W latach 2020-2022 w Wielkopolsce przeprowadzono ponad 68 tys. zabiegów usunięcia zaćmy.
Wielkopolskimi liderami w leczeniu zaćmy są dwa szpitale z Poznania oraz placówka z Piły.
W wielu miejscach czas oczekiwania na zabieg to mniej niż dwa miesiące.
Z roku na rok widać rosnącą tendencję wykonywania zabiegów usunięcia zaćmy. W 2021 r. wykonano w regionie 23 tys. takich zabiegów, w 2022 r. ponad 26 tys. Wyjątkiem był rok 2020, gdzie na liczbę wykonanych świadczeń, których było 19 tys., wpłynęła sytuacja epidemiczna. Natomiast w przedpandemicznym roku 2019 przeprowadzono 30 tys. zabiegów usunięcia zaćmy.
W analizie Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ przedstawiamy, w jaki sposób placówki medyczne w Wielkopolsce realizowały świadczenia okulistyczne, zwłaszcza zabiegi usunięcia zaćmy. W analizie oceniono lata 2020-2022 pod kątem liczby wykonanych zabiegów, podziału na subregiony, liczby pacjentów oczekujących na zabieg, podziału na rodzaje świadczeń oraz wysokości refundowanych kwot.
W ciągu trzech lat zabiegi usunięcia zaćmy przeprowadzono ponad 68 tys. razy u 56 tys. pacjentów. Większa liczba zabiegów niż pacjentów oznacza, że niektórzy pacjenci mieli wykonane 2 zabiegi.
Narodowy Fundusz Zdrowia w ostatnich latach systematycznie zwiększał wartość świadczeń przeznaczanych na wykonywanie zabiegów usunięcia zaćmy, a dzięki temu ich liczba wzrosła. I tak w 2022 r. była to kwota 58,5 mln zł – to 35% wzrost w porównaniu z rokiem ubiegłym. W latach 2020-2022 finansowanie tych zabiegów wyniosło łącznie ponad 137 mln zł. Kwoty te to także efekt wzrostu cen za świadczenia, jakie płacił NFZ podmiotom.
Wielkopolscy liderzy w leczeniu zaćmy
Ze względu na liczbę zabiegów, na pierwszym miejscu znalazł się Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Poznaniu, który w ubiegłym roku przeprowadził ich 2,8 tys. Drugie miejsce zajął Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. Józefa Strusia w Poznaniu z liczbą mniejszą o osiemset (w 2021 zajmował 12 miejsce). Trzeba zaznaczyć, że szpital latach 2020-2021 zajmował się głównie pacjentami covidowymi. Na trzecim uplasowała się spółka cywilna ER-MED Danuta Zawacka, Weronika Zawacka z Piły. Sprawozdała 1800 wykonanych zabiegów.
– Na tak dużą liczbę zabiegów sprawozdaną przez lidera rankingu wpłynął także fakt połączenia pod jedną nazwą dwóch podmiotów: Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego i Szpitala Klinicznego im. Heliodora Święcickiego. Obecnie placówka funkcjonuje pod nazwą Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego – mówi Agnieszka Pachciarz, dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. – Wykonała ona najwięcej, bo ponad 10% wszystkich zabiegów usunięcia zaćmy w województwie. Ten wynik został osiągnięty dzięki dwóm oddziałom okulistycznym, jakie w tych placówkach funkcjonują.
Jedenaście placówek z Wielkopolski przeprowadziło więcej niż tysiąc usunięć zaćmy. Są wśród nich także placówki niepubliczne. Oprócz wymienionej już ER-MED wysoko plasują się: Chirurgia Poznańska, Optegra czy Centrum Medyczne Iwona Zys.
W podziale na subregiony liczby wykonanych zabiegów przedstawiają się następująco: poznański – 14 tys., kaliski – 5 tys., pilski – 2,5 tys, leszczyński – 2,5 tys., koniński – 2,3 tys.
Hospitalizacja i okulistyka jednego dnia
Zabiegi usuwania zaćmy są wykonywane w dwóch trybach: trybie jednodniowym i trybie hospitalizacji. Ten pierwszy oznacza opuszczenie przez pacjenta placówki w dniu wykonania zabiegu, natomiast drugi to dłuższy pobyt. Patrząc na lata 2020-2022 widać, że poziom liczby zabiegów w trybie hospitalizacji jest stabilny, zwłaszcza w 2 ostatnich latach – były to liczby 9,5 i 10 tys., w roku 2020 wykonano ich mniej – 7,5 tys.
W trybie jednodniowym sprawozdano w 2022 ponad 16 tys. przeprowadzonych zabiegów. To 18% wzrost w porównaniu z rokiem 2021 (ich liczba wyniosła 13,5 tys.). Ten trend wyraźnie się utrzymuje. Mimo widocznego spadku w 2020 r. spowodowanego wirusem COVID-19 i trwającego nadal stanu zagrożenia epidemicznego z roku na rok rośnie liczba wykonywanych zabiegów. Zwiększa się też corocznie liczba usunięć zaćmy wykonywanych w trybie chirurgii jednego dnia. To 62% wszystkich zabiegów przeprowadzonych w Wielkopolsce.
Placówkami, które w 2022 roku sprawozdały najwięcej zabiegów w trybie jednodniowym były: ER-MED – 1800 oraz szpitale w Ostrowie Wielkopolskim i Puszczykowie – oba z liczbą 1400. Wysoko uplasowały się też dwie poznańskie niepubliczne placówki: Chirurgia Poznańska i Optegra z ponad tysiącem wykonanych świadczeń. Wszystkie w/w podmioty również w roku poprzednim zajmowały miejsca w czołówce, za wyjątkiem Szpitala w Puszczykowie, który wcześniej nie prowadził okulistyki jednego dnia, ale pełną hospitalizację. Obecnie szpital zmienił organizację oddziału i udziela świadczeń w trybie jednodniowym. Warto odnotować, że ER-MED zwiększył liczbę usunięć zaćmy prawie dwukrotnie w porównaniu z 2021 rokiem.
Najwięcej hospitalizacji w 2022 r. przeprowadzono w trzech poznańskich szpitalach: Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym – 2 800, w Wielospecjalistycznym Szpitalu Miejskim im. Józefa Strusia – 2 000, Szpitalu Wojewódzkim w Poznaniu – 1300 oraz w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie – 1 500.
Patrząc na rok ubiegły widać duży „skok” w przypadku Szpitala Miejskiego im. J. Strusia – w 2021 sprawozdał 900 zabiegów. Trzy pozostałe podmioty również w dwóch poprzednich latach sytuowały się na czele zestawienia. Wśród nich był też Szpital w Puszczykowie z ponadtysięczną liczbą wykonanych zabiegów każdego roku.
Migracje
Nie tylko mieszkańcy województwa wielkopolskiego korzystali z zabiegów usunięcia zaćmy w wielkopolskich placówkach. Liczną grupę stanowili pacjenci z województw: lubuskiego (470), dolnośląskiego (345), zachodniopomorskiego (159) i kujawsko-pomorskiego (113). Łącznie były to 1462 osoby. Liczby te są porównywalne z dwoma poprzednimi latami.
Mieszkańcy Wielkopolski korzystali również z leczenia poza granicami swojego województwa. W 2022 było to 1681 osób (1166 – w trybie hospitalizacji, 515 – w trybie jednodniowym). Najwięcej pacjentów wyjeżdżało do województw: łódzkiego (473), dolnośląskiego (392), kujawsko-pomorskiego (221).
Nowe zasady dotyczące operowania zaćmy a krótsze kolejki
Na skrócenie kolejek istotny wpływ miało wprowadzenie nowych zasad dotyczących operowania zaćmy. Obowiązują one od czerwca 2018 r. Wskazano kryteria medyczne, które pacjent musiał spełnić, aby mógł być zakwalifikowany do przeprowadzenia zabiegu. Nowością była wizyta kwalifikacyjna przeprowadzona przez lekarza okulistę, a po zabiegu wizyta kontrolna w tym samym ośrodku. Pacjent powinien odbyć tę pierwszą wizytę w ciągu 30 dni od momentu zgłoszenia się do placówki. Dzięki temu unikano sytuacji, w których pacjenci zapisywali się w kilku ośrodkach w oczekiwaniu na pierwszy wolny termin lub też rezerwowali terminy zapobiegawczo, mimo że nie wymagali jeszcze operacyjnego leczenia. Placówki nie otrzymywały też informacji od pacjentów o wykreśleniu z listy oczekujących na zabieg, jeśli już go przeszli w innym miejscu.
Dzięki nowym zasadom kwalifikacji kolejki zostały uporządkowane, pokazywały stan faktyczny – liczbę osób oczekujących na zabieg.
Jak ta liczba zmieniała się na przestrzeni 3 lat? Pod koniec 2020 r. odnotowano 7,1 tys. pacjentów zakwalifikowanych do usunięcia zaćmy, rok później – 5,9 tys., a pod koniec 2022 roku zapisanych było 6,7 tys. pacjentów.
Ważną informacją jest ta, że zasady dotyczące operowania zaćmy są stosowane zarówno w stosunku do zabiegów i porad wykonywanych w Polsce, jak i za granicą w ramach tzw. transgranicznej opieki zdrowotnej.
Jak i gdzie szukać placówek
Warto samodzielnie szukać placówek oferujących możliwość wykonania zabiegu, nie sugerując się wyłącznie poleceniem jednej placówki przez lekarza czy znajomych. Na stronie www.terminyleczenia.nfz.gov.pl, po wpisaniu nazwy szukanego świadczenia: „Zabiegi w zakresie soczewki (zaćma)” można znaleźć listę ośrodków przeprowadzających zabieg i od razu umówić się na wizytę kwalifikacyjną.
Obecnie dostępne są terminy majowe na zrealizowanie takiej wizyty. Natomiast czas oczekiwania na zabieg – to około 2-2,5 miesiąca.
Źródło: Zespół Komunikacji Społecznej i Promocji, Wielkopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia