Senat Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił, że rok 2026 będzie Rokiem Błogosławionej Matki Elżbiety Róży Czackiej – wybitnej postaci, która na trwałe zapisała się w historii opieki nad osobami niewidomymi w Polsce. Uznano jej ogromne zasługi jako prekursorki polskiej tyflologii – nauki zajmującej się życiem i potrzebami osób niewidomych – oraz założycielki wielu instytucji wspierających osoby z dysfunkcją wzroku.
Matka Czacka, mimo utraty wzroku w młodości, całe swoje życie poświęciła służbie drugiemu człowiekowi. W 1910 roku, z własnych środków, założyła w Warszawie schronisko dla niewidomych, które z czasem przekształciło się w Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. Była również inicjatorką powstania Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża – wspólnoty zakonnej oddanej pomocy osobom ociemniałym oraz duchowej misji wynagradzania za „duchową ślepotę” ludzkości.
Dzięki jej determinacji i wizji, w podwarszawskich Laskach powstał kompleksowy ośrodek pomocy dla osób niewidomych. Matka Czacka tworzyła szkoły, biblioteki, domy opieki i warsztaty, gdzie osoby z niepełnosprawnością wzroku mogły zdobywać wykształcenie, zawód i niezależność.
Za swoje dokonania została uhonorowana najwyższymi odznaczeniami państwowymi – Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (przyznanym przez prezydenta Stanisława Wojciechowskiego), Złotym Krzyżem Zasługi (od prezydenta Ignacego Mościckiego) oraz pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (przyznanym przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego).
Beatyfikowana 12 września 2021 roku, Matka Elżbieta Róża Czacka została oficjalnie uznana za błogosławioną Kościoła katolickiego. Jak podkreślono w senackiej uchwale, jej życie było świadectwem bezinteresownej służby i oddania osobom w potrzebie.
Obchody Roku Matki Czackiej w 2026 roku będą okazją do przypomnienia jej dziedzictwa i podkreślenia roli, jaką odegrała w rozwoju systemowego wsparcia dla osób niewidomych w Polsce.
Kategoria: Artykuły
Maj w Żorach pod znakiem dostępności – MOK zaprasza na wyjątkowe wydarzenia
W maju Żory stają się przestrzenią otwartą na różnorodność potrzeb i doświadczeń. Z okazji Dnia Dostępności, który przypada 16 maja, Miejski Ośrodek Kultury przygotował bogaty program wydarzeń, które łączą kulturę, edukację i integrację społeczną. Szczególną uwagę poświęcono dostępności – wszystkie wydarzenia zostały zaplanowane z myślą o osobach z niepełnosprawnościami, w tym głuchych, słabosłyszących, niewidomych oraz z niepełnosprawnością intelektualną.
Pierwszy na świecie program nurkowania dla osób z niepełnosprawnościami odbywa się w Łódzkiem
Pierwszy na świecie program nurkowania dla osób z niepełnosprawnościami, hipoterapia, logopedia i zajęcia z fizjoterapeutą. Dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego osoby z niepełnosprawnościami mogą liczyć na nowatorskie terapie i zajęcia.
Spółdzielnia Socjalna Restart z Łodzi prowadzi innowacyjny projekt rehabilitacyjno-edukacyjny. Najważniejsze nie jest tutaj samo nurkowanie, ale kształcenie konkretnych kompetencji, które pomagają w codziennym życiu i pracy zawodowej. To wyciszenie emocji, budowanie zespołu, troska o partnera oraz dbałość o bezpieczeństwo i powierzony sprzęt.
– To pierwszy w skali światowej program nurkowania dla osób z niepełnosprawnościami. Prowadzimy zajęcia nurkowe w Zatoce Sportu Politechniki Łódzkiej w Łodzi. Każda lekcja zaczyna się od teorii, podczas której korzystamy z podręcznika napisanego dla osób z niepełnosprawnościami. Przed wejściem do wody dokładnie omawiamy zadania, które będziemy wykonywać na basenie – zaznacza Dominik Murawa, prezes Spółdzielni Socjalnej Restart. – Zapoznajemy osoby niepełnosprawne ze sprzętem do nurkowania. Mówimy o tym jak zadbać o bezpieczeństwo swoje i sprzętu na powierzchni oraz w basenie, jak bezpiecznie oddychać pod wodą, jak zanurzać się, wynurzać i opanować wszystkie techniki związane z nurkowaniem.
Projekt realizowany jest przy współpracy ze Szkołą Nurkową przy Centrum Nurkowym Dive Hub w Łodzi, którego instruktorzy pomagają przy zajęciach. W lekcjach biorą udział również nurkowie wspomagający i wolontariusze. W każdej grupie jest po sześć osób z niepełnosprawnościami, którym asystuje trzech nurków i trzech wolontariuszy.
– Nurkowanie to jest bardzo partnerski sport: zawsze nurkuje się we dwie osoby, nigdy pojedynczo. Dlatego ważne jest to, żeby każda osoba z niepełnosprawnością miała swojego partnera nurkowego, z którym jest na zajęciach, który pomaga w wykonywaniu ćwiczeń, ale też zwraca na nią uwagę i opiekuje się nią – zaznacza Dominik Murawa. Cały projekt jest bardzo ciekawy ze względu na to, że osoby z niepełnosprawnościami nabierają nowych kompetencji, których nie nabrałyby bez nurkowania. Stają się pewne siebie, opiekują się bardziej swoimi współpracownikami i osobami, z którymi wykonują zadania. Uczą się nowych rzeczy. Nurkowanie to jest dosyć elitarny sport. A my pokazujemy, że nawet osoby z dość znaczną niepełnosprawnością po serii zajęć potrafią samodzielnie nabyć kompetencje umożliwiające poruszanie się pod wodą w pełnym zestawie nurkowym. To też nauka komunikacji pod wodą, bezpieczeństwa, pracy w zespole, partnerstwa nurkowego, kontroli nad sprzętem nurkowym i technik poruszania się w wodzie w zestawie nurkowym. Jest to rehabilitacja zarówno fizyczna jak i psychiczna. Kontakt z wodą wycisza, pozwala na uspokojenie, przebywanie w innym środowisku, z dala od wszelkich bodźców.
Zajęcia nurkowania dla osób z niepełnosprawnościami zostały dofinansowane z budżetu samorządu województwa łódzkiego. Wartość dotacji to ponad 30 tys. zł. Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi rozstrzygnęło właśnie dwa konkursy dotyczące wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Z budżetu województwa łódzkiego oraz budżetu obywatelskiego przeznaczonych zostało na ten cel 360 tys. zł. Wszystkie ćwiczenia, warsztaty i aktywności to budowanie wiary w siebie, odzyskiwanie niezależności i przywracanie sensu codzienności. Oprócz zajęć z nurkowania na osoby z niepełnosprawnościami czeka m.in. hipoterapia, logopedia i zajęcia z fizjoterapeutą.
Fundacja Osób Społecznie Aktywnych F.O.S.A. z gminy Aleksandrów Łódzki w powiecie zgierskim zorganizuje Festiwal Pomysłów Twórczych „Razem Lepiej”. W programie są warsztaty artystyczne dla osób z niepełnosprawnością intelektualną z województwa łódzkiego. Wybrany zostanie najciekawszy występ artystyczny i strój. Uczestnicy będą mogli także sprawdzić się na torze przeszkód, który należy pokonać w jak najkrótszym czasie.
Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Zgierzu zorganizuje rehabilitację dla 45 dzieci w wieku od 0 do 16 lat ze stwierdzoną niepełnosprawnością. Fundacja Pamałka – Pomagamy z gminy Bełchatów zaprosi dorosłych z niepełnosprawnościami na indywidualne zajęcia, które pozwolą na nabywanie, rozwijanie i podtrzymywanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego i niezależnego funkcjonowania.
Stowarzyszenie Rodzin Dzieci i Osób Niepełnosprawnych z gminy Tomaszów Mazowiecki zorganizuje zabiegi rehabilitacyjne i fizykoterapeutyczne oraz masaże. Będzie zachęcać do codziennej gimnastyki i odzyskiwania sprawności.
Stowarzyszenie Rehabilitacyjno – Edukacyjne „Karino” z gminy Łowicz przeprowadzi 384 zajęcia hipoterapii dla 32 osób niepełnosprawnych. Każde spotkanie będzie indywidualne. Hipoterapia, to rehabilitacja z udziałem koni, Zajęcia mają pomóc w samodzielnym i niezależnym funkcjonowaniu osób z niepełnosprawnościami oraz w ich włączaniu do życia w społeczeństwie.
Stowarzyszenie „Stacja Autyzm” z gminy Kutno oraz Drzewickie Centrum Wolontariatu „Ofiarna Dłoń” z gminy Drzewica w powiecie opoczyńskim zaproszą na zajęcia rehabilitacyjne. Natomiast Stowarzyszenie Integracyjne „Klub Otwartych Serc” z gminy Wieruszów zorganizuje imprezę integracyjną.
Stowarzyszenie Rodziców i Opiekunów Dzieci Niepełnosprawnych „Naszym Dzieciom z Brzezin przeprowadzi indywidualną rehabilitację dla 54 mieszkańców powiatu brzezińskiego. To będą zarówno dorośli, jaki i dzieci i młodzież. Zaprosi także na wykłady z terapii logopedycznej, prawidłowej postawy ciała, diagnozy oraz terapii autyzmu i Aspergera.
Dzięki tym wszystkim projektom osoby z niepełnosprawnościami z regionu mogą liczyć na realną pomoc i wsparcie. Za każdą terapią, rehabilitacją ,za każdą godziną wsparcia kryje się historia człowieka, który się nie poddał. A dzięki działaniom samorządu – nie musi walczyć sam.
Tarnów: Mobilny fryzjer dla osób starszych i osób z niepełnosprawnością
Centrum Usług Społecznych w Tarnowie rozpoczęło realizację nowej usługi skierowanej do mieszkańców z umiarkowaną lub znaczną niepełnosprawnością oraz osób powyżej 75. roku życia. W ramach inicjatywy oferowane są mobilne usługi fryzjerskie, które obejmują mycie głowy, strzyżenie oraz modelowanie – wszystko w domowym zaciszu.
Z oferty mogą skorzystać również osoby wspólnie zamieszkujące i prowadzące gospodarstwo domowe z osobą spełniającą powyższe kryteria. Koszt jednej usługi wynosi jedynie 20 zł.
Zapisy prowadzą Koordynatorzy Indywidualnych Planów Usług Społecznych w siedzibie CUS przy ul. Goldhammera 3, pokój 102. Można także kontaktować się telefonicznie pod numerami: (14) 688-21-30 oraz (14) 688-21-31.
Usługa realizowana jest w ramach Programu Usług Społecznych dla mieszkańców Gminy Miasta Tarnowa „Od potrzeb do realizacji” – edycja 2025–2026. To kolejne działanie, które ma na celu poprawę jakości życia osób starszych i z niepełnosprawnościami.
Mazowieckie: Szkoła podstawowa w Brzózem będzie bardziej dostępna
Budynek szkoły podstawowej w Brzózem zostanie dostosowany do potrzeb uczniów z niepełnosprawnościami. Powstaną m.in. specjalistyczne klasy i sale terapeutyczne. Bardziej dostępne będą też stołówka i biblioteka. Pomogą środki z programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021–2027 w wysokości prawie 1,9 mln zł.
Projekt zrealizuje gmina Mińsk Mazowiecki. Prace obejmują m.in. rozbiórkę, wykonanie fundamentów, ścian i stropów. Powstaną też kanalizacja sanitarna i wodociągowa. Dodatkowo budynek zostanie ocieplony, będą ułożone nowe posadzki, zostaną wymienione okna, drzwi, tynki, instalacje centralnego ogrzewania i elektryczna. Co ważne, będzie też winda i nowe wyposażenie. Szkoła zyska meble, słuchawki tłumiące dźwięk, sprzęt i systemy informatyczne, a także pomoce multimedialne.
Chcemy żyć, a nie przeżyć! Podpisz apel o ustawową asystencję osobistą
W maju Fundacja Avalon już po raz trzeci prowadzi kampanię społeczną pod hasłem Miesiąc Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnościami. Tegoroczna edycja skupia się na szczególnie istotnej sprawie – potrzebie ustawowego uregulowania asystencji osobistej.
Fundacja apeluje do decydentów o jak najszybsze przyjęcie ustawy, która umożliwi osobom z niepełnosprawnościami niezależne i godne życie. Brak przepisów w tym zakresie oznacza codzienne bariery, ograniczające prawo do samodzielności, uczestnictwa w życiu społecznym i podejmowania decyzji o sobie. To – jak podkreślają przedstawiciele Fundacji – realna forma dyskryminacji, która dotyka tysiące osób w całej Polsce.
Czasu jest jednak niewiele – jeśli ustawa nie zostanie poddana procedowaniu w maju, nie ma szans, by mogła wejść w życie w 2026 roku.
MZ: Ruszył program Moje Zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej
Moje Zdrowie Bilans Zdrowia Osoby Dorosłej – to kompleksowy program profilaktyczny skierowany do wszystkich osób powyżej 20 roku życia. Do udziału można zgłosić się przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP), aplikację Moje IKP lub bezpośrednio w placówce Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ).
Program ma zachęcić Polaków do tego, aby dbali o swoje zdrowie i regularnie wykonywali badania profilaktyczne.
Ustawa o asystencji osobistej zmierza do mety
Projekt ustawy o asystencji osobistej został skierowany do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów. To kolejny krok na ścieżce zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami realnego, kompleksowego wsparcia na miarę ich potrzeb. To szansa na większą niezależność, a także najlepsza inwestycja w aktywność społeczną i zawodową osób z niepełnosprawnościami.
Projekt ustawy o asystencji osobistej powstał z inicjatywy pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych oraz wiceministra resortu pracy Łukasza Krasonia. Obecnie w niektórych gminach funkcjonują pilotażowe, roczne programy asystencji, brakuje jednak ustawowych rozwiązań.
Na początku kwietnia 2025 roku Komitet Rady Ministrów ds. Cyfryzacji jednogłośnie przyjął projekt, który został właśnie skierowany do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów.
Dotychczas realizowane programy asystencji osobistej nie odpowiadają w pełni na potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Godzin jest za mało, programy są roczne, a więc brakuje pewności i ciągłości wsparcia. Ustawowa asystencja to realne i kompleksowe wsparcie, które z jednej strony odciąży rodziny i opiekunów osób z niepełnosprawnościami, a z drugiej – da samym zainteresowanym szansę na bardziej samodzielne życie.
Korzyści płynące z asystencji osobistej to także możliwość większego uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym, ale też aktywności na rynku pracy. To zmiana w życiu ok. 100 tys. osób z niepełnosprawnościami oraz ok. 500 tys. osób bliskich, które wspierają je na co dzień.
Mazowiecki projekt z sercem: psy pomogą osobom niewidomym, z niepełnosprawnością ruchową i słuchową
Rusza nowy projekt „Pies – oczy, ręce i dużo więcej”. Dzięki wsparciu samorządu Mazowsza Fundacja Vis Maior Pies Przewodnik przeprowadzi kompleksowe szkolenia i wdroży do pracy 13 psów asystujących. Projekt potrwa do 2027 roku, a jego koszt to 1,3 mln zł.
Psy jako nasi czworonożni towarzysze pełnią w życiu człowieka wiele ról. Jedną z nich jest bycie przewodnikiem, który pomaga osobom z niepełnosprawnościami. W Polsce, liczącej 38 mln mieszkańców, pracuje ok. 200 psów przewodników dla osób niewidomych. Dla porównania w Czechach, które mają zaledwie 9 mln obywateli, liczba czworonogów wynosi ok. 1000.
A potrzeby w tym zakresie, jak widać, są ogromne. Dlatego też Mazowsze jako jedyne województwo w Polsce postanowiło wesprzeć osoby wymagające pomocy.
Osoby niewidome też mogą iść do kina – ruszyła kampania „Kino? Idę w ciemno!”
Polski Instytut Sztuki Filmowej intensyfikuje działania na rzecz zwiększenia dostępności kin dla osób z niepełnosprawnościami. Jednym z najnowszych kroków w tym kierunku jest kampania „Kino? Idę w ciemno!”, której celem jest pokazanie, że kino może być miejscem otwartym dla wszystkich – także dla osób niewidomych i słabowidzących.
Ambasadorem kampanii został Adrian Now – niewidomy twórca popularnego kanału „W ciemno”, znany z aktywnego promowania dostępności kultury w internecie. Jak sam podkreśla, kino jest miejscem, w którym każdy, bez względu na ograniczenia, może przeżywać filmowe emocje i przenieść się do innego świata. – Cieszę się, że możemy wspólnie działać na rzecz znoszenia barier, również tych, które istnieją tylko w głowach ludzi – mówi Now.
Inicjatywa realizowana we współpracy z Fundacją Kino Dostępne ma na celu nie tylko promocję idei dostępności, ale także praktyczne wspieranie modernizacji kin. Już teraz widzowie mogą korzystać z bezpłatnej aplikacji Kino Dostępne, umożliwiającej odtwarzanie audiodeskrypcji i lektorskich wersji napisów bezpośrednio na smartfonie – w trakcie seansu w kinie.
W ramach kampanii planowana jest m.in. II edycja Przeglądu Kina Zaangażowanego, która skupi się na temacie integracji społecznej. Ponadto trwają prace nad wdrożeniem rozwiązań zwiększających dostępność do Programów Operacyjnych PISF na 2026 rok.
– Dostępność to jeden z kluczowych priorytetów Instytutu – zaznacza Anna Czarkowska, koordynatorka ds. dostępności w PISF. – Chcemy, aby każdy, kto pragnie poczuć magię kina, mógł to zrobić bez przeszkód.
Wspólne działania PISF, Fundacji Kino Dostępne i licznych organizacji społecznych są dowodem na to, że kultura może i powinna łączyć – bez względu na ograniczenia.