Obywatele ze szczególnymi potrzebami mają prawo do pełnego uczestnictwa we wszystkich sferach życia, w tym również w procesie demokratycznym. Dlatego ważne jest, aby biura poselskie i senatorskie były dostępne zarówno architektonicznie, informacyjno-komunikacyjnie, jak i cyfrowo. Rzecznik Praw Obywatelskich, Marcin Wiącek, zwrócił uwagę na tę kwestię, kierując swoje wystąpienie do szefa Kancelarii Sejmu, Jacka Cichockiego, oraz szefa Kancelarii Senatu, Adama Niemczewskiego.
Dostosowanie istniejących budynków, w których znajdują się biura poselskie i senatorskie, do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, wiązałoby się z kosztownymi inwestycjami, a nawet gruntowną przebudową. Dlatego RPO podkreśla, że kwestie dostępności powinny być brane pod uwagę już na etapie poszukiwania odpowiedniego miejsca na biura.
W swoim wystąpieniu Marcin Wiącek zaznacza, że prawo do wyboru przedstawicieli do Sejmu i Senatu nie kończy się wraz z oddaniem głosu. Kolejnym istotnym krokiem jest umożliwienie obywatelom, zwłaszcza tym ze szczególnymi potrzebami, realnego dostępu do parlamentarzystów. W tym kontekście RPO przywołuje list otwarty do przewodniczących komitetów wyborczych partii, w którym wskazano na konieczność zapewnienia dostępności biur senatorskich i poselskich.
Z informacji przekazywanych przez RPO wynika, że dostosowanie wielu istniejących budynków byłoby kosztowne i wymagałoby znacznych inwestycji. Problemy, z jakimi borykają się osoby ze szczególnymi potrzebami, to m.in. brak wind, zbyt strome podjazdy dla wózków, brak dostępu do tłumacza Polskiego Języka Migowego, czy też niedostępne pliki w formacie pdf na stronach internetowych.
Obowiązek wyrównywania szans osób z niepełnosprawnościami potwierdza Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, ratyfikowana przez Polskę. Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami nakłada obowiązek publicznym podmiotom zapewnienia dostępności, uwzględniając potrzeby tej grupy.
Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że koszty funkcjonowania biur poselskich i senatorskich są pokrywane w formie ryczałtu ze środków publicznych. W związku z tym uważa, że obowiązek zapewnienia dostępności obejmuje również te podmioty, ze względu na ich specjalną rolę w obsłudze wykonywania pracy osób wybranych w powszechnych wyborach.
Zgodnie z ustawą o dostępności, wymagania dotyczące dostępności architektonicznej, informacyjno-komunikacyjnej i cyfrowej są precyzyjnie określone. Obejmują one m.in. wolne od barier przestrzenie komunikacyjne, obsługę z wykorzystaniem środków wspierających komunikowanie się, oraz zapewnienie funkcjonalności, kompatybilności, postrzegalności i zrozumiałości stron internetowych i aplikacji mobilnych.
Rzecznik Praw Obywatelskich wzywa również do stopniowego usuwania barier, nawet w przypadku biur funkcjonujących od lat w tych samych miejscach. Warto również podkreślić, że RPO zwraca uwagę na konieczność działań edukacyjno-promocyjnych, mających na celu zwiększenie świadomości na temat dostępności i problemów osób ze szczególnymi potrzebami.
Wreszcie, Marcin Wiącek prosi szefów kancelarii Sejmu i Senatu o analizę problemu, ustosunkowanie się do zgłoszonych kwestii oraz poinformowanie o planowanych działaniach mających na celu poprawę dostępności biur dla osób ze szczególnymi potrzebami. W trosce o pełne uczestnictwo wszystkich obywateli w życiu publicznym, RPO przypomina o konieczności dostosowania się do standardów dostępności.
Źródło: Biuro RPO