4 grudnia firma Chery zorganizowała ceremonię podpisania umowy z komitetem organizacyjnym Azjatyckich Igrzysk Paraolimpijskich Młodzieży 2025 (Asian Youth Para Games, AYPG) w Dubaju. W wydarzeniu wzięli udział ważni dostojnicy, w tym Zhu Shaodong, wiceprezes Chery International, Majid Rashed, prezes Azjatyckiego Komitetu Paraolimpijskiego, Saeed Hareb, sekretarz generalny Rady Sportu w Dubaju, Thani Juma Berregad, prezes dubajskiego klubu dla osób niepełnosprawnych (Dubai Club for the People of Determination, DCD) oraz lokalnego komitetu organizacyjnego – AYPG oraz Tarek Souei, dyrektor generalny Azjatyckiego Komitetu Paraolimpijskiego. Wspólnie ogłosili oficjalną rolę Chery jako wyłącznego partnera w zakresie mobilności podczas Igrzysk. Pod hasłem „With CHERY, Born to Rise!” (Urodzeni, by piąć się w górę wspólnie z Cherry!) współpraca ta oznacza nie tylko pogłębienie partnerstwa między obiema stronami, ale także silne uznanie siły marki i wartości Chery.
Igrzyska AYPG 2025, zgodnie z mottem „Born to Rise”, promują wytrwałość i ducha walki młodych sportowców – filozofię, która głęboko rezonuje z etosem Chery „Little Thatched Cottage” („Mała chatka kryta strzechą”), zgodnie z którym nie należy obawiać się trudności i nigdy się nie poddawać. Zhu Shaodong powiedział:
„Od naszych początków w 1997 roku do obecnego miejsca w rankingu Fortune Global 500 i działalności w ponad 120 krajach i regionach – tak właśnie Chery pnie się w górę. Z niecierpliwością czekamy na możliwość dopingowania każdego młodego sportowca na boisku i przyglądania się jak pnie się w górę”.
Firma Chery już wcześniej zbudowała zaufanie i określiła wspólny cel z azjatyckimi organizacjami paraolimpijskimi w ramach inicjatyw takich jak wsparcie dla Paraolimpijskich Igrzysk Dziecięcych w Kazachstanie oraz pomoc w organizacji Walnego Zgromadzenia Azjatyckiego Komitetu Paraolimpijskiego, torując drogę do tej współpracy. Jednocześnie wieloletnie zaangażowanie Chery w podstawowe badania i rozwój zapewniło jej solidną wiedzę technologiczną i globalną sieć badawczą. Potencjał ten nie tylko napędza innowacje produktowe, ale zostanie również wykorzystany do wspierania wydarzeń i rozwiązań szkoleniowych, oferując sportowcom niezawodną platformę do dążenia do doskonałości. W ramach swoich działań ESG Chery łączy rozwój biznesowy z wartościami społecznymi poprzez współpracę z międzynarodowymi organizacjami, takimi jak Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i UNICEF, aktywnie wypełniając swoje obowiązki korporacyjne.
Utworzono specjalny zespół Chery, który koordynuje globalne zasoby na potrzeby przygotowań do igrzysk. W miarę zbliżania się igrzysk AYPG 2025 firma Chery stanie u boku każdego sportowca, oferując wsparcie technologiczne i poczucie obowiązku, kierując się wspólnym przekonaniem: „With CHERY, Born to Rise! (Stworzeni do sukcesu z CHERY)”.
Autor: Fundacja Mir
Wielki finał akcji „List do Mikołaja z DPS-u” – Pierwsze prezenty już trafiły do mieszkańców
W czwartek, 4 grudnia, w Domu Pomocy Społecznej przy ul. Kosynierów Gdyńskich 20 odbyło się uroczyste otwarcie finału 6. edycji akcji „List do Mikołaja z DPS-u”. Wydarzenie rozpoczęło kilkunastodniowy maraton dobroczynności, dzięki któremu świąteczne prezenty trafią do mieszkańców wszystkich łódzkich DPS-ów.
Choć to dopiero początek finału, podczas wydarzenia wręczono pierwsze paczki przygotowane przez darczyńców, szkoły, przedszkola, instytucje oraz partnerów akcji. Upominki odebrała pierwsza setka mieszkańców, spośród blisko 2 tysięcy osób czekających w tym roku na świąteczne niespodzianki.
Finał potrwa do 16 grudnia, a jego efektem będzie dostarczenie paczek do wszystkich łódzkich Domów Pomocy Społecznej. Dla wielu obdarowanych to jedyny świąteczny gest, który przypomina, że ktoś o nich pamięta.
Nadal można zostać Mikołajem
Choć finał już ruszył, organizatorzy podkreślają, że każdy wciąż może przyłączyć się do akcji. Ponad 600 listów od mieszkańców wciąż czeka na realizację. Ich treść można znaleźć na Facebookowym profilu Fundacji „List do Mikołaja z DPS-u”, gdzie darczyńcy wybierają konkretne prośby lub decydują się przygotować paczkę uniwersalną dla osób, które nie były w stanie samodzielnie napisać swoich życzeń. W akcję tradycyjnie zaangażowały się łódzkie szkoły, przedszkola oraz Miejska Biblioteka Publiczna, udostępniając swoje filie jako punkty zbiórek. Organizatorzy dziękują za już okazane wsparcie i zachęcają do dalszego spełniania świątecznych marzeń mieszkańców łódzkich DPS-ów.
W inauguracji udział wzięli m.in. Adam Pustelnik, Wiceprezydent Miasta Łodzi, przedstawiciele Fundacji List do Mikołaja z DPS-u – Robert Pawlak, radny Rady Miejskiej, oraz Witold Michalak z Rady Osiedla Chojny-Dąbrowa. Obecni byli także wolontariusze i przedstawiciele Fundacji Warto Żyć dla Kogoś.
Kolejny sukces „Sprawnego stażu”. Za nami rekordowa edycja
Należąca do ERGO Hestii Fundacja Integralia podsumowuje czwartą, rekordową edycję programu „Sprawny staż”. Inicjatywa, która od czterech lat otwiera drzwi do kariery zawodowej dla osób z niepełnosprawnościami, osiągnęła najlepsze dotąd rezultaty. Aż 57% stażystów i stażystek kontynuuje współpracę z firmami po zakończeniu praktyk, a w samej ERGO Hestii zatrudnienie znalazło 5 osób. W tegorocznej odsłonie programu wzięło udział 42 uczestników w 12 wiodących na rynku firmach.
Jak tłumaczy Dagmara Senda, prezeska Fundacji Integralia, sukces IV edycji „Sprawnego stażu” jest najlepszym potwierdzeniem, że inkluzywność przekłada się na realne, długofalowe korzyści zarówno dla stażystów, jak i pracodawców.
To oni pokazują, na czym w praktyce polega dostępność. Znamy zwycięzców Plebiscytu „Wrocław Bez Barier”
Potrzeba dużej uważności, by dostrzec bariery, które nie zawsze nas dotyczą, i jeszcze większego serca, by zaangażować się w ich burzenie. Podczas 15. Gali Plebiscytu „Wrocław Bez Barier” uhonorowano wyjątkowe osoby i podmioty, które działają na rzecz osób z niepełnosprawnościami i szczególnymi potrzebami. Przyznano 5 nagród i 5 wyróżnień.
W Dolnośląskim Centrum Filmowym odbyła się uroczysta Gala Plebiscytu „Wrocław Bez Barier” im. Bartłomieja Skrzyńskiego, podczas której ogłoszono laureatów tegorocznej – piętnastej już – edycji wydarzenia.
Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk często przypomina, że fundamentem wrocławskiej polityki dostępności jest spuścizna Bartłomieja Skrzyńskiego – rzecznika miasta ds. osób z niepełnosprawnością, zmarłego w 2020 r.
– Tego, jak wygląda świat pełen barier – i jak wiele można zrobić, by go zmieniać – nauczył mnie i nas wszystkich Bartek Skrzyński. To on pokazywał, że dostępność nie jest dodatkiem, lecz warunkiem godnego życia. I że praca nad nią nigdy się nie kończy – mówił przy innej okazji prezydent.
Miasto codziennie mierzy się z bardzo praktycznymi wyzwaniami, często dotyczącymi miejsc, które nie kojarzą się bezpośrednio z działaniami na rzecz dostępności, jak choćby obecnie trwającymi intensywnymi pracami nad zapewnieniem lepszej dostępności Jarmarku Bożonarodzeniowego dla osób z niepełnosprawnościami.
Wyłonione przez kapitułę osoby, firmy, organizacje i instytucje są dowodem na to, że działania na rzecz wzmacniania dostępności oraz wyrównywania szans są coraz bardziej powszechne w naszym społeczeństwie. Wciąż jednak jest co zmieniać i ulepszać.
– Wiem, że miniony rok nie zmienił spektakularnie świata i rzeczywistości osób z niepełnosprawnościami. Doskonale wiemy, że jest jeszcze wiele rzeczy do zrobienia, wiele rzeczy do poprawienia. O wielu prawach i potrzebach – wydawałoby się tak oczywistych – wciąż trzeba mówić głośno i domagać się zmian. I jeszcze pewnie długo będziemy musieli to robić – podkreśliła podczas Gali Joanna Czerkasow, dyrektorka Biura Wrocław Bez Barier.
W tym roku w ramach Plebiscytu wpłynęły zgłoszenia 26 kandydatów.
Docenić tych, którzy zmieniają świat dla innych
Statuetki – wykonane przez uczestniczki i uczestników warsztatów prowadzonych we Wrocławskim Centrum Integracji – trafiły w tym roku do pięciorga nagrodzonych.
Za „działania innowacyjne w zakresie powszechnej dostępności” doceniona została Małgorzata Franczak, Liderka Wrocławskiej Grupy Branżowej ds. Osób z Niepełnosprawnościami i Dostępności, która inicjuje i współtworzy rozwiązania systemowe, budując świadomość społeczną w obszarze dostępności.
Laureatów w kategorii „działalność społeczna” mamy w tym roku aż dwóch! Pierwsza z uhonorowanych organizacji, Fundacja Dr Clown, niesie uśmiechy tam, gdzie są one najbardziej potrzebne – do chorych w szpitalach, wspierając tym samym proces leczenia. Z kolei Fundacja Opieka i Troska została doceniona za niesienie pomocy m.in. osobom ciężko i przewlekle chorym, zagrożonym wykluczeniem społecznym czy pokrzywdzonym w wyniku uzależnień.
W kategorii „integracja społeczna” statuetkę otrzymała Galeria Art Brut, której celem jest m.in. prezentowanie i aktywne promowanie twórczości osób z niepełnosprawnością umysłową i z zaburzeniami psychicznymi.
O “kulturę bez barier” zabiega natomiast z sukcesem festiwal muzyczny Wrosound, który stawia na ekologiczne i społeczne inicjatywy oraz dostosowuje wydarzenie do potrzeb osób z niepełnosprawnościami w sposób modelowy.
Wyróżnieni przez kapitułę zostali: Stara Piekarnia, Alicja Więch, Michał Fitas, Krystyna Paraszkiewicz-Pater, Laura Pieńkowska.
Świadczenie wspierające: RPO interweniuje w sprawie wewnętrznych wytycznych dotyczących osób powyżej 75. roku życia
Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich napływają skargi dotyczące sposobu, w jaki Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności ustalają poziom potrzeby wsparcia u osób starszych. Zgłaszający zastrzeżenia twierdzą, że zespoły stosują wewnętrzne wytyczne wprowadzone przez Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, które mogą prowadzić do nierównego traktowania osób, które ukończyły 75 lat.
Zgodnie z tymi wytycznymi osoby w tym wieku już na etapie składania wniosku mają być pozbawione możliwości uzyskania maksymalnej liczby punktów, niezależnie od swojej sytuacji zdrowotnej czy faktycznego poziomu potrzeb. Informacje o stosowaniu tych zasad znalazły się również w wystąpieniu pokontrolnym Najwyższej Izby Kontroli skierowanym do Wojewody Wielkopolskiego.
Zastępca RPO Stanisław Trociuk zwrócił się w tej sprawie do Łukasza Krasonia, pełnomocnika ds. osób niepełnosprawnych. Jak podkreśla, choć pełnomocnik ma prawo formułować wytyczne dla organów orzeczniczych, to budzi wątpliwości fakt, że obejmują one konkretną grupę osób wyłącznie na podstawie kryterium wieku. Takie działanie może wpływać na wyniki postępowań orzeczniczych, mimo że ustawa o rehabilitacji oraz obowiązujące rozporządzenia nie przewidują możliwości stosowania dodatkowych kryteriów dla osób powyżej 75 lat.
Rzecznik zwraca uwagę, że wytyczne nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego, a więc nie podlegają publikacji. W praktyce oznacza to, że osoby składające wnioski nie mają pełnej wiedzy o zasadach, które mogą zaważyć na ich sytuacji prawnej. W skargach oraz doniesieniach medialnych pojawiają się również wzmianki o podobnych wytycznych dotyczących osób głuchych, niewidomych oraz poruszających się na wózkach aktywnych.
W związku z tym zastępca RPO poprosił pełnomocnika o przedstawienie wyjaśnień oraz rozważenie zmian w obowiązujących wytycznych, aby nie naruszały one obszaru zastrzeżonego dla aktów prawa powszechnie obowiązującego i nie prowadziły do nierównego traktowania obywateli.
Prezydent Karol Nawrocki podpisał nowelizację ustawy o rehabilitacji zawodowej
28 listopada 2025 Prezydent RP Karol Nawrocki podpisał Ustawę z dnia 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Ustawa z dnia 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ma na celu zmianę przepisów, które w praktyce funkcjonowania zakładów aktywności zawodowej (zwane dalej ZAZ) oraz zakładów pracy chronionej (zwane dalej ZPCh) nakładają na nie niepotrzebne obowiązki administracyjne, ograniczając w ten sposób ich rozwój. W uzasadnieniu do projektu ustawy zwrócono również uwagę, że część obowiązków, które zostały nałożone na ZAZ i ZPCh od początku obowiązywania ustawy, nie przystaje do rzeczywistości, w jakiej funkcjonują obecnie ZAZ oraz ZPCh.
Zmiany zawarte w ustawie zakładają m.in.:
Pierwszy taki pomysł na świecie na poprawę diagnostyki oczu
Naukowcy z Politechniki Wrocławskiej rozpoczynają prace nad nową metodą funkcjonalnego obrazowania siatkówki oka u ludzi. Badania z wykorzystaniem m.in. nowoczesnych laserów i wydajnych systemów detekcji pozwolą im, jako pierwszym na świecie, wykorzystać tę innowacyjną technologię w opracowywaniu i ocenie skuteczności terapii genowych i regeneracyjnych chorób oka.
Projektem „Dwufotonowa oftalmoskopia czasu życia fluorescencji: nowe perspektywy w diagnostyce chorób oczu” pokieruje dr inż. Jakub Bogusławski z Wydziału Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów. Na swoje badania otrzymał niemal 4 mln zł z programu First Team FENG Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
– Dwufotonowej oftalmoskopii czasu życia fluorescencji to zaawansowana technika pozwalająca obserwować procesy biochemiczne zachodzące w komórkach fotoreceptorów z niezwykłą precyzją, bez konieczności pobierania próbek czy ingerencji w tkanki – wyjaśnia dr Bogusławski. – Dzięki temu możliwe będzie badanie funkcji wzrokowej w sposób całkowicie nieinwazyjny – dodaje naukowiec Politechniki Wrocławskiej.
Precyzyjny pomiar czasów zaniku fluorescencji w oku ludzkim stanowi ogromne, przede wszystkim techniczne wyzwanie. Naukowcy cały czas pracują nad nowymi rozwiązaniami z zakresu optyki, elektroniki i fotoniki, w tym np. nad laserami femtosekundowymi oraz wydajnymi systemami detekcji i zliczania pojedynczych fotonów.
– To właśnie dzięki tym innowacjom, wraz ze współpracownikami, będziemy mogli, jako pierwsi na świecie, zastosować tę technologię w diagnostyce chorób oczu u ludzi – mówi dr Bogusławski.
Projekt będzie realizowany w Zespole Ultraszybkiej Biofotoniki, we współpracy z Międzynarodowym Centrum Badań Oka w Warszawie, Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym w Jenie (Universitätsklinikum Jena) oraz firmą InCellVu S.A.
– Wspólnie chcemy stworzyć zupełnie nowe narzędzie diagnostyczne, które znajdzie zastosowanie w opracowywaniu i ocenie skuteczności terapii genowych i regeneracyjnych chorób oka – szczególnie tych prowadzących do utraty wzroku – zapowiada dr Bogusławski. – W dłuższej perspektywie nasza technologia może przyczynić się do powstania nowych terapii, które pozwolą przywrócić wzrok lub zapobiec jego utracie. Opracowywane rozwiązania fotoniczne stanowią ważny krok w kierunku rozwoju metod diagnostycznych i terapii chroniących funkcję wzrokową – dodaje laureat z PWr.
Parlament Europejski wzywa do ambitnej strategii na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2025–2030
Parlament Europejski przyjął stanowisko w sprawie przyszłej strategii Unii Europejskiej dotyczącej praw osób z niepełnosprawnościami. Europosłowie podkreślają, że nowe działania po 2024 roku muszą być bardziej ambitne, skuteczne i oparte na konkretnych, prawnie umocowanych rozwiązaniach.
W przyjętym raporcie, za którym głosowało 409 posłów, wskazano, że osoby z niepełnosprawnościami w UE nadal napotykają liczne bariery w dostępie do pracy, edukacji, opieki zdrowotnej, mieszkalnictwa czy usług cyfrowych. Zdaniem Parlamentu potrzebne jest kompleksowe podejście, które uwzględni prawa tej grupy we wszystkich politykach unijnych.
NaviSense – nowa aplikacja, która pomaga osobom niewidomym odnajdywać przedmioty w otoczeniu
Naukowcy z Pennsylvania State University opracowali nowatorską aplikację, która może znacząco ułatwić codzienne funkcjonowanie osób z niepełnosprawnością wzroku. NaviSense, bo tak nazwano to rozwiązanie, wykorzystuje sztuczną inteligencję do rozpoznawania przedmiotów i prowadzenia użytkownika prosto do celu, korzystając z wibracji i komunikatów dźwiękowych w smartfonie.
Projekt powstał na podstawie rozmów z osobami niewidomymi, które opowiedziały o trudnościach, z jakimi mierzą się na co dzień. Dzięki temu aplikacja została zaprojektowana z myślą o realnych potrzebach użytkowników — od precyzyjnego rozpoznawania obiektów po funkcję naprowadzania dłoni, której dotychczas brakowało w komercyjnych rozwiązaniach.
NaviSense działa w czasie rzeczywistym, reagując na polecenia głosowe. Użytkownik może poprosić o odnalezienie konkretnego przedmiotu, a system — korzystając z modeli językowych i wizualnych najnowszej generacji — analizuje otoczenie i wskazuje właściwy kierunek. Jeśli aplikacja nie jest pewna, o jaki obiekt chodzi, dopytuje, by jeszcze lepiej dopasować wyniki.
Podczas testów aplikacja znacząco szybciej odnajdywała przedmioty i robiła to dokładniej niż popularne rozwiązania dostępne na rynku. Użytkownicy docenili również intuicyjność i sposób komunikacji, który pomagał bezpiecznie i sprawnie dotrzeć do wybranego obiektu.
Twórcy podkreślają, że mimo bardzo obiecujących wyników narzędzie nadal jest udoskonalane. Zespół pracuje m.in. nad ograniczeniem zużycia energii oraz lepszą optymalizacją modeli sztucznej inteligencji, aby aplikacja była jeszcze bardziej efektywna w codziennym użyciu.
NaviSense zdobyło już pierwsze wyróżnienia — podczas konferencji SIGACCESS ASSETS ’25 w Denver otrzymało nagrodę publiczności za najlepszy poster. To sygnał, że rozwiązanie ma szansę stać się przełomem w technologiach wspierających osoby niewidome i słabowidzące.
Warszawa nagradza najlepsze inicjatywy dostępności: pierwsza edycja konkursu „Warszawa Dostępna” rozstrzygnięta
Warszawa od wielu lat konsekwentnie dąży do stworzenia miasta, w którym każdy mieszkaniec może czuć się swobodnie i bezpiecznie. Dzięki zaangażowaniu wielu instytucji, organizacji oraz osób działających na rzecz dostępności stolica stała się krajową liderką w tym obszarze. Najlepszym potwierdzeniem tej drogi są wyniki pierwszej edycji konkursu „Warszawa Dostępna”, ogłoszone podczas uroczystej gali w Centrum Nauki Kopernik.
Podczas wydarzenia doceniono projekty i inicjatywy, które realnie wpływają na codzienne życie warszawiaków. Wiceprezydentka Aldona Machnowska-Góra podkreśliła, że budowanie miasta dostępnego jest wspólnym wysiłkiem, a Warszawa od lat wyznacza kierunek zmian. Zwróciła także uwagę na najnowszy dokument – Standardy Dostępności Wydarzeń – który uzupełnia obowiązujące już standardy architektoniczne i stanowi kolejny krok ku Warszawie bez barier.
W konkursie wyróżniono liczne projekty pokazujące, jak w praktyce można poprawiać jakość życia mieszkańców o różnych potrzebach. Wśród miejskich inicjatyw najwyżej oceniono projekt Warszawskiego ZOO, które przygotowało dostępny, edukacyjny i ekologiczny plac zabaw. Równorzędne wyróżnienia trafiły do Zarządu Dróg Miejskich za stworzenie dostępnej przestrzeni na Placu na Rozdrożu oraz do Warszawskiego Centrum Opieki Medycznej KOPERNIK za projekt wspierający komunikację osób niemówiących. Doceniono również działania Urzędu Dzielnicy Wawer oraz Biura Architektury i Planowania Przestrzennego związane z dostępnością usług i przestrzeni edukacyjnych.
W kategorii projektów realizowanych w stolicy wyróżnienia otrzymały Centrum Nauki Kopernik za wielozmysłowy program edukacyjny oraz Muzeum POLIN za inicjatywę przybliżającą historię dawnych sztetli w formie dostępnej dla wszystkich odbiorców. Z kolei wśród instytucji miejskich najwyższą nagrodą uhonorowano Dom Kultury „Świt” za stworzenie inkluzywnej przestrzeni kultury. Wyróżniono również placówki zdrowotne i instytucje kultury rozwijające dostępność swojej oferty – m.in. Zespół Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa Białołęka–Targówek oraz Teatr Baj. W kategorii instytucji działających na rzecz dostępności w skali miasta nagrodę główną zdobyło Muzeum Fabryka Czekolady E. Wedel.
Ważną częścią gali było ogłoszenie Warszawskiego Koordynatora Dostępności Roku 2025. Tytuł ten przyznano Marcie Michnowskiej z Wolskiego Centrum Kultury – osobie, która na co dzień dba o wdrażanie standardów i wspiera procesy ułatwiające funkcjonowanie osób z różnymi potrzebami.
Rozstrzygnięcie konkursu zbiegło się z prezentacją Standardów Dostępności Wydarzeń, które od tej pory będą obowiązywały podczas wszystkich wydarzeń organizowanych przez Urząd m.st. Warszawy. Nowy dokument porządkuje dotychczasowe praktyki, wprowadzając jasne zasady dotyczące dostępności architektonicznej, cyfrowej oraz informacyjno-komunikacyjnej. Jest to przełomowy krok w stronę spójnego systemu, zapewniającego przewidywalność i wysoki standard organizacji wydarzeń publicznych.
Tematyka dostępności wydarzeń jest także głównym motywem tegorocznego Kongresu #City4All. Miasta Dostępne!, który trwa w dniach 25–26 listopada w Centrum Konferencyjnym CNK. Uczestnicy mają okazję wysłuchać prezentacji ekspertów, przedstawicieli organizacji społecznych oraz osób z niepełnosprawnościami, a także zapoznać się z najnowszymi badaniami i dobrymi praktykami z Warszawy i innych miast. Kongres stanowi dopełnienie zmian, które miasto wprowadza, by być jeszcze bardziej otwartym i dostosowanym do potrzeb wszystkich mieszkańców.