W Kluczborku 11 maja 2022 r. odbyło się uroczyste, wyjazdowe posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej poświęcone zakładom aktywności zawodowej w obecnym stanie prawnym. Senatorowie i zaproszeni goście poznali dobre praktyki na przykładzie zakładów aktywności zawodowej w Kluczborku i w Opolu. Rozmawiali o sposobach funkcjonowania zakładów oraz o problemach, z którymi się one borykają. Posiedzenie wyjazdowe odbyło się w związku z obchodami 100. rocznicy pierwszego posiedzenia Senatu drugiej RP.
Przewodniczący komisji senator Jan Filip Libicki zapowiedział zorganizowanie w Senacie tematycznego posiedzenia komisji, które będzie poświęcone pogłębionej refleksji nad propozycjami zmian legislacyjnych, które będą odpowiedzią na potrzeby ZAZ-ów. „To budzi emocje, a jeśli budzi emocje to komisja jest takim forum, na którym te emocje powinny wybrzmieć” – powiedział. Senator Libicki ocenił, że Zakład Aktywności Zawodowej w Kluczborku, na terenie którego odbywa się posiedzenie, jest najlepszym miejscem do wysłuchania opinii praktyków na temat rozwiązań, które się sprawdzają, a także tych, które wymagają zmian.
Wiceprzewodnicząca komisji senator Magdalena Kochan podkreśliła, że w obecnym systemie są błędy np. w sposobie wydawania orzeczeń o niepełnosprawności. Mają one bezpośredni wpływ na działalność tych organizacji. „Nie możemy dalej tkwić w takim orzecznictwie, bo ono nas paraliżuje” – zaznaczyła. Zaproponowała, aby wziąć pod uwagę lokalizacje zakładów i otwarcie filii w miejscach dostępnych dla osób chcących skorzystać ze świadczonych przez nie usług. Senator Beniamin Godyla, inicjator zorganizowania posiedzenia w ZAZ-ie w Kluczborku, mówił, że udało się wskazać „blaski” funkcjonowania tych zakładów – wzruszające przykłady działalności konkretnych osób i „cienie”, czyli trudności z jakimi się zmagają. Wiceprzewodniczący komisji senator Ryszard Majer wskazał, że osoby prowadzące ZAZ-y dobrze wiedzą, jak ich praca powinna wyglądać. Mówił, że potrzebna jest dyskusja i namysł nad potrzebą zapewnienia przez ZAZYy opieki pielęgniarskiej. W opinii senator Danuty Jazłowieckiej wszystkim osobom prowadzącym zaprezentowane placówki należy się podziw za zaangażowanie.
Pełnomocnik Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych Paweł Wdówik, który wziął udział zdalnie w posiedzeniu komisji, poprosił o unikanie kategorycznych tez i rozwiązań w kwestii osób niepełnosprawnych. „Kluczowy element to podmiotowe traktowanie człowieka”. Mówił, że z uprzedmiotowieniem można się spotkać niezależnie od wielkości instytucji. Ważne jest nastawienie osób, które je prowadzą. Podkreślił, że osoby niepełnosprawne chcą być samodzielne – chcą decydować o swoim życiu, o tym, co chcą robić, a czego nie”.
Małgorzata Kwiring-Pondel, prezes Stowarzyszenia Rodzin i Przyjaciół Osób z Zaburzeniami Psychicznymi „Nadzieja” zaprezentowała działalność ZAZ- u w Kluczborku, który powstał 2 lata i 4 miesiące temu. Funkcjonuje tu pięć pracowni, m.in. poligraficzna i ceramiczna. Tworzone tu rękodzieło jest sprzedawane w „Galerii jak z bajki”. „My wierzymy w anioły i te anioły są tutaj” – mówiła. O tym, że zakłady aktywności zawodowej są potrzebne opowiedziała Teresa Jednoróg, założycielka pierwszego zakładu aktywności zawodowej w województwie opolskim. Podkreśliła, że praca daje osobom niepełnosprawnym niezależność i poczucie własnej wartości, bo otrzymują wynagrodzenie za swoją pracę. Dzięki niej mają motywację do wyjścia z domu, możliwość rozwoju i poznawania nowych osób. Wskazała przykłady konkretnych osób, którym możliwość zatrudnienia dała impuls do zmiany swojego życia. Mówiła, że kadra koncentruje się na wytworzeniu nawyku systematyczności, pracy w zespole, czy dbałości o jakość. Ewa Wójcik, prezes zarządu Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Zakładów Aktywności Zawodowej wymieniła problemy zakładów aktywności zawodowej w świetle ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej. Jej zdaniem, mają one takie trudności jak inni pracodawcy, a ponadto muszą zapewnić specyficzne warunki pracy osobom zatrudnionym. To generuje wyższe koszty. Pandemia wpłynęła także na funkcjonowanie zakładów, a niewiele z nich mogło skorzystać z rekompensat. Ponadto ZAZ-y muszą spełniać określone warunki np. połowa osób zatrudnionych musi mieć orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności. Zaznaczyła, że problemów jest wiele i należy się nad nimi zastanowić, ponieważ te zakłady są jedynym rozwiązaniem dla wielu osób, które nie będą mogły nigdy wejść na rynek pracy.
W posiedzeniu wzięli udział m.in. Szef Kancelarii Senatu Adam Niemczewski, Wojewoda Opolski Sławomir Kłosowski, Marszałek Województwa Opolskiego Andrzej Buła, Starosta Kluczborski Mirosław Birecki, Starosta Krapkowicki Maciej Sonik oraz Burmistrz Kluczborka Jarosław Kielar.
Posiedzenie poprzedziło otwarcie przez przewodniczącego komisji senatora Jana Filipa Libickiego wystawy na rynku w Kluczborku pt. „Senat wczoraj i dziś. W 100. rocznicę pierwszego posiedzenia Senatu w II RP.” Po wystawie oprowadził Szef Kancelarii Senatu Adam Niemczewski. Prezentuje ona historię Senatu RP od początku powstania Izby do czasów współczesnych ze szczególnym uwzględnieniem dwudziestolecia międzywojennego. Bogato ilustrowana ekspozycja ukazuje najważniejsze fakty z historii Izby Wyższej polskiego parlamentu stanowiąc skrócone kompendium wiedzy o Senacie RP. W skład ekspozycji wchodzi 10 plansz w języku polskim oraz jedna po ukraińsku.
Źródło: Senat RP