Wśród ukraińskich uchodźców znajduje się duża grupa osób z niepełnosprawnościami. Aby mogli oni skorzystać z dedykowanej pomocy państwa polskiego, muszą posiadać orzeczenie o niepełnosprawności oraz o jej stopniu. O wprowadzenie uproszczonych procedur w tym zakresie, m.in. polegających na uznawaniu ukraińskich orzeczeń o niepełnosprawności, konsekwentnie upomina się Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza.
„Czy trwają prace nad przepisami pozwalającymi na udzielenie wsparcia osobom z niepełnosprawnościami ze środków PFRON i Funduszu Solidarnościowego, bez konieczności uzyskania prawnego statusu osoby niepełnosprawnej – czyli bez orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności?”. Z takim pytaniem wystąpiła do Ministerstwa Zdrowia Unia Metropolii Polskich.
Potrzebę rozwiązania problemu pomocy uchodźcom niepełnosprawnym Unia Metropolii Polskich zgłaszała od samego początku wojny w Ukrainie. Przykładowo mówił o tym Adam Wieczorek, wiceprezydent Łodzi podczas posiedzenia Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej KWRiST, które odbyło się 28 lutego 2022 r. – Mamy uchodźców niepełnosprawnych, tzn. posiadających ukraińskie orzeczenie o niepełnosprawności. Czy resort zdrowia rozpatruje, jak te osoby będą np. „wciągane na listy” osób uprawnionych do świadczeń dla osób niepełnosprawnych? – dopytywał prezydent Wieczorek.
– Sprawa ta nie została uregulowana przepisami specustawy – informuje Dorota Bąbiak – Kowalska, radca prawny, zastępca dyrektora Biura Unii Metropolii Polskich. – Jedyną dostępną obecnie drogą jest przejście pełnej, polskiej procedury orzeczeniowej, co może być utrudnione również i z tego względu, że niepełnosprawni uchodźcy często nie dysponują pełną dokumentacją leczniczą w tym zakresie – wskazywała Dorota Bąbiak – Kowalska dodając, że Unia Metropolii Polskich wielokrotnie zwracała uwagę na ten problem.
Resort ustosunkował się do tej kwestii 14 kwietnia 2022 r. na posiedzeniu Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Odpowiedzi, w imieniu Ministerstwa Zdrowia, udzieliła Małgorzata Wójcik, zastępca dyrektora w Biurze Pełnomocnika ds. osób niepełnosprawnych.
– Orzekanie osób z Ukrainy odbywa się dokładnie na takich samych zasadach jak orzekanie obywateli Polskich i tutaj nie wprowadzono żadnych odrębnych przepisów. Zdajemy sobie sprawę, że może występować problem z kompletowaniem dokumentacji, ale w takiej sytuacji istnieje możliwość skorzystania (przez organ orzekający) z przepisu o zawieszeniu postępowania. Wówczas wniosku nie pozostawia się bez rozpatrzenia, a wnioskodawca ma czas na skompletowanie niezbędnej dokumentacji – poinformowała Małgorzata Wójcik wskazując jednocześnie, że tzw. specustawie są przepisy pozwalające na korzystanie czy to ze środków PFRON, czy Funduszu Solidarnościowego na pomoc właśnie osobom niepełnosprawnym.
– Strona samorządowa od co najmniej trzech tygodni wskazuje na konieczność znowelizowania w tym właśnie zakresie przepisów specustawy i wprowadzenie rozwiązania, które mogłoby sprowadzać się do uznawania orzeczeń o niepełnosprawności wydanych przez ukraińskie organy – ripostowała Bernadeta Skóbel, radca prawny Związku Powiatów Polskich. A odpowiadając na uwagę Małgorzaty Wójcik, że Polski i Ukrainy nie wiąże żadna umowa międzynarodowa regulująca kwestię wzajemnego uznawania takich orzeczeń Bernadeta Skóbel odpowiedziała, że w wielu innych obszarach też nie ma podobnych umów, ale po to jest właśnie specustawa, aby ułatwić działania polskim organom w załatwianiu spraw publicznych.
Ostatecznie strona samorządowa wskazała, że problem ten musi zostać koniecznie rozwiązany w trzeciej nowelizacji specustawy, która ma być gotowa do połowy maja.
– Będę w tej sprawie rozmawiał z ministrem Pawłem Szefernakerem, także jest gorąca prośba do resortu zdrowia o przygotowanie regulującego te kwestie wsadu legislacyjnego – apelował Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST. Czytaj dalej →

Małżonka Prezydenta uczestniczyła w środę (20 kwietnia) w zdalnym spotkaniu, którego tematem była pomoc mieszkańcom Ukrainy, szczególnie osobom chorym i niepełnosprawnym, w tym sierotom.
Rozmowa z przedstawicielami ukraińskich instytucji państwowych i organizacji została zainicjowana przez członków Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie, a wzięli w niej udział także Paweł Wdówik, wiceminister Rodziny i Polityki Społecznej, przedstawiciele PFRON i Konsul Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie. Głównym celem spotkania było rozpoznanie potrzeb strony ukraińskiej w zakresie pomocy w ewakuacji oraz zapewnieniu  opieki podopiecznym ośrodków dla osób z niepełnosprawnościami, domów pomocy społecznej, domów dziecka.
Małżonka Prezydenta wyraziła gotowość Polski do dalszego wspierania obywateli Ukrainy, którzy decydują się na ucieczkę z ogarniętego wojną kraju. Podkreśliła, że działania, których sama się podejmuje są skierowane w głównej mierze do grup osób wymagających szczególnej, specjalistycznej opieki. Agata Kornhauser–Duda uczestniczyła w ewakuacji głęboko upośledzonych sierot do ośrodka w Niemczech, pośredniczyła w zapewnieniu pomocy dla ponad 800 małych pacjentów onkologicznych, którzy przebywają już bezpiecznie w polskich i zagranicznych szpitalach, wokół których zakwaterowanie zapewniono także ich bliskim.
Pierwsza Dama zainicjowała także koalicję Małżonek przywódców innych państw na rzecz pomocy ofiarom wojny i zabiegała o stworzenie bazy ośrodków w Europie i na świecie, w których schronienie i leczenie będą mogli otrzymać ukraińscy uchodźcy wymagający szczególnej troski. Pani Prezydentowa podkreśliła, że czuje dumę z postawy wszystkich Polaków, którzy od pierwszego dnia wojny otworzyli przed Ukraińcami serca i domy. Przekazała, że z Ukrainą solidaryzują się też inne państwa, które, często we współpracy z Polską, udzielają pomocy humanitarnej. Pierwsza Dama akcentowała wkład zwykłych obywateli oraz organizacji pozarządowych w zapewnienie bezpieczeństwa oraz godziwych warunków życia potrzebującym.
W środę dyskutowano o dokumentacji i procedurach  niezbędnych stronie ukraińskiej do migracji ewakuowanych, mówiono o działaniach polskiego Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej oraz jego ukraińskiego odpowiednika oraz o konieczności ujednolicenia różniących się w obu krajach procedur. Wśród tematów rozmowy pojawiła się organizacja specjalistycznych transportów dla chorych, szczególnie osób leżących. Mówiono także o stworzonych po polskiej stronie hubach wytchnieniowo–koordynacyjnych dla uchodźców z niepełnosprawnościami, w których personel medyczny dokonuje kwalifikacji do dalszego transportu poza Polskę  lub skierowania chorych do placówek medycznych w naszym kraju. Sformułowane wnioski trafią do realizacji zespołów kryzysowych.
Strona ukraińska wyraziła głęboką wdzięczność za wszelkie wsparcie, jakie udzielane jest uchodźcom i walczącej Ukrainie. Czytaj dalej →

Uchodźcy z niepełnosprawnościami, którzy wymagają regularnie prowadzonej rehabilitacji, znaleźli się w obliczu wojny i przymusowego przesiedlenia w bardzo trudnej sytuacji. Pozbawienie ich dostępu do terapii na długi czas może mieć negatywne skutki dla ich zdrowia, dlatego Fundacja Avalon w ramach Centrum Pomocy Uchodźcom z Niepełnosprawnościami umożliwia skorzystanie z bezpłatnej rehabilitacji. Zajęcia prowadzone są przez zespół doświadczonych specjalistów Centrum Aktywnej Rehabilitacji Avalon Active.
Bezpłatna terapia
Fundacja Avalon umożliwia skorzystanie z bezpłatnej rehabilitacji. Uchodźcy mogą korzystać ze wsparcia fizjoterapeutów stacjonarnie w Warszawie, czyli w Centrum Aktywnej Rehabilitacji Avalon Active, a z części zajęć również online, poprzez platformę Zoom. Dzięki wsparciu wolontariuszy, Fundacja zapewnia wsparcie językowe w obsłudze pacjentów ukraińskojęzycznych. Bez obawy można się zgłaszać i dołączyć do zajęć. Czytaj dalej →

– Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą pod opieką specjalistów osoby tam przebywające do prowadzenia samodzielnego życia lub wspomagającą te osoby w codziennym funkcjonowaniu. To niezwykle ważny element systemu polityki społecznej. Małopolska otrzymała na rok 2022 z rezerwy celowej budżetu państwa – w ramach programu „Za życiem” – prawie milion złotych na zadania związane z tworzeniem mieszkań chronionych Czytaj dalej →

W razie pożaru czy innej sytuacji zagrożenia osoby z niepełnosprawnościami ewakuują się znacznie wolniej niż osoby w pełni sprawne i często potrzebują w tym pomocy osób trzecich, a to oznacza wydłużenie czasu potrzebnego na ucieczkę. To dlatego tak ważne jest odpowiednie projektowanie budynków i dróg ewakuacyjnych, stosowanie w nich materiałów niepalnych oraz wypracowanie procedur, które znajdą zastosowanie w sytuacji zagrożenia. Dziś świadomość w tym zakresie wciąż jest niewielka, a stosowane rozwiązania techniczne oraz organizacyjne nie uwzględniają potrzeb osób z niepełnosprawnościami – podkreślali eksperci podczas debaty zorganizowanej przez Oddział Dolnośląski  Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa.
– Są dwa główne wyzwania dotyczące ewakuacji osób z niepełnosprawnościami. Po pierwsze, proces ewakuacji takich osób zazwyczaj zajmuje znacznie więcej czasu niż w przypadku osób w pełni sprawnych. A ponieważ w razie pożaru jesteśmy w stanie zapewnić bezpieczeństwo w budynku tylko przez krótki czas, to oczywiście wydłużenie procesu ewakuacji działa na niekorzyść. Po drugie, ewakuacja osób z niepełnosprawnościami zazwyczaj wymaga interwencji, pomocy osób trzecich, chociażby współpracowników, personelu albo służb ratowniczych – mówi agencji Newseria Biznes Piotr Smardz, prezes zarządu Oddziału Dolnośląskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa.
Według danych przytaczanych przez Najwyższą Izbę Kontroli w Polsce są ponad 3 mln osób z niepełnosprawnościami. To osoby, które – zgodnie z definicją zawartą w ustawie o rehabilitacji – ukończyły 16 lat i mają orzeczenie o niepełnosprawności. Szacuje się, że wszystkich osób niepełnosprawnych jest jednak w Polsce dużo więcej – od 4 do nawet 7 mln.
Ustawa z 19 lipca 2019 roku o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w artykule szóstym określa, że konieczne jest „zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji lub ich uratowania w inny sposób”. Jednak eksperci wskazują, że poza tym dość ogólnie sformułowanym przepisem w Polsce nie ma żadnych procedur ani wytycznych, które dotyczyłyby ewakuacji takich osób w sytuacji zagrożenia, np. pożaru w budynku.
– Jest wiele rodzajów niepełnosprawności i sposobów tego, jak odbieramy rzeczywistość. Są przecież osoby G/głuche, niewidome, z różnymi wrażliwościami sensorycznymi, osoby w spektrum autyzmu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Jeżeli mamy osobę, która porusza się na wózku, to musimy tak ustawić wszystkie procedury ewakuacyjne, żeby wziąć pod uwagę jej możliwości – mówi Maciej Augustyniak, prezes Fundacji Polska Bez Barier.
To o tyle problematyczne, że w razie pożaru w budynku wielopiętrowym windy przestają działać, a ewakuacja odbywa się schodami.
– Z kolei osoby z niepełnosprawnością słuchu czy osoby G/głuche mogą mieć kłopot z tym, żeby usłyszeć alarm. Dlatego byłoby dobrze, gdyby ten alarm dodatkowo mrugał. Wtedy taka osoba będzie wiedzieć, że musi uciekać. Dobrze by też było, gdyby systemy wspomagania słuchu były w taki sposób skalibrowane, żeby nadawały również sygnały werbalne. Natomiast osoby z niepełnosprawnością wzroku powinny mieć możliwość zapoznania się z planami ewakuacji w formie dotykowej czy audio – mówi prezes Fundacji Polska Bez Barier. – Chciałbym, żeby niezależnie od stopnia mojej sprawności informacja o tym, w jaki sposób powinna przebiegać ewakuacja, znalazła się chociażby w deklaracji dostępności na stronie internetowej.
Eksperci wskazują, że różne rodzaje ograniczeń i niepełnosprawności wymagają stosowania różnych rozwiązań dotyczących bezpieczeństwa. Rozwiązań, które umożliwią dotarcie sygnału ostrzegawczego do wszystkich i które wydłużą czas dostępny na ewakuację, czyli biernych zabezpieczeń takich jak np. niepalne materiały. Dla przykładu osobom z niepełnosprawnością ruchu powinno się zapewnić wózki, materace lub maty ewakuacyjne, dla osób niewidomych trzeba odpowiednio oznakować kierunki dróg ewakuacyjnych, z kolei osoby z niepełnosprawnością słuchu potrzebują odpowiednich alarmów wizualnych. Fundacja Polska Bez Barier zebrała te wytyczne w wydanym niedawno poradniku „Dostępność. Bezpieczna ewakuacja”, który zawiera m.in. podpowiedzi rozwiązań, aspekty prawne i praktyczne oraz informacje o tym, w jaki sposób ewakuować te osoby w sytuacji zagrożenia.
– Jest cały wachlarz takich rozwiązań, które można wdrożyć, aby bezpieczeństwo osób z niepełnosprawnościami poprawić. Potrzebne są właściwe rozwiązania techniczne, np. system sygnalizacji pożarowej, który wykrywa pożar na wczesnym etapie i uruchamia alarm – mówi Piotr Smardz. – To mogą być także instalacje gaśnicze – np. tryskacze lub instalacje gaśniczej mgły wodnej, które siłą rzeczy ograniczają wielkość pożaru, jak i bierne rozwiązania, np. stosowanie niepalnych materiałów na elewacji budynku.
Zabezpieczone z użyciem niepalnych materiałów, takich jak np. wełna skalna, powinny być także drogi ewakuacyjne, które są newralgiczne z punktu widzenia bezpieczeństwa budynków. Statystyki pokazują, że to właśnie pożary są najczęstszym zagrożeniem – od kilku lat Państwowa Straż Pożarna odnotowuje co roku ponad 10 tys. pożarów budynków wielorodzinnych i ponad 2 tys. pożarów budynków użyteczności publicznych.
– Drogami ewakuacyjnymi, czyli np. korytarzami czy klatkami schodowymi, będą poruszali się wszyscy użytkownicy budynku, także ci z niepełnosprawnościami. Aby zapewnić im dłuższy czas na ewakuację, należy te obiekty wykonać z materiałów niepalnych – mówi Monika Hyjek, menedżer ds. bezpieczeństwa pożarowego w ROCKWOOL Polska. – Trzeba też pamiętać, że drogi ewakuacyjne to nie tylko elementy wewnątrz budynku, ale również odcinek od wyjścia z budynku do bezpiecznego miejsca zbiórki. Jeżeli ta droga ewakuacyjna biegnie przez jakieś przejścia, przejazdy lub przy ścianie zewnętrznej, to również zewnętrzne elementy budynku powinny być wykonane z materiałów niepalnych.
Idealnym rozwiązaniem jest projektowanie i budowanie tylko z niepalnych materiałów, które są dziś powszechnie dostępne na rynku. Jednak często stajemy przed wyzwaniem dopasowania budynku do potrzeb osób niepełnosprawnych, gdzie ingerencja w samą konstrukcję jest trudna lub poza zakresem prac dostosowujących dany obiekt. Jak podkreślają eksperci, ewakuacja osób z niepełnosprawnościami np. z płonącego budynku to niełatwe zadanie dla służb ratowniczych, ale problem dotyczy dużo szerszej grupy. Wolniej ewakuują się także osoby starsze, kobiety w ciąży, rodziny z małymi dziećmi albo osoby mające ograniczoną sprawność ruchową i problemy z chodzeniem po schodach.
– To nie rodzaje niepełnosprawności wpływają na możliwość ewakuacji, tylko nasza ludzka różnorodność – mówi Maciej Augustyniak. – Z rozwiązań dla osób z niepełnosprawnościami możemy skorzystać wszyscy. Dla przykładu, jeśli stworzymy czytelną instrukcję bezpieczeństwa pożarowego z myślą o osobach z niepełnosprawnością intelektualną, to wszyscy inni też dużo łatwiej przyswoją sobie wiedzę, która jest w niej zawarta.
W Polsce świadomość tego problemu jest na razie niewielka. Brakuje m.in. wytycznych odnośnie do tego, jakie warunki techniczne powinny spełniać budynki, aby ułatwiać ewakuację osób z niepełnosprawnościami. Brakuje też sprawdzonych przepisów w zakresie konstrukcji i biernego bezpieczeństwa pożarowego całego budynku.
– To się powoli zmienia. Jest nadzieja, że za jakiś czas – na skutek różnych regulacji prawnych i na skutek tego, że mamy coraz więcej organizacji, fachowców, którzy się tym zajmują i którzy chcą wzbogacać swoją wiedzę w tym zakresie – będzie coraz lepiej – mówi prezes Fundacji Polska Bez Barier. – Pozostaje trzymać kciuki, że coraz więcej osób z branży będzie się tą kwestią interesować i za jakiś czas to będzie po prostu oczywiste – tak jak powszechnie dostępne gaśnice – że musimy też myśleć o osobach, które z jakichś przyczyn mogą nie usłyszeć alarmu albo nie mogą szybko biegać po schodach.
O bezpieczeństwie pożarowym i ewakuacji osób z niepełnosprawnościami z budynków debatowali na początku kwietnia we Wrocławiu eksperci m.in. Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa, Państwowej Straży Pożarnej, Stowarzyszenia Inżynierów Bezpieczeństwa Pożarowego, Fundacji Polska Bez Barier, administracji samorządowej, a także firm zajmujących się budownictwem i materiałami budowlanymi. Była to pierwsza w Polsce tego typu konferencja poświęcona temu zagadnieniu. Czytaj dalej →

Odpowiednio szerokie drzwi, windy, ale również nowo tworzone przestrzenie dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami – to najczęstsze powody wnioskowania o dofinansowanie. Zarząd województwa zdecydował o przyznaniu 2,9 mln zł na 10 projektów z terenu województwa mazowieckiego. Czytaj dalej →

Wiceminister Paweł Wdówik wziął udział w „Forum Deinstytucjonalizacji”, które odbyło się w Pałacu Prezydenckim. Odczytał tam list, który do uczestników skierowała minister Marlena Maląg. Czytaj dalej →