Zmiany przepisów związanych z prawami pacjenta oraz refundacją wyrobów medycznych – dwie ustawy z podpisem prezydenta

6 czerwca 2019 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał 7 ustaw, w tym między innymi:

  1. • Ustawę z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw;
  2. • Ustawę z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzecznika Praw Pacjenta;

Pierwsza z nich ma na celu usprawnienie procesu zaopatrzenia w wyroby medyczne przez zmianę regulacji dotyczących realizacji zleceń.
Zgodnie z nowelizacją, potwierdzenie posiadania prawa do świadczeń opieki zdrowotnej oraz weryfikację zlecenia, w tym uprawnień dodatkowych, odbywa się na dwóch etapach realizacji zlecenia, tj. w chwili jego wystawiania oraz w momencie przyjmowania do realizacji danego zlecenia. Jednak weryfikacja zlecenia będzie dokonywana wyłącznie na etapie wystawienia zlecenia. Na etapie realizacji zlecenia świadczeniodawca zobowiązany będzie natomiast wyłącznie do sprawdzenia braku upływu okresu, w którym zlecenie może zostać zrealizowane, oraz wieku świadczeniobiorcy, jeżeli ma on wpływ na limit finansowania ustalony podczas weryfikacji dokonanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia na etapie wystawienia zlecenia.
Jednocześnie, aby uprościć wystawianie zleceń na wyroby medyczne, w sytuacji gdy będą podlegać one weryfikacji przez NFZ za pośrednictwem systemów informatycznych NFZ, wprowadza się dla ministra właściwego do spraw zdrowia fakultatywne upoważnienie do wydania rozporządzenia określającego uproszczone wzory zleceń na zaopatrzenie w wyroby medyczne. Uproszczone wzory zleceń będą mogły obejmować węższy zakres danych, które są konieczne do wpisywania na zleceniu przez osobę uprawnioną do wystawienia zlecenia, będzie to co najmniej numer PESEL świadczeniobiorcy, a w przypadku jego braku – datę urodzenia, płeć oraz serię i numer paszportu albo serię i numer innego dokumentu potwierdzającego tożsamość.
Ustawa wprowadza także uregulowanie, które dotyczy okresu, na jaki są wystawiane zlecenia – nie dłużej niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych od dnia wystawienia.
Zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne przysługujące comiesięcznie, w tym ich kontynuacja, będą wystawiane na okres nie dłuższy niż 6 kolejnych miesięcy kalendarzowych od dnia ich wystawienia, a w przypadku gdy weryfikacja zlecenia odbyła się za pośrednictwem serwisów internetowych lub usług informatycznych NFZ będą wystawiane na okres nie dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych od dnia wystawienia.
Natomiast zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne przysługujące comiesięcznie, w tym ich kontynuacja, wystawione na więcej niż jeden miesiąc kalendarzowy będą mogły być realizowane częściami obejmującymi okresy nie krótsze niż miesiąc i nie dłuższe niż 6 miesięcy.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 września 2019 r., z wyjątkiem zmian do (1) ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw oraz (2) ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, które wejdą w życie z dniem 30 czerwca 2019 r.


Druga, wyżej wymieniona ustawa, ma na celu doprecyzowanie przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta dotyczących sprawowania, w podmiotach leczniczych udzielających stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych, dodatkowej opieki pielęgnacyjnej nad pacjentem małoletnim albo posiadającym orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Obecnie prawo pacjenta do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, zgodnie z art. 34 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, dotyczy jedynie pacjentek w warunkach ciąży, porodu i połogu. Poprzez zmianę przepisów, prawem do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej zostaną objęci pacjenci małoletni albo posiadający orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ustawa precyzuje również, że przez dodatkową opiekę pielęgnacyjną, w podmiocie leczniczym, nad pacjentami małoletnimi albo posiadającymi orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności rozumie się prawo do pobytu wraz z nim przedstawiciela ustawowego albo opiekuna faktycznego.
Ustawa wprowadza również wyłączenie z możliwości ustalania opłaty za koszty realizacji prawa do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, w podmiocie leczniczym, nad pacjentami małoletnimi albo posiadającymi orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli realizacja tych praw skutkuje kosztami poniesionymi przez podmiot leczniczy wykonujący działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej.
W art. 2 ustawy wprowadzona została możliwość (na wniosek dyrektora wojewódzkiego oddziału NFZ i za zgodą świadczeniodawcy) przedłużenia – do 30 czerwca 2021 r. obowiązywania umów na udzielenie świadczeń w zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.