Na szlaku dostępnej sztuki i rozrywki – warszawskie zoo

Warszawski Ogród Zoologiczny przy ulicy Ratuszowej wpisał się nieodmiennie w krajobraz stolicy już 90 lat temu. Przez te wszystkie lata jego losy ściśle związane były z historią Warszawy. Zanim jednak udało się go stworzyć w miejscu, w którym istnieje do dziś, wiele wody upłynęło w Wiśle.
Pierwsze zwierzyńce w Warszawie powstawały przy dworach królewskich. W XVII wieku na skarpie Pałacu Kazimierzowskiego zlokalizowana była menażeria dworu Wazów. To właśnie na jej terenie rozgrywa się opisana przez Sienkiewicza w „Potopie” scena walki Zagłoby z małpami. Z zamiłowania do zwierząt słynął król Jan III Sobieski. W zwierzyńcu przy pałacu w Wilanowie zgromadził sporą kolekcję egzotycznych gatunków.
W wieku XIX, w stolicach europejskich powstawały kolejne ogrody zoologiczne. Warszawa również przygotowywała się do utworzenia tego typu placówki, jednak trudna sytuacja po upadku Powstania Listopadowego spowodowała odsunięcie tej inwestycji na dalszy plan. Założono co prawda kilka prywatnych zwierzyńców, ale wszystkie one po kilku latach przestawały istnieć. 17 czerwca 1884 roku, przy ul. Bagatela, zamożny adwokat Jan Maurycy Kamiński założył ogród zoologiczny jako spółkę akcyjną. Wśród akcjonariuszy znalazła się m.in. istniejąca do dziś firma Blikle. Ogród cieszył się dużą popularnością. Niestety po sześciu latach działalności zdarzył się przykry wypadek. Po spożyciu zatrutego mięsa padły wszystkie drapieżniki. Zdecydowano o zamknięciu placówki, a pozostałe zwierzęta sprzedano za granicę. Starania o utworzenie nowego ZOO udaremnił wybuch I Wojny Światowej. Dopiero w 1926 roku zamożny cukiernik i wielki miłośnik przyrody – Mieczysław Pągowski – własnym kosztem i pracą utworzył w Warszawie nowy zwierzyniec. Początkowo mieścił się on przy ul. Koszykowej. Otwarcie dla publiczności nastąpiło w lipcu 1926 r.
Zainteresowanie było ogromne, przez pierwsze 7 tygodni do nowego ogrodu przybyły aż 24 tys. zwiedzających. Po kilku miesiącach zwierzyniec przeniesiono na nieco większa działkę przy Al. 3 Maja (róg Solca), w pobliże Mostu Poniatowskiego. Na niewielkiej hektarowej powierzchni zgromadzono ponad 70 gatunków egzotycznych zwierząt. W skład kolekcji wchodziły mi.in.: małpy (12 gat), niedźwiedzie (3 gat.), ostronosy, pingwiny, flamingi, papugi, pelikan, marabut, struś, kangur, jeżozwierz, pancernik i aligator.
W tym samym czasie, z inicjatywy warszawskich nauczycieli przyrody, również przy Al. 3 Maja (w miejscu dzisiejszego Muzeum Narodowego), powstała menażeria licząca około 150 zwierząt. Miejsce to nazwano „Studium Biologicznym”. Warszawiacy równie chętnie odwiedzali ten drugi zwierzyniec. Niestety przetrwał on jedynie rok, a jego koniec był dosyć dramatyczny. W budynku ze zwierzętami egzotycznymi wybuchł pożar w wyniku którego zginęło m.in. 30 małp.
Uchwałą magistratu z dnia 14 czerwca 1927 roku powołano do życia Miejski Ogród Zoologiczny na Pradze, w miejscu, w którym znajduje się do dziś. Nowy ogród otrzymał obszar o wielkości 12 ha. Prace budowlane rozpoczęto w sierpniu, a w listopadzie powierzono kierownictwo ogrodu Wenantemu Burdzińskiemu – byłemu dyrektorowi i założycielowi ogrodu zoologicznego w Kijowie. Szybkie tempo budowy umożliwiło oficjalne otwarcie ZOO już 11 marca 1928 roku.

Dostępność warszawskiego zoo

Wszystkie osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności (niezależnie od wieku i stopnia niepełnosprawności) mogą korzystać z nieodpłatnego wstępu do ZOO wraz z osobą towarzyszącą. Bilet upoważniający do wstępu należy pobrać w kasach lub Punkcie Obsługi Klienta (POK), po okazaniu dokumentu potwierdzającego niepełnosprawność (legitymacja lub orzeczenie).
W punkcie obsługi klienta, który mieści się w budynku biurowym Warszawskiego ZOO, można zakupić przewodnik w alfabecie Braille’a.
Przy wejściach od ul. Ratuszowej oraz od strony Mostu Gdańskiego znajdują się plany tyflograficzne ogrodu.

Ścieżka edukacyjna dla osób niewidomych

Podczas spaceru po ZOO nie sposób nie zauważyć pięknych rzeźb z brązu, przedstawiających zwierzęta. Rzeźby wraz z tabliczkami opisowymi w alfabecie Braille’a oraz dźwiękowe plany ZOO są elementem ścieżki ułatwiającej zwiedzanie Ogrodu i poznawanie poszczególnych gatunków zwierząt osobom niewidomym i słabowidzącym. Ścieżka została dofinansowana ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Prezentowane rzeźby zostały wyłonione w ogólnopolskim konkursie, spośród kilkudziesięciu nadesłanych modeli.

Przewodnik po Warszawskim ZOO w alfabecie Braille’a

Warszawskie ZOO, to pierwszy w Polsce, a może nawet w Europie ogród zoologiczny, który przygotował przewodnik po ZOO w alfabecie Braille’a.
Przewodnik liczy 164 strony i zawiera informacje oraz ciekawostki o zwierzętach mieszkających w Warszawskim ZOO – czyli dokładnie tą samą treść, która znalazła się w tradycyjnym, drukowanym przewodniku po ZOO. Oba przewodniki można zakupić w Punkcie Obsługi Klienta (ul. Ratuszowa 1/3), każdy w cenie 25 zł.
Pomysł stworzenia takiego przewodnika po Warszawskim ZOO zrodził się w 2018 roku i był konsekwencją istnienia na terenie Miejskiego Ogrodu Zoologicznego specjalnej ścieżki edukacyjnej dla osób niewidomych i niedowidzących. Ścieżka ta składa się z 11 rzeźb z brązu przedstawiających zwierzęta wraz z tabliczkami opisowymi w alfabecie Braille’a oraz 2 tablic dźwiękowych z planem całego ZOO. Rzeźby są rozmieszczone na terenie ZOO, w okolicy wybiegów zwierząt, które przedstawiają.

Kontakt:

Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie
ul. Ratuszowa 1/3
03-461 Warszawa
tel.: (22) 619-40-41
www.zoo.waw.pl