Miejsce wydarzenia:
Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN
ul. Ludwika Pasteura 3
02-093 Warszawa
telefon: (48 22) 5892200
e-mail: brajl@nencki.gov.pl
Na świecie ponad 19 milionów dzieci w wieku szkolnym jest niewidomych i nabywa umiejętność czytania za pomocą innego niż zwykle zmysłu – dotyku zamiast wzroku. Mimo to nie wiemy właściwie nic na temat nabywania umiejętności czytania brajlem. Czy powoduje podobne zmiany w zachowaniu, budowie i pracy mózgu, co nauka czytania wzrokowego u widzących dzieci? Czy podobnie jak w czytaniu wzrokowym część dzieci niewidomych ma specyficzne trudności w czytaniu o charakterze dysleksji?
Obecny projekt dotyczy charakterystyki zmian w zachowaniu, budowie i funkcjonowaniu mózgu na skutek nabywania umiejętności czytania brajlem przez niewidome dzieci. Chcemy odpowiedzieć na pytanie czy nabywanie umiejętności czytania brajlem jest w tych względach podobne do nabywania umiejętności czytania wzrokowego. W tym celu chcielibyśmy przebadać dzieci rozpoczynające naukę czytania w I klasie szkoły podstawowej. Zamierzamy śledzić ich postępy w czytaniu przez kolejne 2 lata, co pół roku przeprowadzając testy psychologiczne i badanie rezonansem magnetycznym (6 weekendowych spotkań).
Drugim celem projektu jest określenie udziału różnych zdolności poznawczych i sensorycznych w czytaniu wzrokowym i dotykowym oraz przebadanie specyfiki trudności czytania w brajlu. Podobnie jak około 12% dzieci widzących, część dzieci niewidomych wykazuje specyficzne trudności związane z czytaniem brajlem, które trudno wytłumaczyć. Na potrzeby realizacji tego celu chcielibyśmy zaprosić do udziału w badaniu dzieci z klas III-VI szkoły podstawowej (1 weekendowe spotkanie).
Kogo poszukujemy?
Poszukujemy dzieci z klas I, III, IV, V i VI Szkoły Podstawowej:
• z dysfunkcją wzroku (bez sprzężonych niepełnosprawności), która uniemożliwia im czytanie czarnodrukiem i wymaga nauczenia się alfabetu Braille’a.
• bez dysfunkcji wzroku (widzących)
Zakwalifikowane do badania dzieci muszą spełniać następujące warunki:
• Dobry ogólny stan zdrowia
• Brak opóźnienia w rozwoju psychicznym i fizycznym
• Brak metalowych elementów w ciele (np. aparat ortodontyczny, pompa insuliny)
• Brak ADHD
• Brak wady słuchu
• Brak chorób neurologicznych i psychicznych
• Brak urazów mózgu
Rekrutację w klasach I, III, IV, V, VI chcemy wykonywać co roku przez okres 3 lat (2017-2020), aby zebrać reprezentatywną próbę dzieci.
Dzieci poproszone zostaną o wykonanie różnych zadań i testów w formie tradycyjnej (na papierze) i komputerowej. Dodatkowo, część spotkania polegała będzie na zbadaniu budowy i pracy mózgu dziecka w skanerze rezonansu magnetycznego – Badanie MRI. Rodzice natomiast zostaną poproszeni o wypełnienie kilku kwestionariuszy za pośrednictwem strony internetowej.
Całość badań odbywała się będzie w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN przy ul. Pasteura 3 w Warszawie we wcześniej ustalonych, najdogodniejszych dla Państwa terminach. Przewidziana jest rekompensata za poniesione koszty dojazdu w wysokości 1000 zł za każdorazowy przyjazd na badanie oraz zapewniony zostanie pobyt w hotelu dla dziecka oraz opiekuna.
Aby Państwa dziecko mogło wziąć udział w badaniach, potrzebna jest zgoda pisemna rodziców/opiekunów oraz informacje, które pozwolą nam skontaktować się z Państwem (adres mailowy i numer telefonu). Badanie jest anonimowe – dane osobowe dzieci i ich rodzin są zbierane wyłącznie do celów statystycznych, a dane teleadresowe – dla umożliwienia nam kontaktu z Państwem. Nie będą one nigdzie ujawniane. Państwo oraz Państwa Dziecko będziecie mieli prawo odmówić dalszego udziału w badaniu w dowolnym momencie, bez podania przyczyny.
Na wszelkie pytania i wątpliwości z przyjemnością odpowiemy telefonicznie lub mailowo (dane kontaktowe jak wyżej).
Zespół
• Katarzyna Jednoróg – kierownik projektu
Adiunkt w Pracowni Psychofizjologii Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN. Absolwent psychologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorat w zakresie nauk biologicznych uzyskała w Instytucie Biologii Doświadczalnej PAN. Staż podoktorski odbyła w Laboratoire de Sciences Cognitives et Psycholinguistique, Ecole Normale Supérieure w Paryżu. Od 2005 roku zajmuje się tematyką neuronalnych korelatów dysleksji. Uczestniczyła w zespole ekspertów tworzących narzędzia do diagnozy dysleksji. Jest autorem ponad dwudziestu prac naukowych. W swoich badaniach używa nieinwazyjnych metod obrazowania mózgu: elektroencefalografii i rezonansu magnetycznego. Stypendystka Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Wojewody Mazowieckiego. Otrzymała nagrodę naukową Polskiego Towarzystwa Dysleksji za prace poświęcone tematyce neurobiologicznego podłoża zaburzeń czytania. W wolnym czasie lubi jeździć na rowerze, ćwiczyć jogę, nurkować, gotować i głaskać swoje koty.
• Marcin Szczerbiński
Wykładowca psychologii w School of Applied Psychology, University College Cork. Absolwent psychologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorat uzyskał na University College London, na podstawie badań nad nabywaniem umiejętności czytania i pisania w języku polskim. Interesuje się diagnozą i skuteczną terapią trudności rozwojowych i szkolnych (zwłaszcza problemów z czytaniem i pisaniem) oraz zaburzeń lękowych (mutyzm wybiórczy). Jest współautorem kilku testów mierzących umiejętności szkolne. Swoimi lekturami, odkryciami i pomysłami dzieli się czasami na swoim blogu. W wolnych chwilach lubi poznawać okolice, w których akurat mieszka, pracować w ogrodzie i pływać kajakiem po wodach wszelkich.
• Karolina Domańska
Doktorantka na wydziale pedagogiki, absolwentka edukacji i rehabilitacji osób niewidomych i słabowidzących na Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie oraz polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Pracę z osobami z dysfunkcją wzroku rozpoczęła już na studiach. Realizowała liczne projekty mające na celu aktywizację zawodową oraz rewalidację i rehabilitację osób niepełnosprawnych wzrokowo. Obecnie pracuje jako nauczycielka języka polskiego w szkole dla dzieci słabowidzących i niewidomych. Zawodowo interesuje się zaburzeniami w czytaniu oraz pisaniu u osób niewidomych. Wolny czas przeznacza na zaległe lektury, spacery, spotkania z przyjaciółmi oraz podróże (małe i duże).
• Gabriela Dzięgiel
Doktorantka w Pracowni Psychofizjologii, absolwentka psychologii na Uniwersytecie Warszawskim. Interesuje się psycholingwistyką, oraz psychologią środowiskową i muzyką. Należała do Interdyscyplinarnego Koła Badań nad Językiem. Doświadczenia w pracy z dziećmi zdobywała w ramach wolontariatu w Fundacji Aktywnej Rehabilitacji, w Filharmonii Narodowej w dziale edukacji oraz w projekcie “W poszukiwaniu przyczyn dysleksji” wykonywanym w Pracowni Psychofizjologii. Jest rodowitą warszawianką i interesują je zagadnienia związane z rodzinnym miastem. Lubi chodzić po górach i czytać książki.
• Joanna Plewko
Doktorantka w Pracowni Psychologii, absolwentka psychologii na Uniwersytecie Warszawskim. W psychologii głównie interesuje ją neuronauka i analiza ilościowa danych. Z dziećmi zawsze potrafi znaleźć wspólny język – prowadziła zajęcia dla dzieci w wieku 7 – 12 lat jak i opiekowała się nimi na wyjazdach. Uwielbia gotować, piec, podróżować, słuchać muzyki, swoich przyjaciół i rozmawiać z przypadkowymi ludźmi.