Kategoria: Styl życia

Autor: Klaudia Torchała

Język jest materią żywą. Słowo potrafi z jednej strony krzywdzić i ranić, z drugiej uskrzydlać i wspierać. Niektóre zwroty czy pojedyncze słowa odchodzą do lamusa, nabierają innego znaczenia lub są zastępowane innymi, bo wydają nam się stygmatyzujące. Czy dlatego coraz częściej słyszymy wyrażenie: „osoba z niepełnosprawnością” zamiast: „osoba niepełnosprawna”?
Językoznawca dr hab. Marek Łaziński, profesor Uniwersytetu Warszawskiego zaznacza, że przymiotnik niepełnosprawny(a) nie ma długiej historii i też na początku nie był powszechnie akceptowany.
– Przymiotnik „niepełnosprawny(a)” notowany jest w słownikach dopiero od lat dziewięćdziesiątych, w tekstach prasowych pojawił się niewiele wcześniej i wcale nie od początku był akceptowany. W połowie lat dziewięćdziesiątych pojawiła się na krótko nazwa „sprawny inaczej”, ale stała się tylko karykaturą grzeczności – wyjaśnia profesor na stronie internetowej Rady Języka Polskiego.
Równocześnie dodaje, że oba określenia – „niepełnosprawny(a)”, jak i „z niepełnosprawnością” – mają swoich zwolenników i przeciwników. Zdaniem profesora też tradycyjna przymiotnikowa forma, czyli ta pierwsza, nie jest nazwą automatycznie stygmatyzującą, tak jak twierdzą jej przeciwnicy.
– Tradycyjna nazwa przymiotnikowa „niepełnosprawny” na pewno nie stygmatyzuje nikogo w intencji nadawców – wyjaśnia.
Z kolei dalej zauważa, że wyrażenie przyimkowe „z niepełnosprawnością” nie musi sugerować, że niepełnosprawność jest rzeczą.
– W polszczyźnie częste są narzędnikowe określenia cechy z przyimkiem z, np. „człowiek z problemami” / „z przeszłością” / „z blizną”, ale też „z charakterem” czy „z klasą” –  podaje przykłady.
To właśnie tę nazwę stosuje się coraz częściej oficjalnie, w języku urzędowym stała się podstawową.
– Dziś zapewne większość osób dotkniętych niepełnosprawnością, ich bliskich, lekarzy mówi na co dzień niepełnosprawny(a) / osoba niepełnosprawna. Przypuszczam, że za kilka lat zwycięży nowa nazwa. W tej chwili obserwujemy zmiany na bieżąco, dlatego lepiej powstrzymać się od ocen kategorycznych i wykluczających z każdej ze stron – podkreśla profesor. Czytaj dalej →

Jaskra, choroby układu krążenia, otyłość, cukrzyca – to mogą być skutki regularnego niedoboru dobrej jakości snu – wskazują najnowsze badania. Cierpi też psychika – może zrosnąć ryzyko stanów lękowych czy objawów depresji. Szkodzić mogą już złe warunki w sypialni, nawet gdy ktoś śpi tyle, ile potrzeba.
O śnie i jego wpływie na zdrowie napisano już wiele. To jednak tak ważna sfera ludzkiej egzystencji, że naukowcy nie ustają w dalszym jej badaniu, przy czym sen, niestety, często jest traktowany jak „chłopiec do bicia” i jako pierwszy cierpi, jeśli komuś brakuje czasu. To może być błąd, i to poważny, bo kolejne badania wskazują na różnorodne problemy, jakie mogą się pojawić, gdy ktoś się regularnie źle wysypia. Czytaj dalej →

Cukrzyca typu 2 to jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób – eksperci szacują, że choruje na nią ponad 3 mln dorosłych Polek i Polaków. Jednocześnie oceniają, że grubo ponad pół miliona z nich nie wie, że ich organizm zmaga się już z tą chorobą. Dlatego zalecają, by raz do roku każdy mierzył glikemię na czczo, czyli oznaczał stężenie glukozy w surowicy krwi.
Badanie jest proste, bezpieczne i tanie; możemy prosić o zlecenie go swojego lekarza pierwszego kontaktu. Prawidłowa wartość poziomu glukozy we krwi to przedział 3,9–5,5 mmol/l (70–99 mg/dl). Poziom nieznacznie wyższy – 5,6-6,9 mmol/l może wskazywać na stan przedcukrzycowy, czyli stan pomiędzy zdrowiem a rozwojem cukrzycy w pełni. Ryzyko rozwoju cukrzycy u osób ze stanem cukrzycowym jest 3 do 10 razy wyższe niż u osób, które mają na czczo prawidłową glikemię.
W razie nieprawidłowej glikemii badanie należy powtórzyć. Jeśli po raz drugi okaże się nieprawidłowe, konieczna jest dalsza diagnostyka – m.in. test wchłaniania glukozy – oraz wdrożenie leczenia. Należy się wówczas udać do lekarza, by określił rodzaj terapii.
Cukrzyca należy do tych podstępnych chorób, które przez kilka lat mogą rozwijać się niezauważone, bo nie dają żadnych, albo dają skąpe objawy, które łatwo zlekceważyć (np. poczucie zmęczenia). Taki stan może trwać od 3 do 6 lat. To dlatego jest tak ważne, by korzystać z dostępnych tanich narzędzi wykrywania cukrzycy na etapie, na którym nie daje jeszcze objawów oraz – co najważniejsze – groźnych powikłań. Czytaj dalej →

Komentarz ekspercki Justyny Palevič,
psychoterapeutki Fundacji Nagle Sami.

W 2021 roku w polskich wodach utonęło 408 osób, a na drogach zginęło ponad 2 200. Od początku tego roku odnotowano już 73 utonięcia oraz blisko 900 ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych. Osoby, które w tragicznych okolicznościach tracą bliskich, zapamiętują jeszcze inne liczby: 2022 rok, 11 czerwca, sobota, godzina 7:13. „Mój świat wtedy się zatrzymał”, „Serce mi pękło”, „W jednej chwili umarłam razem z nim”. Co czują ci, którzy nagle tracą bliskich Czytaj dalej →

Energia elektryczna wykorzystywana jest niemal we wszystkich aspektach naszego życia. Nie tylko ułatwia nam codzienne czynności, ale jest również niezbędna do właściwego funkcjonowania przemysłu i gospodarstw domowych. Produkcja i użytkowanie energii elektrycznej nie pozostają bez wpływu na środowisko naturalne, dlatego powinniśmy dołożyć wszelkich starań, aby unikać jej niepotrzebnego zużywania. Ponadto w związku z wojną, którą szaleniec Putin rozpętał na Ukrainie i uniezależnianiem się Europy od rosyjskich surowców, ceny energii elektrycznej poszybowały w górę i dotknęło to każde gospodarstwo domowe. Radzimy zatem jak oszczędzać zużycie prądu i co za tym idzie – obniżyć nasze rachunki.
Według oficjalnych danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2020 r. całkowite zużycie energii elektrycznej w Polsce wyniosło 157,1 TWh. Największe wykorzystanie energii odnotowuje się w województwach: mazowieckim oraz śląskim, zaś najniższe w podlaskim, lubuskim i warmińsko-mazurskim.
Najwyższe zużycie generowane jest w sektorze przemysłowym oraz budownictwie – 42,5 proc. oraz wśród drobnych odbiorców (również w gospodarstwach domowych) – 46,1 proc. Czytaj dalej →

Analiza przeprowadzona przez naukowczynie z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego pokazuje, że empatii można się nauczyć. Nie chodzi tu jednak o empatię emocjonalną, ale poznawczą. W tym przypadku jak najbardziej da się wyćwiczyć uważność na drugiego człowieka, na jego punkt widzenia, sposób odczuwania, przeżywania i myślenia. Taka zdolność niewątpliwie ułatwia kontakty międzyludzkie.
– W naszych badaniach Szkoły Życzliwej Wyobraźni staramy się pokazać, że faktycznie da się wyćwiczyć empatię poznawczą, która odpowiada za rozumienie perspektywy drugiej osoby. Nie tak łatwo natomiast można wytrenować empatię emocjonalną, która odpowiada za nasze emocje i za reakcje bardziej afektywne – mówi agencji Newseria Lifestyle Anna Jałoszyńska, magistrantka Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Nad empatią i poprawą rozumienia perspektywy drugiej osoby można pracować na wiele sposobów. Przede wszystkim trzeba uważnie obserwować drugiego człowieka, próbować poznać jego sposób myślenia i w konsekwencji potrafić wczuć się w sytuację, której właśnie doświadcza. Wtedy możemy dość precyzyjnie określić, co w danym momencie może on myśleć i przeżywać.
– Empatia poznawcza jest dla nas może o tyle ciekawsza, że skupia się bardziej na drugiej osobie, co może być bardzo znaczące np. w rozwijaniu różnych relacji. Rozumienie perspektywy drugiej osoby może być bardzo pomocne właśnie w tych kontaktach – mówi Anna Jałoszyńska.
Zupełnie inaczej jest w przypadku empatii afektywnej, czyli emocjonalnego odbioru danej sytuacji. Tego nie są w stanie w nas wykształtować żadne ćwiczenia czy warsztaty.
– Empatia afektywna, zwana również emocjonalną, odpowiada za to, jak my czujemy się w danej sytuacji w odpowiedzi na jakąś trudną sytuację innej osoby, czy czujemy smutek, kiedy dana osoba przeżywa jakieś niepowodzenie, czy czujemy radość, kiedy ktoś odnosi sukces – mówi magistrantka Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Badania dotyczące nauki empatii zostały zainicjowane przez Stowarzyszenie Pracownia Filmowa „Cotopaxi”. Ich autorski program warsztatów – Szkoła Życzliwej Wyobraźni – realnie wpływa na zwiększenie poziomu empatii poznawczej u odbiorców. Przeprowadzona analiza jest pierwszą tego typu na świecie, ma przełomowy charakter i dokładnie pokazuje właśnie to rozróżnienie.
– Ta analiza może uświadomić ludziom, że faktycznie empatia to nie tylko współczucie, ale składa się na nią wiele różnych komponentów. Myślę, że każdej osobie przyda się taki trening empatyczny. A to, czy ktoś jest empatyczny, zależy przede wszystkim od tego, w jaki sposób odnosi się do drugiego człowieka, jak go rozumie, czy jego pierwsze reakcje są od razu negatywne, czy raczej zatrzymujemy się, żeby coś przemyśleć. Osoba, która się zatrzyma i zastanowi nad perspektywą tej drugiej osoby, może być uznana za empatyczną – dodaje Anna Jałoszyńska. Czytaj dalej →

Badania pokazują, że telepraca to nie zawsze tylko wygoda czy wolność – często może powodować różnego rodzaju dolegliwości fizyczne oraz psychiczne. Specjaliści proponują proste sposoby, które zmniejszą ryzyko kłopotów i pomagają w pełni wykorzystać zalety zdalnej pracy.
Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, na koniec grudnia ubiegłego roku, z powodu pandemii, 6,9 proc. pracowników w Polsce wykonywało swoje obowiązki zdalnie – 6 proc. w sektorze prywatnym i niecałe 8 – w publicznym. To co prawda mniej niż rok wcześniej (w prywatnym sektorze – 8 proc., w publicznym – 16), ale można spodziewać się, że zdalna praca nie tylko się na rynku – nomen omen – zadomowi, ale może zyskiwać na popularności dzięki coraz łatwiej dostępnym np. cyfrowym narzędziom czy trudnym do zaprzeczenia zaletom.
Pracując z domu nie trzeba denerwować się z powodu korków na drodze i zaoszczędzić niemało czasu na dojazdach, często swobodnie ustalać godziny pracy, a nawet zabrać obowiązki na wakacje. Jednak, jak każdy medal, także i ten ma dwie strony. Czytaj dalej →

Obecność w świecie online wymaga udostępniania danych osobowych w różnych miejscach. Niestety, wrażliwe informacje coraz częściej wpadają w ręce cyberprzestępców.
W ostatnich latach dane osobowe internautów stały się bardzo cennym towarem rynkowym. Oszuści wykorzystują różne fortele, aby przejąć tożsamość cyfrową użytkowników. Kradzież tożsamości internetowej polega na pozyskaniu danych osobowych internauty i wykorzystywaniu ich wbrew jego woli. To niesie za sobą różne skutki, w tym kradzież środków finansowych z kont internetowych. Tego typu oszustwa przynoszą starty liczone w miliardach dolarów. Według Bitdefendera w ubiegłym roku na całym świecie zgłoszono ponad dwa miliony przypadków kradzieży tożsamości cyfrowej. Ofiary często nie wiedzą jak uniknąć nie tylko poważnych strat finansowych, ale także prawnych. Specjaliści z Bitdefendera przygotowali kilka porad dotyczących postępowania w przypadku utraty tożsamości cyfrowej. Czytaj dalej →

Ponad połowa Polaków jest przekonana o wpływie okularów na wizerunek, a przy zakupie nowej pary bierze pod uwagę aktualne trendy. Z najnowszego raportu przygotowanego przez wOkularach.pl we współpracy z Elephate dowiemy się też: ile mamy par okularów, czy lubimy je nosić oraz gdzie szukamy inspiracji.
Sposób postrzegania okularów zmienił się na przestrzeni lat. Obecnie nie są traktowane wyłącznie jako przedmiot korygujący wzrok, ale także jako element garderoby, który ma podkreślać nasz styl. W ramach badania sprawdzono, co Polacy sądzą na temat okularów w kontekście wizerunku i jakie są nasze preferencje dotyczące mody okularowej. Czytaj dalej →