Ustawa stopniowo, rok po roku, wprowadza kolejne wymagania i mechanizmy stojące na straży dostępności lub zachęcające do jej wprowadzania. Przede wszystkim, daje nam prawo do wymagania dostępności w miejscach takich jak urząd, czy publiczny basen, szkoła, ośrodek kultury. Wynika to z art. 6 zgodnie z którym podmioty publiczne muszą spełniać minimalne wymagania w zakresie dostępności architektonicznej, cyfrowej, informacyjno – komunikacyjnej. Poza działaniami wynikającymi z tego przepisu w ciągu niemal 2 lat ruszyło, lub wkrótce zostanie uruchomionych, wiele innych ważnych dla dostępności procesów wynikających z wdrożenia ustawy.
Przepisy ustawy wchodzące w życie w 2021 r.
Od 6 września 2021 r. jeśli podmiot publiczny chce:
- • zlecić lub powierzyć realizację zadań publicznych finansowanych z udziałem środków publicznych
- • udzielić zamówienia publicznego
podmiotom innym niż podmioty publiczne, musi określić w treści umowy (na realizację / powierzenie zadań lub umowy dotyczącej realizacji zamówienia publicznego) warunki służące zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w zakresie zlecanych zadań publicznych lub zamówień publicznych. Warunki te muszą odnosić się do minimalnych wymagań w zakresie dostępności (art. 6).
Certyfikacja dostępności dla przedsiębiorców i NGO (art. 15- 28)
Podmioty publiczne muszą spełniać wymagania z art. 6. Ustawa przewiduje także mechanizm, dzięki któremu dostępność będą mogły potwierdzić chętne przedsiębiorstwa i NGO. Obecnie trwają prace nad rozporządzeniem ustalającym wymagania wobec podmiotów, które będą mogły potwierdzać dostępność przedsiębiorstw i NGO oraz wydawać certyfikat dostępności. Rozporządzenie powinno być gotowe jeszcze w tym roku, aby na jego podstawie mógł być przeprowadzony nabór podmiotów uprawnionych do certyfikacji dostępności.
W IV kwartale 2021 r. planowane jest ogłoszenie przez ministra ds. rozwoju regionalnego naboru podmiotów certyfikujących dostępność. Podmioty wybrane w naborze będą wpisane do wykazu i uzyskają prawo do wydawania certyfikatów dostępności. Wykaz podmiotów uprawnionych do certyfikacji dostępności zostanie opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa.
Raportowanie dostępności (art. 11)
Każdy podmiot publiczny musi do 31 marca 2021 r., a następnie co kolejne 4 lata, sporządzić krótki raport o stanie zapewniania swojej dostępności. Formularz raportu będzie dostępny na stronie BIP ministerstwa właściwego ds. rozwoju regionalnego od stycznia 2021 r. Wypełniony raport trzeba opublikować na stronie BIP danego podmiotu (urzędu, szkoły, domu kultury, spółki wodociągowej, zarządu dróg miejskich itp.) lub stronie internetowej (jeśli podmiot nie ma BIP) oraz przekazać do właściwego podmiotu, o którym mowa w art. 11 ust. 4 pkt 1 i 2 w wyznaczonych terminach.
Pierwsze raportowanie stanu zapewnienia dostępności zakończyło się w marcu 2021 r. Dzięki współpracy z Głównym Urzędem Statystycznym (GUS) i wykorzystaniu portalu sprawozdawczego GUS raporty zostały przekazane przez ponad 60 tys. podmiotów publicznych. W oparciu o dane zbierane przez GUS oraz inne informacje przekazane do ministra ds. rozwoju regionalnego powstanie w 2021 r. ogólnopolski raport o stanie zapewniania dostępności przez podmioty publiczne.
Wnioski o zapewnienie dostępności i skarga na brak dostępności (art. 29-34)
Od 6 września 2021 r. każdy obywatel będzie mógł poinformować podmiot publiczny o braku jego dostępności w wymiarze architektonicznym i informacyjno – komunikacyjnym (opisanych w art. 6), Osoby ze szczególnymi potrzebami lub ich przedstawiciele ustawowi będą mogli także złożyć wnioski i skargi, o których mowa w rozdziale 4 ustawy.
Jeśli osoba ze szczególnymi potrzebami potrzebuje zapewnienia dostępności aby załatwić swoją sprawę urzędową w danym podmiocie publicznym lub skorzystać z jego usług będzie mogła złożyć wniosek o zapewnienie dostępności.
Natomiast jeśli:
- pomimo wniesienia wniosku podmiot publiczny nie zapewni dostępności w przeciągu 14 dni i nie poinformuje, że potrzebuje na to więcej czasu,
- podmiot publiczny poinformuje, że potrzebuje więcej czasu, ale nie zapewni dostępności (ma maksymalnie 2 miesiące na zapewnienie dostępności),
- podmiot publiczny odmówi zapewnienia dostępności (nawet jeśli zapewni dostęp alternatywny)
będzie można złożyć skargę na brak dostępności do Prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
Na wniesienie skargi osoba ze szczególnymi potrzebami ma 30 dni od upływu terminu, w którym podmiot publiczny miał zapewniać dostępność po złożeniu ww. wniosku (14 dni, lub maksymalnie 2 miesiące). Wnosząc wniosek i skargę trzeba spełnić wymagania formalne np. podać dane kontaktowe, czy wskazać konkretne bariery, które utrudniły lub uniemożliwiły dostępność. Szczegółowe wymagania formalne opisano w art. 30 ust. 3 i art. 32 ust. 3 ustawy.
Źródło: Funduszeeuropejskie.gov.pl