W najnowszej opinii, Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) zwraca uwagę na kilka kluczowych aspektów dotyczących projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, które ma na celu określenie wzorów informacji o przebiegu, sposobie i warunkach przesłuchania dla osób przesłuchiwanych w specyficznych okolicznościach. Chodzi tu o osoby małoletnie, pokrzywdzone w przestępstwach o charakterze seksualnym, a także świadków z zaburzeniami percepcji.
Rzecznik podkreśla, że dostarczane informacje powinny być przedstawione w sposób dostępny i zrozumiały dla wszystkich, w tym osób, które z różnych powodów (np. wiek, stan zdrowia, brak wykształcenia) mogą mieć trudności z ich zrozumieniem. Zaleca się, aby wzory informacji były dostosowane zarówno w formie opisowej, jak i graficznej, aby zrównać ich standardy z obecnymi wymogami dla pouczeń o uprawnieniach osób przesłuchiwanych.
RPO zwrócił również uwagę na projekt dotyczący wzorów kwestionariuszy indywidualnej oceny pokrzywdzonego i świadka. Te narzędzia mają za zadanie pomóc w ocenie osobistych warunków i potrzeb tych osób, co jest kluczowe dla zapewnienia im odpowiedniej ochrony i wsparcia podczas procesu sądowego. Jednakże, według opinii Rzecznika, projekt nie zawiera wystarczających rozwiązań dla osób głuchych, głuchoniewidomych oraz innych, które posługują się alternatywnymi metodami komunikacji. Brakuje w nim m.in. wskazań dotyczących wyboru i udziału tłumaczy specjalizujących się w konkretnych formach komunikacji, co jest niezbędne dla skutecznego porozumienia się z tymi osobami.
RPO apeluje o wprowadzenie zmian do projektu, które uwzględnią i odpowiedzą na te potrzeby, szczególnie poprzez doprecyzowanie zasad wyboru i zastosowania tłumaczy. Rzecznik zauważa również, że w procesie konsultacji projektu brakowało udziału osób z niepełnosprawnościami, co stoi w sprzeczności z zaleceniami Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Według RPO, ich obecność powinna być zapewniona od wczesnych etapów tworzenia prawa, aby ich głosy były słyszane i aby mogły one skutecznie wnosić swój wkład w finalny kształt regulacji.
Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że uwzględnienie głosu osób z niepełnosprawnościami i dostosowanie przepisów do ich potrzeb nie tylko jest wymogiem prawnym, ale przede wszystkim kwestią szacunku dla ich praw i godności.
Źródło: Biuro RPO