Dla osób niewidomych, kultura i rekreacja stanowią nieodłączny element pełnego i satysfakcjonującego życia. Pomimo ograniczeń wzrokowych, niewidomi mają niezwykłą zdolność do odczuwania, interpretowania i czerpania przyjemności z różnorodnych przeżyć kulturalnych i rekreacyjnych. Wprowadzając niewidomych uczestników w świat aktywności kulturalnych i rekreacyjnych, otwieramy przed nimi drzwi do bogactwa doświadczeń, rozwijamy ich zdolności i wspieramy integrację społeczną.
Kategoria: Zobaczyć świat w inny sposób – Kompendium wiedzy dla wolontariuszy i asystentów
22. Muzyka i taniec dla wszystkich: Organizacja zajęć dla osób niewidomych
W świecie pełnym dźwięków i ruchów, muzyka i taniec mogą być nie tylko formą ekspresji artystycznej, ale także sposobem na integrację społeczną i wyrażanie siebie. Dla osób niewidomych, wyzwania związane z uczestnictwem w zajęciach muzycznych i tanecznych mogą wydawać się znacznie większe, ale odpowiednio zaprojektowane programy edukacyjne i środowisko wspierające mogą uczynić te aktywności dostępnymi dla wszystkich.
23. Gry planszowe dla niewidomych
Gry planszowe to doskonały sposób na spędzanie wolnego czasu, integrację i rozwijanie wielu procesów poznawczych. W tym rozdziale przedstawimy przykładowe gry planszowe, które zostały dostosowane do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku.
24. Wsparcie dla osób niewidomych i słabowidzących: Rola instytucji i formy pomocy
Osoby niewidome i słabowidzące mogą napotykać na różnorodne wyzwania w codziennym życiu, jednak istnieje wiele instytucji i organizacji, które oferują wsparcie, aby ułatwić im funkcjonowanie w społeczeństwie. Poniżej przedstawione są niektóre z tych instytucji oraz formy wsparcia, jakie mogą zaoferować:
25. Wsparcie dla osób niewidomych w miejscu pracy
W miejscu pracy osoby niewidome spotykają się z różnymi wyzwaniami, które wymagają specjalnych rozwiązań i wsparcia. W tej części poradnika omówimy kluczowe aspekty, w których wolontariusz może pomóc, by mogły być zapewnione.
26. Wsparcie samotnego rodzica z niewidomym dzieckiem
Rozstanie rodziny, zwłaszcza gdy samotny rodzic pozostaje z niewidomym dzieckiem, to wyzwanie, które może wymagać dodatkowego wsparcia. Wolontariusze, angażując się w życie takiej rodziny, mogą odegrać kluczową rolę w tworzeniu wsparcia zarówno w codziennych zadaniach, jak i w emocjonalnych wyzwaniach.
27. Pielęgnacja zwierząt domowych przez osoby niewidome
Osoby niewidome korzystające z wsparcia psów przewodników czerpią ogromną korzyść z bliskiej relacji z tymi wyjątkowymi zwierzętami. Prowadzenie codziennego życia z psem przewodnikiem wymaga jednak dodatkowego zrozumienia i podejścia w kwestii opieki nad zwierzęciem. W tym rozdziale omówimy, jak wspierać osoby niewidome w dbaniu o pielęgnację swoich zwierząt domowych, ze szczególnym uwzględnieniem psów przewodników.
28. Pomoc osobom niewidomym – nie musisz być ekspertem, by czynić dobro
Wolontariat to piękna i szlachetna forma wsparcia dla osób, które potrzebują pomocy, a Ty jako wolontariusz masz realną moc, aby zmieniać ich życie na lepsze. W przypadku pracy z osobami niewidomymi, wielu z nas zastanawia się, czy posiada wystarczającą wiedzę, aby podjąć się tego wyzwania. Często myślimy, że musimy być ekspertami, znać specjalistyczne techniki, czy zdobyć szczegółową wiedzę z poradników, by właściwie pomagać. Nic bardziej mylnego! Twoje najważniejsze narzędzia są już w Tobie – to empatia, chęć niesienia pomocy i otwarte serce.
W tym artykule chcemy podkreślić, dlaczego nie potrzebujesz szczegółowej wiedzy merytorycznej, aby stać się wolontariuszem wspierającym osoby niewidome, oraz jakie cechy osobowościowe mogą Ci w tym pomóc. Zobaczysz, że wolontariat w tym obszarze jest łatwiejszy, niż mogłoby się wydawać, i może przynieść ogromne korzyści zarówno Tobie, jak i osobom, którym pomagasz.
29. Wsparcie asystenta osobistego dla osoby niewidomej. Jakie ma znaczenie? – Rozmowa
Praca z osobami niewidomymi wymaga nie tylko empatii, ale także zrozumienia ich codziennych wyzwań i potrzeb. W ramach tego poradnika pragniemy przybliżyć perspektywę osób, które na co dzień korzystają z pomocy asystentów osobistych, by lepiej zrozumieć, jakie zadania i wsparcie są najbardziej wartościowe.
Rozmowa z Ewą, osobą niewidomą, która od kilku lat współpracuje z asystentami, pokazuje, jak wielką rolę odgrywa w ich życiu taka pomoc. Ewa dzieli się swoimi doświadczeniami, opowiadając o wyzwaniach, sukcesach i relacjach, jakie nawiązała dzięki wsparciu asystentów. Wywiad ten jest cennym źródłem wiedzy zarówno dla przyszłych asystentów, jak i dla osób, które zastanawiają się nad skorzystaniem z tego rodzaju pomocy.
Zapraszamy do lektury tej rozmowy, w której znajdziecie praktyczne wskazówki i inspiracje do pracy z osobami niewidomymi, a także dowiecie się, jak wspólnie budować niezależność i poczucie bezpieczeństwa.
30. Znaczenie zabawy w rozwoju dziecka z dysfunkcją wzroku
Zabawa to jedna z najważniejszych form służących do eksploracji świata małego dziecka. Dzięki zabawie uruchamia się wiele procesów poznawczych, dzięki którym rozwija się motoryka, sęsoryka i aktywność ruchowa, mowa oraz postrzeganie zmysłowe. To niezwykle istotne a jednocześnie trudne kwestie w rozwoju dziecka z dysfunkcją wzroku. Z uwagi na fakt, że osoby niewidome pozbawione są informacji wzrokowej, nie dociera do nich większość bodźców z otaczającego świata. Dlatego zagadnienia związane z organizacją zabawy stanowią często wyzwanie dla opiekunów, wolontariuszy, czy wychowawców dzieci z wadami wzroku. Dla dziecka niewidomego otoczenie jest nieruchome. Poznaje tylko to, co jest w zasięgu ręki albo dalej w zasięgu słuchu, węchu, dotyku. Dlatego rozwój dzieci niewidomych i niedowidzących wymaga szczególnej troski. Warto wówczas zadbać o uporządkowanie otoczenia, świadome i sukcesywne dostarczanie bodźców stymulujących rozwój.
Brak wzorców prawidłowych zachowań, których dziecko widzące uczy się obserwując innych ludzi, może mieć wpływ na powstawanie blindyzmów czyli zachowań, które przejawiają się w wykonywaniu niepotrzebnych, stereotypowych ruchów lub czynności. Często świadczy to o niedostymulowaniu mózgu. Wielu współczesnych terapeutów dopuszcza takie zachowania gdyż uważają je za potrzebne dla organizmu. Oczywiście nie wolno pozwalać na tłamszenie gałek ocznych lub dłubanie w nosie.
Jednak warto ustalić przyczynę dlaczego takie zachowanie ma miejsce i temu przeciwdziałać.
W niniejszym rozdziale opisane zostaną przykładowe zabawki, z których mogą korzystać dzieci z dysfunkcją wzroku. Niestety coraz rzadziej zdarzają się dzieci z jedną niepełnosprawnością ale nie ma uniwersalnych pomysłów na zabawki dla dzieci z niepełnosprawnością sprzężoną. Jeśli taka sytuacja ma miejsce należy zwrócić uwagę co najbardziej można rozwinąć u danej jednostki i adekwatnie do potrzeb należy szukać lub konstruować zabawki wg. Własnego pomysłu.
W tym miejscu omówione zostaną rodzaje zabawek, które mogą być wykorzystywane samodzielnie przez dzieci lub z pomocą opiekuna.
1. Zabawki dźwiękowe. Po przez słuch i dotyk dziecko niewidome może poznawać świat. Na rynku dostępnych jest wiele atrakcyjnych propozycji jak np. książeczki z odgłosami zwierząt, natury, otoczenia, komunikacji miejskiej dzięki którym dziecko uczy się rozpoznawania dźwięków otoczenia. Ponadto istnieją również różnego typu zabawki z wgranymi melodyjkami, dźwiękami różnej wysokości, nieartykułowanymi odgłosami lub możliwością nagrywania i odtwarzania swojego głosu. To bardzo chętnie stosowane zabawy przez dzieci. Po przez naśladownictwo często tworzą własny świat dźwięków co bardzo rozwija ich wyobraźnię. Zabawy muzyczne i dźwiękowe zwykle są spontaniczne i niczym nie skrępowane, dlatego są najczęściej wybierane przez dzieci. Wiele zabaw muzycznych przyczynia się do pobudzania i hamowania ruchu, czego przeważnie nie lubią dzieci niewidome, do ćwiczenia i poprawy koordynacji, oraz do przełamywania różnych barier i pokonywania trudności. Istnieją na rynku bardzo proste instrumenty muzyczne, których użycie przyczynia się do rozwoju motoryki małej.
2. Układanki i zabawki składane.
Ten rodzaj zabawek niewątpliwie odgrywa wiele funkcji w rozwoju dziecka. Dziecko, które ogląda i dopasowuje różne elementy manipuluje rączkami przez co rozwija motorykę małą, nabiera sprawności manualnej oraz świadomości wyglądu figur, liter czy przedmiotów. Ważne jest, by dziecko, które po raz pierwszy dostaje układankę miało uwagę rodzica lub opiekuna. Dobierając układankę warto zwrócić uwagę na stopień trudności, po to, by nie zniechęcić dziecka do konstruowania nowych form. Ważnymi wyznacznikami przy doborze układanki są: