Z doniesień medialnych wynika, że osobom z niepełnosprawnościami i ich opiekunom uniemożliwiono udział w posiedzeniu sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny 23 maja 2023 r. ws. projektu ustawy o świadczeniu wspierającym.
W wystąpieniu do Szefa Kancelarii Sejmu RP Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę, że co prawda osobom tym pozwolono na udział w formule zdalnej, jednak taka forma uczestnictwa w posiedzeniu okazała się dalece niewystarczająca.
Obsługa sejmowa nie dostarczyła na początku obrad materiałów w formie papierowej, zawierających dyskutowane poprawki do projektu. Z relacji uczestników posiedzenia wynika, że dostarczone z opóźnieniem materiały były w nieładzie. Ponadto wielokrotnie nie udzielano na czas głosu osobom z niepełnosprawnościami i ich opiekunom, zgłaszającym chęć wypowiedzenia się w formie zdalnej.
RPO podkreśla, że osoby z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunowie nie zostali wpuszczeni na salę posiedzeń komisji, mimo że byli zaproszeni do udziału przez posłanki do niej należące.
W tym kontekście Marcin Wiącek przypomina, że zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych „Przy tworzeniu i wdrażaniu ustawodawstwa i polityki celem wprowadzenia w życie niniejszej konwencji, a także w toku podejmowania decyzji w zakresie spraw dotyczących osób niepełnosprawnych Państwa Strony będą ściśle konsultować się z osobami niepełnosprawnymi, a także angażować te osoby, w tym niepełnosprawne dzieci, w te procesy, za pośrednictwem reprezentujących je organizacji”.
W ocenie Rzecznika forma konsultacji z osobami z niepełnosprawnościami i ich opiekunami, urzeczywistniona na posiedzeniu komisji 23 maja 2023 r., odbiegała od tej normy. Faktycznie uniemożliwiło to w wielu wypadkach wypowiedzenie się przez osoby bezpośrednio zainteresowane.
Z okazji 10. rocznicy ratyfikacji Konwencji Marcin Wiącek przypomina, że konsultacje z osobami z niepełnosprawnościami i ich angażowanie w procesy tworzenia prawa powinny stanowić obowiązkowy krok w procesie stanowienia ustaw, rozporządzeń i polityk, niezależnie od tego, czy są to przepisy ogólne, czy też dotyczące bezpośrednio ich sytuacji.
Zwraca na to uwagę również Komitet ONZ ds. praw osób z niepełnosprawnościami w Komentarzu ogólnym nr 7 do Konwencji. Wskazuje, że konsultacje powinny rozpocząć się na wczesnych etapach i stanowić wkład w końcowy produkt we wszystkich procesach decyzyjnych. W konsultacje powinny zostać włączone organizacje reprezentujące różnorodność osób z niepełnosprawnościami na poziomie lokalnym, krajowym, regionalnym i międzynarodowym.
Źródło: Biuro RPO