektarowy teren, który miał stać się przyszłą siedzibą Muzeum Pamięci Sybiru. Zlokalizowany na terenie dawnego kompleksu magazynów wojskowych, teren ten idealnie wpisywał się w narrację historyczną, symbolizując długą drogę, którą musieli przebyć zesłańcy. W 2012 roku opracowano dokumentację projektową, a w 2014 roku rozstrzygnięto konkurs na przygotowanie scenariusza wystawy stałej – zadanie to powierzone zostało belgijskiej firmie TEMPORA S.A., która zdobyła uznanie za swoją wizję przestrzeni oddającej ducha historii Sybiraków.
Prace nad Muzeum ruszyły pełną parą, a z końcem 2016 roku zakończono pierwszy etap budowy, który obejmował przygotowanie infrastruktury terenu i głównych instalacji. Oficjalne otwarcie samodzielnego Muzeum Pamięci Sybiru miało miejsce 1 stycznia 2017 roku, a pierwszym jego dyrektorem został profesor dr hab. Wojciech Śleszyński.
Kolejnym etapem było zrealizowanie wystawy stałej, która miała opowiadać historię zesłań w sposób nowoczesny i przystępny. Firma Deko-Bau Sp. z o.o., wyłoniona w drodze konkursu w 2019 roku, zajęła się przygotowaniem scenografii i aranżacji przestrzennej. 9 grudnia 2019 roku nastąpiło oficjalne przekazanie kluczy do nowej siedziby Muzeum dyrektorowi przez Prezydenta Białegostoku Tadeusza Truskolaskiego, co symbolizowało zakończenie kolejnego etapu w realizacji projektu.
Pełną realizacja wystawy stałej i zakup wyposażenia zakończono 30 kwietnia 2021 roku, a oficjalne otwarcie nastąpiło 17 września 2021 roku, w 82. rocznicę napaści Związku Radzieckiego na Polskę. W uroczystościach wzięły udział najwyższe władze państwowe, m.in. Prezydenci RP Andrzej Duda i Bronisław Komorowski oraz premier Mateusz Morawiecki.
Kategoria: Turystyka i rekreacja
Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – Muzeum Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie: Skarbnica dziedzictwa fotograficznego
Muzeum Fotografii im. Walerego Rzewuskiego, znane również jako MuFo, znajduje się przy ul. Rakowickiej 22a w Krakowie i jest jedną z kluczowych publicznych instytucji muzealnych w Polsce, poświęconą historii i sztuce fotografii. Utworzone 31 grudnia 1986 roku, Muzeum opiera swoją kolekcję na zbiorach przekazanych przez Krakowskie Towarzystwo Fotograficzne w latach 1988–1991, w tym na bogatym zbiorze fotografii dawnej, artystycznej oraz unikalnych autochromach Tadeusza Rzący.
Kolekcja Muzeum obejmuje nie tylko fotografie, ale także sprzęt fotograficzny i filmowy, materiały edukacyjne, a nawet zbiór fotografii wirtualnych. Od czasu powstania, Muzeum zmieniało lokalizacje – od Pałacu Pugetów, przez Kamienicę Hetmańską, po obecną główną siedzibę na Rakowickiej. W 2007 roku instytucji nadano imię Walerego Rzewuskiego, wybitnego fotografa polskiego. Po generalnym remoncie w latach 2018–2020, Muzeum zyskało nowoczesne centrum badawczo-konserwatorskie, co podniosło jego rangę jako miejsca o znaczeniu naukowym i edukacyjnym.
Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – Kultura i nauka w jednym miejscu: Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego
Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, związane z długą historią uczelni, nie tylko stawia sobie za cel zachowanie dziedzictwa kulturowego, ale także dąży do zapewnienia dostępności dla wszystkich odwiedzających, w tym osób niewidomych i słabowidzących.
Początki muzealnej działalności sięgają założenia Uniwersytetu Warszawskiego w 1816 roku. Gabinet naukowy i artystyczny, inicjowany już w 1809 roku, przekształcił się w Muzeum w 1817 roku, z kolekcjami rozwijającymi się w gmachu obecnego Wydziału Historycznego. Mimo przeciwności losu, takich jak zamknięcie uczelni po powstaniu listopadowym i wywóz najcenniejszych zbiorów do Rosji, dążenie do utrzymania dziedzictwa było nieustanne.
W XIX wieku próby ustanowienia instytucji muzealnej połączonej ze Szkołą Główną Warszawską przyniosły powstanie Muzeum Sztuk Pięknych, które przez pewien czas miało powiązania z uczelnią. Jednak brak własnych pomieszczeń spowodował powrót części zbiorów do dyspozycji Uniwersytetu. Dopiero w 1980 roku muzeum otrzymało współczesną formę instytucjonalną.
Obecnie Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego mieści się w pałacu Tyszkiewiczów, oferując swoje zbiory oraz specjalne programy zwiedzania. Jednak to, co wyróżnia to miejsce, to jego zaangażowanie w zapewnienie dostępności dla osób niewidomych i słabowidzących.
W ramach innowacyjnego podejścia, muzeum stworzyło specjalną ścieżkę edukacyjną, zaprojektowaną z myślą o tych, którzy chcą zgłębiać historię i zabytki Uniwersytetu Warszawskiego. Ta trasa zwiedzania rozpoczyna się od ekspozycji w muzeum, prowadząc zwiedzających przez najważniejsze fakty związane z dziejami uczelni. Następnie, pod opieką odpowiednio przygotowanych przewodników, uczestnicy odkrywają główne atrakcje uniwersytetu, w tym Pałac Kazimierzowski czy Stary BUW.
Niebagatelnym uzupełnieniem tej ścieżki jest dedykowany przewodnik dla osób niewidomych i słabowidzących. Składa się on z pakietu edukacyjnego oraz folderu promocyjnego, który został opracowany w alfabecie Braille’a, umożliwiając każdemu zwiedzającemu z wadami wzroku korzystanie z niego. W pakiecie znajdują się specjalne tyflograficzne przewodniki do poszczególnych punktów trasy zwiedzania, ułatwiające zrozumienie prezentowanych treści.
Aby skorzystać ze zwiedzania, należy wcześniej zgłosić swoje zainteresowanie:
tel. (22) 55-20-107
e-mail: zwiedzanie@adm.uw.edu.pl
Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – Podróż przez ciemność: Emocje, edukacja i empatia z BLACK WORLD
W temacie, który porusza BLACK WORLD, Antoine de Saint-Exupéry powiedział kiedyś: „Jedno jest ogromnie ważne: Nie wystarczy patrzeć żeby widzieć.” To zdanie idealnie oddaje istotę doświadczenia, które można przeżyć w jednym z najbardziej ekscytujących miejsc na świecie.
BLACK WORLD to niezwykła atrakcja, która nie tylko dostarcza niezapomnianych wrażeń, ale również zmienia nasze postrzeganie świata. W specjalnie zaprojektowanych pomieszczeniach o powierzchni 100m2, odwiedzający są oprowadzani przez niewidomych przewodników. To niezwykłe doświadczenie pozwala na zanurzenie się w absolutnej ciemności, gdzie widzialne staje się niewidzialne, a codzienne czynności nabierają zupełnie nowego znaczenia.
W trakcie podróży przez ciemność, odwiedzający doświadczają niecodziennych wrażeń, odkrywając świat dźwięków, tekstur i zapachów. BLACK WORLD nie tylko dostarcza rozrywki, ale także edukuje. W ciemności uczymy się, jak poruszać się i orientować, polegając na pozostałych zmysłach. To także szansa na zaufanie swoim zmysłom i zmierzenie się z nieznanym, co wzbogaca nasze doświadczenia życiowe.
Niewidomi przewodnicy, którzy prowadzą naszą przygodę w całkowitej ciemności, są nie tylko przewodnikami, ale także przewodnikami ducha. Pomagają odblokować pozawizualną percepcję, przełamując zarówno stereotypy, jak i własne ograniczenia w nowym otoczeniu. To nie tylko atrakcja, ale także lekcja empatii i zrozumienia dla świata osób niewidomych.
Jednak BLACK WORLD to nie tylko miejsce rozrywki. To także instytucja działająca na rzecz podnoszenia świadomości na temat różnorodności i integracji osób określanych jako „niepełnosprawni”. Doświadczenie w ciemności pomaga przezwyciężyć fałszywą sympatię, uprzedzenia i stereotypy. W tym miejscu ignorancję zastępuje zainteresowanie, a brak zrozumienia zamienia się w empatię.
BLACK WORLD to inicjatywa wspierana przez Fundację Niewidzialny Świat, której celem jest usamodzielnienie i poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych oraz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Działając razem, tworzą przestrzeń, w której różnice stają się siłą, a ciemność staje się okazją do poznania siebie i innych.
Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – Muzeum Regionalne w Stalowej Woli: Dotykowa podróż przez historię
25 marca 2002 roku był dniem niezwykłym dla miłośników historii i kultury regionu nadsańskiego. Tego dnia odbyło się uroczyste otwarcie siedziby Muzeum w Zamku Lubomirskich, które łączyło się z inauguracją ekspozycji stałej „Z dziejów regionu nadsańskiego” oraz kilku fascynujących wystaw czasowych. To wydarzenie było wynikiem wieloletnich starań i zaangażowania wielu osób.
Historia tego niezwykłego muzeum sięga roku 1995, kiedy to powołano Komitet Społeczny na rzecz Powołania Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli. Prezydent Stalowej Woli, Andrzej Gajec, wyznaczył Lucynę Mizerę na pełnomocnika do spraw przejęcia zbiorów i utworzenia muzeum. Dwa lata później, w 1997 roku, zapadła decyzja o powołaniu Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli, a statut muzeum został uchwalony. Pierwsze wystawy odbywały się w salach Miejskiego Domu Kultury.
Najważniejszym momentem w historii muzeum był jednak rok 1998, kiedy to ksiądz prof. Wilhelm Gaj-Piotrowski przekazał miastu swoje bogate zbiory, obejmujące eksponaty historyczne, etnograficzne, numizmaty, dzieła sztuki, dokumenty i księgozbiór. Wszystkie te cenne przedmioty były związane z regionem dolnosańskim, a szczególnie z dawnym miasteczkiem Rozwadów, rodzinną wioską księdza oraz sąsiednimi miejscowościami.
Rok 1999 przyniósł długo oczekiwaną niepodległość Muzeum Regionalnemu w Stalowej Woli jako samodzielnej instytucji kultury. Na stanowisko dyrektora, w wyniku konkursu, została wybrana Lucyna Mizera. Prezydent Stalowej Woli Alfred Rzegocki postanowił również przeznaczyć i wyremontować na potrzeby muzeum zabytkowy budynek przy ul. Sandomierskiej 1.
Najważniejszym wydarzeniem było jednak uroczyste otwarcie nowej siedziby Muzeum w roku 2002. W tym dniu zwiedzający mogli podziwiać ekspozycję stałą pt. „Z dziejów regionu nadsańskiego”, a także kilka fascynujących wystaw czasowych. Jednak to nie wszystko. Muzeum zostało dostosowane do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku, co stanowi ogromny krok w kierunku inkluzji kulturowej. Architektoniczne ułatwienia, możliwość dotykania wybranych eksponatów, oferta edukacyjna dostosowana do osób niewidomych i słabowidzących, a także przeszkolony personel sprawiają, że muzeum staje się miejscem otwartym dla wszystkich.
Jednym z wyjątkowych miejsc w muzeum jest Galeria przez Dotyk, która liczy 23 różnorodne rzeźby wykonane z kamienia narzutowego. To niezwykłe doświadczenie, które pozwala osobom niewidomym poznać sztukę rzeźby przez dotyk. Galeria ta stanowi stałą, plenerową ekspozycję rzeźb, stworzonych specjalnie pod kątem percepcji osób niewidomych. To miejsce, gdzie palce „widzą, mówią, czują” i gdzie można pełniej zrozumieć akt twórczy oraz poznać język rzeźby oraz mowy ciała.
Muzeum Regionalne w Stalowej Woli to nie tylko Galeria przez Dotyk. W muzeum dostępne są także artefakty na wystawie stałej „Z dziejów regionu nadsańskiego”, specjalnie przygotowane do wycieczek dotykowych dla osób z dysfunkcją wzroku. Ponadto, muzeum posiada artefakty wykonane specjalnie z myślą o osobach niewidomych, które ukazują różne formy i możliwości rzeźbiarskie.
Oprócz tego, muzeum oferuje szereg warsztatów dla osób niewidomych, w tym warsztaty artystyczne oraz wycieczki dotykowe. Te wyjątkowe zajęcia pozwalają na twórcze wprowadzenie tych osób w świat rzeźby, odkrywając, że dotyk może być niezwykłą formą percepcji sztuki.
Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku – Skarbnica Pomorskiej Historii i Sztuki
Pierwsze muzeum w Słupsku rozpoczęło swoją działalność w 1924 roku, a od tego czasu stało się znaczącą instytucją kultury na Pomorzu Środkowym. Z początku, tradycję po niemieckich muzealnikach przejęli Polacy, a w 1948 roku placówka otworzyła swoje podwoje, przejmując po przedwojennym Heimatmuseum ponad 600 cennych obiektów. Od tamtego czasu zbiory muzeum znacznie się rozrosły, licząc obecnie ponad 30 000 muzealiów oraz księgozbiór z ponad 22 000 woluminami. Muzeum Pomorza Środkowego cieszy się sławą posiadania największej na świecie kolekcji prac Stanisława Ignacego Witkiewicza – Witkacego, która powstała dzięki inicjatywie wieloletniego dyrektora muzeum, polskiego historyka sztuki Janusza Przewoźnego.
Placówka mieści się w kompleksie budynków położonych w centrum miasta, który obejmuje:
Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – Zamek Rabsztyn: Świadek Historii i Miejsce Turyzmu
Na malowniczej skałce, w drugiej połowie XIII wieku, powstała warownia, która później rozrosła się w potężny zamek. To właśnie Zamek Rabsztyn, którego korzenie tkwią w zamierzchłej historii i który do dziś przyciąga turystów swoim urokiem i niezwykłą atmosferą.
Początki zamku sięgają czasów średniowiecza, a pierwsze drewniane budynki wzniesione były na wapiennej skale już w II połowie XIII wieku. Na przestrzeni wieków zamek pełnił różnorodne funkcje – służył jako strażnica graniczna z Czechami, chronił ważne szlaki handlowe z Krakowa do Wrocławia oraz stanowił siedzibę wielu znaczących postaci, takich jak starostowie.
Pochodzenie samego zamku owiane jest tajemnicą, a legendy podają, że to małopolski ród rycerski Toporczyków z Morawicy był jego twórcą. Jednakże, dzięki badaniom archeologicznym, istnieją dowody na to, że murowany obiekt w postaci tzw. „kamienicy” i wieży obronnej został wzniesiony prawdopodobnie za panowania Kazimierza Wielkiego.
Warto wspomnieć o losach zamku i jego właścicieli w kolejnych wiekach. W XIV wieku, zamek stał się własnością Spytków II z Melsztyna herbu Leliwa, a po jego śmierci w roku 1399, przeszedł w ręce jego żony Elżbiety Melsztyńskiej. Kolejnymi właścicielami byli Leliwici, zwani też Melsztyńskimi, którzy sprawowali władzę nad zamkiem do połowy XV wieku.
Jednak burzliwe czasy przyniosły nowe wyzwania dla zamku. W 1439 roku, podczas bitwy pod Grotnikami, zamek został zdobyty przez wojska królewskie po pokonaniu właściciela – Spytka III Melsztyńskiego. Później, dzięki wstawiennictwu rycerstwa, zamek został zwrócony wdowie po Spytce – Beatrycze z Szamotuł, ale już w formie starostwa (tenuty).
Z czasem Zamek Rabsztyn przeszedł w ręce rodu Tęczyńskich, a następnie Rabsztyńskich, którzy wzmocnili obronne mury i wieżę, nadając mu charakterystyczny wygląd. Niestety, linia Rabsztyńskich wygasła w 1509 roku, a zamek przeszedł pod kontrolę królewską.
Historia zamku Rabsztyn przetrwała wieki, i dziś jego ruiny stanowią świadka burzliwej przeszłości. Dzięki staraniom Stowarzyszenia Zamek Rabsztyn i Urzędu Miasta i Gminy Olkusz, część założenia doczekała się rekonstrukcji, a zamek przyciąga turystów swoim unikalnym charakterem. Coroczne turnieje rycerskie i Juromania dodają temu miejscu wyjątkowego uroku, a turystom dają szansę na wczucie się w atmosferę dawnych czasów.
Nie tylko miłośników historii przyciąga Zamek Rabsztyn – jego ruiny znalazły się nawet na dużym ekranie w filmie „Karol. Człowiek, który został papieżem” w reżyserii Giacomo Battiato.
Obecnie trwają prace adaptacyjne części pomieszczeń zamkowych, które w przyszłości mogą być kolejnym powodem, dla którego warto odwiedzić to wyjątkowe miejsce.
Zamek Rabsztyn stanowi cenny element polskiego dziedzictwa kulturowego i wciąż przyciąga miłośników historii oraz turystów z kraju i zagranicy. Jego pozostałości pełne są tajemnic i opowieści, które czekają na odkrycie przez kolejne pokolenia odwiedzających to magiczne miejsce.
Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – Muzeum Historyczne Miasta Krakowa
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zostało założone w 1899 roku w Krakowie, którego główna siedziba mieści się w pałacu „Pod Krzysztofory” w Rynku Głównym.
Muzeum powołane zostało do życia jako oddział Archiwum Akt Dawnych miasta Krakowa (obecnie Archiwum Narodowe w Krakowie). Muzeum kilkakrotnie zmieniało swoją siedzibę; najpierw znajdowało się w budynku Archiwum przy ul. Siennej, potem w Domu pod Krzyżem (ul. Szpitalna), w Kamienicy Krauzowskiej (ul. św. Jana) i od 1964 roku w Krzysztoforach. Początkowo Muzeum nie eksponowało swoich zbiorów, dopiero w 1952 przy ul. św. Jana została otwarta pierwsza wystawa stała. Jej kolejna odsłona pt. „Z Dziejów i Kultury Krakowa” mieściła się w Krzysztoforach, prezentowała m.in. dawną broń, dzieła sztuki i pamiątki związane z Krakowem, z samorządem miejskim i z cechami. Została ona zamknięta ze względu na remont Pałacu Krzysztofory, który prowadzony był w latach 2016–2021. Obecna wystawa stała, zatytułowana „Kraków od początku, bez końca”, miała swoją inaugurację 18 grudnia 2021 roku.
Od początku swojego istnienia Muzeum dba o kultywowanie lokalnych tradycji, takich jak Lajkonik, bractwo kurkowe czy szopki krakowskie (od 1946 roku jest organizatorem konkursu szopek krakowskich).
Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – Młyny Rothera
Historia młynów Rothera sięga głęboko w I połowę XIX wieku. Rozwój miasta, dzięki roli Kanału Bydgoskiego, Brdy, Wisły oraz rozwijającemu się handlowi z zachodem, uczynił Bydgoszcz ośrodkiem handlu zbożem i drewnem. To właśnie w tym okresie powstały liczne nowe młyny i piekarnie, zasilane lokalnymi zasobami oraz sprowadzanym zbożem.
W roku 1825 istniejące młyny na terenie Wyspy zostały przejęte przez konsorcjum, w którego skład wchodzili między innymi bracia Schickler z Berlina, znani kupcy działający w Bydgoszczy. Byli oni właścicielami rafinerii cukru, zlokalizowanej na terenie dawnego zamku, oraz innych przedsiębiorstw. W roku 1826 założyli oni spółkę o nazwie Bydgoskie Młyny „Herkules”, która nie tylko dostarczała produkty lokalnie, ale również eksportowała je do Niemiec, Wielkiej Brytanii, a nawet Brazylii. Młyny przetwarzały zarówno lokalne zboże, jak i importowane z Królestwa Polskiego, które docierało drogą wodną.
W roku 1842 przedsiębiorstwo zostało przejęte przez pruskie państwo. Kompleks młyński został znacznie rozbudowany i przemianowany na Młyny Królewskie. W roku 1846 uruchomiono tam pierwszą maszynę parową w mieście, otwierając nową erę w technologii młyńskiej.
Obszar, na którym obecnie znajdują się młyny Rothera, początkowo służył jako ogrody aż do roku 1846. W roku 1818 teren należał do kupca Raubera, a następnie został przejęty przez Skarb państwa pruskiego w 1836 roku. Pod koniec lat 40. XIX wieku, wraz z rozbudową kompleksu młyńskiego, przystąpiono do budowy obiektu, później nazwanego młynami Rothera (1849-1850). Budowa ta była możliwa dzięki uprzedniej przebudowie Wyspy Młyńskiej, w tym przekopaniu Kanału Zbożowego. Nazwa młyna, którego budowę rozpoczęto w 1846 roku, pochodzi od nazwiska pruskiego ministra rolnictwa Christiana von Rothera.
Po zakończeniu budowy powstał imponujący budynek produkcyjny z magazynem zbożowym, a także kotłownia, maszynownia z kominem, spichlerz mączny, przepompownia (dom turbinowy) i przepławki dla ryb. Wszystkie budynki zostały solidnie osadzone na drewnianych palach.
Proces mielenia zboża na mąkę odbywał się głównie w głównej części młyna, gdzie ogromne koła napędzane były energią wodną. Na skrzyżowaniu Kanału Zbożowego i Młynówki zbudowano również drewniany most wsparty na ceglanych filarach, a koła wodne napędzane były wodą z jazu przelewowego.
Młyny Rothera były największymi tego typu obiektami w Bydgoszczy. W drugiej połowie XIX wieku istniały także mniejsze młyny na terenie miasta i okolicy, takie jak te na Czyżkówku, Skrzetusku i pięć innych miejsc.
Dziś młyny Rothera stanowią unikalny zespół zabytkowych budynków, przypominający o dawnych czasach, kiedy Bydgoszcz była ważnym centrum handlu zbożem. Ich architektura i historia przyciągają licznych turystów i miłośników dziedzictwa kulturowego. Wieloletnia działalność młynów Rothera wpisała się w historię miasta, stanowiąc nieodłączny element jego przemysłowego i handlowego rozwoju.
Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze
Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze gromadzi i chroni materialne i duchowe dziedzictwo kulturowe ziem nad środkową Odrą, którym po II wojnie światowej nadano nazwę „Ziemia Lubuska”. Ważnym zadaniem muzeum jest także upowszechnianie wiedzy o historii, kulturze, tradycjach i zabytkach regionu.
Początki zbiorów Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze sięgają roku 1908, w którym mieszkaniec miasta Albert Severin przekazał swoją kolekcję, na którą składały się głównie obiekty związane z rzemiosłem i tradycjami mieszczańskimi Zielonej Góry. Muzeum w Zielonej Górze powstało w 1922 roku dzięki inicjatywie Towarzystwa Pielęgnacji Tradycji Regionalnej Miasta Zielona Góra (Vereinigung für Heimatschutz und Heimatpflege in Stadt und Kreis Grünberg). Od momentu otwarcia muzeum regionalnego (Heimatmuseum) w Zielonej Górze do 1945 r. stanowisko jego kierownika pełnił dr Martin Klose. Celem placówek typu Heimatmuseum było ukazanie przeszłość i specyfiki małej ojczyzny (Heimatu). Początkowo siedzibą zielonogórskiego Heimatmuseum była poluterańska kaplica przy dzisiejszej ul. dr Pieniężnego[4]. W latach 1936–1940 ekspozycje zostały przeniesione do budynku po szkole fryderycjańskiej przy ul. Szkolnej (obecnie ul. Lisowskiego). Zwiedzający mogli zobaczyć zabytki ilustrujące dzieje miasta i regionu od paleolitu po współczesność.