Odkrycie nowego mechanizmu regulacyjnego w ludzkim oku, podobnego do działania żaluzji, ogłosił zespół badaczy pod kierunkiem prof. Wiesława Gruszeckiego z UMCS w Lublinie.
Praca przedstawiająca odkrycie mechanizmu „żaluzji molekularnych” w siatkówce oka człowieka ukazała się w czasopiśmie „The Journal of Physical Chemistry”. Za jego odkrycie odpowiada międzynarodowy zespół badaczy pracujących pod kierunkiem prof. Wiesława Gruszeckiego z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Jak podkreślił profesor w rozmowie z PAP, w ludzkim oku działa wiele mechanizmów, które zapewniają mu możliwość funkcjonowania zarówno przy bardzo słabym, jak i silnym świetle. Wśród nich wymienił np. zwężanie i rozszerzanie źrenic, przypominające działanie przesłony fotograficznej. Dodał, że część mechanizmów nie jest do końca poznana.
„Nam się udało odkryć, iż w oku człowieka funkcjonuje również inny ważny mechanizm działający – można powiedzieć – na zasadzie żaluzji słonecznych” – powiedział prof. Gruszecki.
W siatkówce oka przed fotoreceptorami znajduje się warstwa żółta, która zawiera luteinę i zeaksantynę, zwane barwnikami ksantofilowymi. „Te barwniki pełnią rolę filtra, który na trwałe zabezpiecza, aby zbyt dużo światła nie docierało do fotoreceptorów. Okazuje się, że te wewnętrzne +okulary słoneczne+ dynamicznie reagują na natężenie światła” – wyjaśniał prof. Gruszecki.
Sprecyzował, że gdy jest duża intensywność światła, to – podobnie jak żaluzje – zaczynają się one automatycznie zamykać, blokując napływ światła do fotoreceptorów. Natomiast kiedy jest bardzo mało światła, to barwniki „otwierają się”, przepuszczając światło.
Prof. Gruszecki podkreślił, że zaletami tego mechanizmu jest m.in. ochrona siatkówki oka przed fotouszkodzeniami w warunkach silnego oświetlenia i precyzyjne widzenie przy słabszym świetle.
W prace międzynarodowego zespołu badaczy, który dokonał odkrycia, zaangażowani byli również m.in. prof. Robert Rejdak z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie i prof. Jacek Czub z Politechniki Gdańskiej. Zespół stworzono dla realizacji projektu badawczego w programie TEAM Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, współfinansowanym w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój Unii Europejskiej. Czytaj dalej →

Nasze społeczeństwo powoli traci wzrok – to wyniki raportów przygotowanych przez Polskie Towarzystwo Okulistyczne. Wskazują to także statystyki Ministerstwa Zdrowia. Jednym z powodów jest pandemia, która wywróciła świat medycyny do góry nogami. Lekarze cały czas dokładają wszelkich starań, żeby leczenie było całkowicie bezpieczne dla pacjentów. Niestety, mimo podjętych środków i zapewnień – okuliści obserwują niechęć pacjentów do wykonywania operacji w trakcie pandemii. Lekarze apelują – nie czekajmy! Lepiej podjąć leczenie już teraz i cieszyć się doskonałym wzrokiem niż odkładać to na później.
Rozpoczynając proces edukacji pacjentów oraz ich najbliższych, Polskie Towarzystwo Okulistyczne startuje z kampanią społeczną „Pokonaj zaćmę, popraw widzenie” dotykającą jednego z najważniejszych problemów ostatnich kilkunastu miesięcy – spadającej liczby wykonywanych operacji zaćmy. Kampania ma za zadanie zachęcić pacjentów do regularnego odwiedzania gabinetów okulistycznych i przede wszystkim sprawić, aby powrócili oni do wcześniej zaplanowanych zabiegów. Głównym elementem kampanii jest spot uświadamiający problemy i konsekwencje wynikające z odwoływania wizyt i braku podejmowania przez pacjentów kroków w kierunku leczenia. Kampania ma za zadanie rozwiać obawy pacjentów związane z COVID – 19 i bezpieczeństwem leczenia. Twarzą i wsparciem merytorycznym działań został ceniony specjalista prof. dr hab. n. med. Jacek P. Szaflik. Czytaj dalej →

Od 1 lipca każdy Polak powyżej 40 roku życia otrzyma jednorazowy dostęp do bezpłatnego pakietu badań diagnostycznych. Minister Adam Niedzielski dziś podpisał rozporządzenie dotyczące programu „Profilaktyka 40 PLUS”, które przeszło proces konsultacji publicznych. By zwiększyć dostępność do lekarzy specjalistów, także od 1 lipca do końca 2021 r. zostaną zniesione limity przyjęć do lekarzy specjalistów.
„Społeczeństwo, które nie dba należycie o swoje zdrowie, trudniej przechodzi przez epidemię, taką jak epidemia koronawirusa, z którą obecnie mamy do czynienia. Większa liczba hospitalizacji czy poważnych komplikacji to często efekt kumulacji chorób, na które cierpi pacjent, będąc tego nieświadomym. „Profilaktyka 40 PLUS” ma więc pomóc w odbudowie zdrowia po epidemii, ale też przygotować Polaków na tego typu wydarzenia w przyszłości. Dlatego zadbajmy o nasze zdrowie i skorzystajmy z zaproponowanego projektu profilaktyki – podkreśla szef resortu zdrowia.”
Aby skorzystać z pakietu badań, należy wypełnić ankietę umieszczoną w Internetowym Koncie Pacjenta (IKP), która pozwoli na ocenę czynników ryzyka. Dzięki temu zostanie wygenerowane zlecenie pakietu badań odpowiedniego dla płci.
Dla osób, które nie skorzystają z formularza umieszczonego w IKP, przewidziane jest wsparcie przez konsultanta w ramach infolinii Domowej Opieki Medycznej.
Każdy uprawniony będzie mógł skorzystać z pakietu badań diagnostycznych w punkcie, który będzie realizował program „Profilaktyka 40 PLUS”. Wystarczy, że zgłosi się do placówki z dowodem osobistym. Czytaj dalej →

Poranna filiżanka kawy to codzienny rytuał i duża przyjemność dla wielu z nas. Jednak naukowcy niejednokrotnie udowadniali, że spożywanie dużej ilości kofeiny niesie ze sobą ryzyko wielu problemów zdrowotnych, takich chociażby jak: odczucie lęku, problemy ze snem, problemy z trawieniem, podniesione ciśnienie krwi, a nawet problemy z nerkami. Do tej listy naukowcy z Icahn School of Medicine w Mount Sinai dodali kolejne ryzyko. W opublikowanych kilka dni temu badaniach wykazali, że spożywanie dużej ilości kofeiny może zwiększać ryzyko poważnej choroby oczu, jaką jest jaskra. Ryzyko to dotyczy jednak tylko osób, które mają genetyczną predyspozycję do wyższego ciśnienia w oku.
Badanie przeprowadzone przez Icahn School of Medicine w Mount Sinai, opublikowane w czasopiśmie medycznym Opthalmology z czerwca 2021 r., wykazało związek między spożyciem kawy a ryzykiem jaskry. Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe (IOP), ciśnienie wewnątrz oka, jest kluczowym czynnikiem ryzyka jaskry, a jaskra jest główną przyczyną ślepoty w USA, według Mount Sinai. Badanie wykazało, że osoby z wysoką predyspozycją genetyczną do IOP, które piły około trzech filiżanek kawy dziennie, były 3,9 razy bardziej narażone na rozwój jaskry.
Ponadto badanie z 2012 r. przeprowadzone na ponad 120 000 mężczyzn i kobiet w wieku powyżej 40 lat, którzy nie chorowali na jaskrę, wykazało podobny związek. Odkrycia opublikowane w czasopiśmie Investigative Ophthalmology and Visual Science wykazały, że picie trzech lub więcej filiżanek kawy dziennie – w porównaniu z powstrzymaniem się od spożycia – prowadziło do zwiększonego ryzyka określonego typu jaskry zwanego jaskrą złuszczającą. Chociaż „powiązania były silniejsze wśród kobiet z jaskrą występującą u ich rodzin”, naukowcy nie znaleźli podobnych powiązań z innymi produktami zawierającymi kofeinę, takimi jak napoje gazowane, herbata czy czekolada.
To pierwsze badania, które wykazały interakcje dietetyczno-genetyczne w jaskrze. Wyniki mogą sugerować, że pacjenci z historią rodzinną w zakresie jaskry powinni ograniczyć spożycie kofeiny. W przypadku jaskry pacjenci zazwyczaj odczuwają niewielkie objawy lub nie mają ich wcale, dopóki choroba nie postępuje i nie zaczynają tracić wzroku. Czytaj dalej →

Zamiast cieszyć się wiosną i latem alergicy często ukrywają się w tym czasie w domu. Podczas pylenia ich oczy łzawią, swędzą, są zaczerwienione i podrażnione. Można skutecznie łagodzić te mało przyjemne objawy.
Alergia spojówek jest dość łatwa do rozpoznania, bo najczęściej są to objawy sezonowe, powtarzające się w okresie pylenia drzew lub/i traw. Świąd oczu, przekrwienie spojówek i łzawienie w przeważającej większości przypadków towarzyszy wodnistemu katarowi i kichaniu lub swędzeniu w nosie i w uszach. Czytaj dalej →

W Poznaniu rozpoczęto pierwszą w Polsce terapię genową dającą wielu pacjentom cierpiącym na genetyczne choroby oczu nadzieję na zahamowanie procesu utraty wzroku, a nawet przywrócenie widzenia – poinformowano na konferencji prasowej pt. „Genetyczne schorzenia wzroku – przełom w zasięgu ręki”, zorganizowanej przez Stowarzyszenie Retina AMD Polska w Centrum Prasowym PAP.
„Przez lata czekaliśmy na choćby iskierkę nadziei, śledziliśmy informacje dotyczące postępu w badaniach nad schorzeniami genetycznymi oczu z całego świata. Jednak perspektywa opracowania skutecznej terapii ratującej wzrok wydawała się bardzo odległa” – przyznała Małgorzata Pacholec, założycielka Stowarzyszenia Retina AMD Polska i dyrektor Instytutu Tyflologicznego Polskiego Związku Niewidomych.
W piątek 28 maja zespół lekarzy z Kliniki Okulistyki Szpitala Klinicznego UM w Poznaniu podał pierwszemu pacjentowi terapię genową leczącą mutację RPE65 (jednego z genów, którego nieprawidłowe działanie przyczynia się do rozwoju IRD – dziedzicznych dystrofii siatkówki).
Dziedziczne dystrofie siatkówki (IRD) prowadzą do postępującej degeneracji fotoreceptorów znajdujących się w siatkówce oka. Do dziś te schorzenia uznawano za nieuleczalne. Osoby cierpiące na IRD były skazane na nasilające się zaburzenia widzenia nocnego lub postrzegania barw, a w dalszym etapie – znaczne upośledzenie widzenia prowadzące do całkowitej utraty wzroku.
IRD należą do rzadkich chorób okulistycznych o podłożu genetycznym. Częstotliwość ich występowania szacuje się na mniej niż 5 na 10 tys. urodzeń. Zidentyfikowano ponad 260 genów, których mutacje odpowiedzialne są za występowanie różnych rodzajów IRD. Pierwsze widoczne objawy pojawiają się u dzieci i nastolatków. Czytaj dalej →

Rodzice zdają sobie sprawę, że zdrowe oczy i dobry wzrok to kluczowe aspekty dla całościowego rozwoju dziecka. Nie zawsze jednak wiedzą, jak powinna wyglądać dbałość o prawidłowe widzenie ich pociech. Ekspert Vision Express przypomina o pięciu faktach istotnych w kompleksowej trosce o dziecięcy wzrok. Czytaj dalej →

To milowy krok w leczeniu ślepoty uwarunkowanej genetycznie. Naukowcy udowodnili, że dzięki terapii optogenetycznej udało się częściowo przywrócić wzrok. Innowacyjna metoda leczenia polega na połączeniu terapii genowej i impulsów światła stymulujących pracę siatkówki, by umożliwić jej wytwarzanie światłoczułego białka ChrimsonR. – Nasze badania stanowią dowód na to, że stosowanie terapii optogenetycznej w celu częściowego przywrócenia wzroku jest możliwe – podkreśla Botond Roska, dyrektor założyciel Instytutu Okulistyki Molekularnej i Klinicznej w Bazylei.
Utrata wzroku często jest wynikiem dziedzicznej choroby fotoreceptorów w oku, czyli światłoczułych komórek w siatkówce, które wykorzystują opsyny (rodzaj białek) do przekształcania światła w impulsy elektryczne i dostarczania informacji wzrokowych z oka do mózgu za pośrednictwem nerwu wzrokowego. W chorobach dziedzicznych fotoreceptory ulegają degeneracji, powodując utratę wzroku. Według Narodowego Instytutu Zdrowia rzadkie zaburzenie genetyczne, które rozkłada fotoreceptory w siatkówce, dotyka jedną na 4 tys. osób na całym świecie.
Naukowcy od lat pracują nad leczeniem tej dziedzicznej ślepoty za pomocą optogenetyki. Terapia polega na genetycznym modyfikowaniu komórek tak, aby wytwarzały białka wrażliwe na światło. Właśnie przyniosła ona obiecujące wyniki w leczeniu pacjenta, który całkowicie stracił wzrok z powodu dziedzicznej choroby barwnikowej siatkówki. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie „Nature Medicine”.
– Nasze odkrycia stanowią dowód na to, że stosowanie terapii optogenetycznej w celu częściowego przywrócenia wzroku jest możliwe – podkreśla Botond Roska, dyrektor założyciel Instytutu Okulistyki Molekularnej i Klinicznej w Bazylei (IOB) i profesor na Uniwersytecie w Bazylei.
Aby przywrócić zdolność wykrywania światła w siatkówce pacjenta, naukowcy dostarczyli do komórek zwojowych siatkówki geny, aby umożliwić im wytwarzanie światłoczułego białka ChrimsonR. Wyczuwa ono bursztynowe światło, bezpieczniejsze dla komórek siatkówki niż niebieskie światło używane w innych rodzajach badań optogenetycznych. Zespół opracował również specjalistyczne gogle wyposażone w kamerę, która rejestruje i wyświetla obrazy na siatkówce przy bursztynowych falach świetlnych. Podczas pandemii pacjent nosił gogle w domu i na spacerach. Po około siedmiu miesiącach zauważył paski na przejściu dla pieszych.
W trakcie testów w laboratorium dzięki goglom pacjent był w stanie dostrzec, zlokalizować, policzyć i dotknąć małe przedmioty, jak zeszyt, pudełko na zszywki i szklane kubki. Korzystając z nieinwazyjnych odczytów elektroencefalografii (EEG), zespół międzynarodowych naukowców odkrył, że aktywność w korze wzrokowej mózgu pacjenta zmieniała się w zależności od tego, czy zaobserwował dany przedmiot. Umożliwiło to naukowcom potwierdzenie, że aktywność mózgu rzeczywiście była powiązana z obiektem, czyli pacjent częściowo odzyskał wzrok.
– Do odzyskania częściowego widzenia za pomocą optogenetyki niezbędne było duże zaangażowanie i wysiłek ze strony pacjenta – podkreśla José-Alain Sahel, profesor i kierownik Katedry Okulistyki na Uniwersytecie w Pittsburghu, profesor na Uniwersytecie Paryskim oraz dyrektor założyciel paryskiego Institut de la Vision.
To pierwsza skuteczna terapia optogenetyczna stosowana u ludzi po ponad 10 latach badań. Trwające badanie kliniczne ma sprawdzić bezpieczeństwo terapii genowej u innych pacjentów w Paryżu, Pittsburghu i Londynie.
– Co ważne, niewidomi pacjenci z różnymi rodzajami neurodegeneracyjnej choroby fotoreceptorowej i funkcjonalnym nerwem wzrokowym będą potencjalnie kwalifikować się do leczenia. Jednak ta terapia będzie dostępna dla pacjentów dopiero za jakiś czas – wskazuje José-Alain Sahel.
Badania mają zostać ukończone do 2025 roku. Czytaj dalej →

W dniu 31 maja, w formie hybrydowej, odbył się pierwszy warsztat edukacyjny  z cyklu #POLe do rozmów o wyrobach #MEDycznych organizowany przez Izbę POLMED. Spotkanie miało na celu wywołanie wspólnej dyskusji dotyczącej roli wyrobów medycznych na zlecenie w systemie ochrony zdrowia. Temat przybliżyli z perspektywy ekspertów z Izby POLMED: Arkadiusz Grądkowski, dyrektor generalny i Patryk Sucharda, wiceprezes zarządu Izby oraz Justyna Lachor-Adamska, ekspert Izby POLMED, prawniczka, osoba niepełnosprawna, od ponad 25 lat zaangażowana w problemy i regulacje prawne dotyczące kwestii zaopatrzenia i opieki zdrowotnej dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami. W spotkaniu uczestniczył również wiceprezes zarządu Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, Igor Grzesiak, który opowiedział o szacunku i godności pacjenta jako podstawowej wartości, o której nie możemy zapominać. Czytaj dalej →