To już 3 lata programu Dostępność Plus. Dotychczasowe efekty są imponujące!

W czasie 3 lat realizacji Programu zostało podjętych ponad 100 inicjatyw poprawiających dostępność różnego rodzaju instytucji czy podmiotów – szkół, placówek służby zdrowia, uczelni, urzędów. To także działania opracowujące i wdrażające standardy dostępności czy rozwiązania systemowe w tym obszarze. Kluczową rolę odgrywa tu właśnie ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, której kolejne ważne przepisy weszły lub wchodzą w życie w tym roku. Już za moment, bo we wrześniu, przepisy ustawy będą powodować, że instytucje publiczne wydając środki publiczne będą wymagać od wykonawców i dostawców także z sektora prywatnego zachowania wymagań w zakresie dostępności przy realizacji zlecanych zadań. Także od września będzie możliwe złożenie skargi, jeśli podmiot publiczny nie będzie dostępny w sposób określony w ustawie.
Efekty realizacji Programu po trzech latach to m.in.:

Architektura

1. • uruchomiony Fundusz Dostępności – 17 zrealizowanych inwestycji oraz udzielonych 38 pożyczek na kwotę 14,5 mln zł,
2. • dotacje z PFRON na przystosowanie części wspólnych dla 12 wielorodzinnych budynków mieszkalnych na łączną kwotę 460 tys. zł oraz na 27 adaptacji architektonicznych wspomagających dostępność,
3. • ponad 1500 pracowników służb architektoniczno-budowlanych przeszkolonych z zakresu dostępności,
4. • 29 małych i średnich miast z grantami na programy rozwojowe wspierające spójności społeczną i gospodarczą z uwzględnieniem dostępności i wdrożeniem rozwiązań w tym zakresie,
5. • nowelizacja ustawy Prawo budowlane, która rozszerzyła definicję osób z niepełnosprawnością włączając w nią także osoby starsze i wprowadziła zakaz odstępstw od warunków budowlanych, które pogarszałyby sytuację osób z niepełnosprawnościami i seniorów,
6. • modernizacja licznych obiektów sportowych i obiektów kultury, pod kątem potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Transport

1. • 20 zmodernizowanych dworców kolejowych, dostosowanych do obsługi osób o ograniczonej mobilności,
2. • 650 nowych lub przebudowanych peronów kolejowych, dostępnych dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się,
3. • na peronach i drogach dojścia do peronów zainstalowano:376 dźwigów osobowych, 81 platform pionowych, 147 platform przyschodowych, 67 ciągów schodów ruchomych, 8 sztuk chodników ruchomych, na około 1000 stacjach pasażerskich zabudowano pochylnie/podjazdy prowadzące na perony,
4. • na około 200 stacjach dostępne są informacje w alfabecie Braille’a,
5. • 21 stacji i 45 przystanków kolejowych dostosowanych pod kątem dostępności, zakupiono 336 szt. taboru miejskiego dostępnego dla osób ze szczególnymi potrzebami (292 autobusy, 40 trolejbusów i 4 tramwaje), w tym m.in. 60 niskopodłogowych tramwajów, 13 sztuk zakupionego nowoczesnego, niskopodłogowego taboru dla II linii metra w Warszawie,
6. • zakupiono 21 elektrycznych zespołów trakcyjnych (pociągi) dostosowanych do przewozu osób
7. • 30 przedsiębiorstw transportu zbiorowego z wdrożonymi standardami w zakresie obsługi osób o szczególnych potrzebach,
8. • 13 miast Polski wyposażonych w 190 zeroemisyjnych, elektrycznych autobusów komunikacji miejskiej zgodnych ze standardami dostępności,
9. • rozpoczęte szkolenia dla 5 tysięcy pracowników sektora transportu publicznego (komunikacja miejska, transport autobusowy oraz transport kolejowy)
10. • przyznane wsparcie finansowe dla 116 jst na finansowanie transportu indywidualnego „door-to-door”,
11. • odebrane 4 z 60 wielofunkcyjnych wagonów COMBO, w pełni dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Edukacja

1. • 186 szkół podstawowych otrzyma granty na finansowanie dostępności wg standardu,
2. • 152 uczelnie realizują projekty na dostosowanie swojej działalności do potrzeb studentów i pracowników z niepełnosprawnościami,
3. • 35 uczelni wdrażających nowe programy nauczania uwzględniające kwestie dostępności,
4. • opracowane cyfrowe materiały edukacyjne dostępne dla uczniów ze szczególnymi potrzebami,
5. • cyfrowe lektury szkolne w formie dostępnej dla uczniów ze szczególnymi potrzebami.
   Służba Zdrowia
6. • opracowany standard dostępności dla przychodni i szpitali,
7. • przyznanych 29 grantów dla POZ i 14 dla szpitali na poprawę dostępności
8. • uruchomiona wideoinfolinia dla osób głuchych w zakresie pomocy w opiece zdrowotnej,
9. • utworzone 6 środowiskowych centrów zdrowia psychicznego dla osób w kryzysach psychicznych,
10. • kilkanaście dziennych domów opieki medycznej, ułatwiających opiekę i rehabilitację seniorów i osób zależnych.

Cyfryzacja

1. • wzrost audycji i programów TV tłumaczonych na Polski Język Migowy (PJM), z napisami lub audiodeskrypcją – do 20%,
2. • portal Dostępność Cyfrowa, zawierający informacje o przepisach prawa w obszarze dostępności cyfrowej, dobre praktyki, porady szkolenia i szablony dostępnych stron
3. • ponad 2700 osób przeszkolonych z dostępności cyfrowej w ramach szkoleń dla pracowników administracji rządowej i samorządowej,
4. • 50 szablonów modelowych wzorców dostępnych serwisów internetowych oraz 2 narzędzia do weryfikacji dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych,
5. • 2 edycje konkursu dla programistów HACKATON+ i projekty kilku aplikacji mobilnych, wspierających osoby z niepełnosprawnościami,
6. • 13 projektów finansowanych z FE o łącznej wartości 500 mln zł na digitalizację zasobów kultury (m.in. Muzeum Narodowe w Krakowie, Biblioteka Jagiellońska),
7. • 8 kwalifikacji rynkowych z zakresu dostępności cyfrowej zostało włączonych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji,
8. • 48 filmów fabularnych oraz dokumentalnych dofinansowanych przez PISF w ramach Programów Operacyjnych miało wykonaną audiodeskrypcję, napisy dla niesłyszących lub tłumacza PJM.

Usługi

1. • 320 gmin otrzymało środki na usługi opiekuńcze dla osób niepełnosprawnych oraz opiekę wytchnieniową dla ich opiekunów, usługami opiekuńczymi objęto 4 930 osób, zaś opieką wytchnieniową 3 836 (dane za 2020 rok),
2. • podpisano 31 umów na realizację projektów na utworzenie centrów usług społecznych tzw. CUS-ów, które będą tworzyć i testować rozwiązania modelowe,
3. • ponad 3000 osób objętych usługami mieszkalnictwa chronionego i wspomaganego oraz opracowane koncepcje wzorcowych lokali mieszkalnych, dostosowanych dla potrzeb osób niepełnosprawnych, funkcjonują 22 mieszkania dla 106 osób,
4. • 378 osób z samorządu lokalnego przeszkolonych w zakresie usług asystenckich i opiekuńczych, w ramach Programu Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej zatrudniono 3435 asystentów,
5. • 60 tys. osób objętych wsparciem w ramach usług opiekuńczych i asystenckich, usługą asystencką objęto 7 932 osoby,
6. • 546 gmin otrzymało wsparcie na usługi asystencji osobistej dla osób niepełnosprawnych, w edycji 2019-2020 – 492 gminy /powiaty zostały objęte wsparciem,
7. • ponad 20 podmiotów otrzymało dofinasowanie w ramach konkursu TURYSTYKA 2020 na rozwój turystyki społecznej m.in. na szkolenia/kursy asystentów osób niepełnosprawnych, powstały również materiały edukacyjne – łącznie 450 tyś. zł,
8. • 7 standardów związanych ze szkoleniem, zakupem, socjalizacją psów przewodników, kolejny, pierwszy wyszkolony pies przewodnik został przekazany w ramach projektu Apsystent.

Konkurencyjność

1. • 40 innowacji społecznych, służących poprawie codziennego funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami (np. Torba samojezdna, płaszcz przeciwdeszczowy dla osoby na wózku, ćwiczenia i gry dla osób z chorobą Alzheimera),
2. • 5 inkubatorów innowacji społecznych które podpisały już 79 umów z innowatorami na finansowanie kolejnych pomysłów na produkty i usługi z zakresu dostępności,
3. • 7 różnych konkursów o łącznej wartości 277 mln zł dla przedsiębiorców, na prace badawczo – rozwojowe i wdrożenie do produkcji produktów, urządzeń, przedmiotów i usług zaprojektowanych z myślą o osobach ze szczególnymi potrzebami,
4. • 18 projektów realizowanych w ramach programu badawczego „Rzeczy są dla ludzi” na testowanie i projektowanie dostępnych rozwiązań w różnych dziedzinach życia np. z zakresu medycyny, mobilności, edukacji,
5. • Konkurs „Lider Dostępności priorytetowych branż” na wyłonienie i promocję wysokiej jakości produktów opartych na idei projektowania uniwersalnego (dwóch laureatów),
6. • 4 Centra Projektowania Uniwersalnego przy uczelniach  wyższych wspierające stosowanie i upowszechnianie zasad dostępności,
7. • 152 przedsiębiorców i ich pracowników przeszkolonych z technologii poprawiających jakość życia osób ze szczególnymi potrzebami.

Koordynacja

1. • ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami,
2. • ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych,
3. • Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 4 marca 2021 r. w sprawie w sprawie szczegółowych wymogów, jakie muszą spełniać podmioty dokonujące certyfikacji dostępności, wzoru wniosku o wydanie certyfikatu dostępności oraz wzoru certyfikatu dostępności,
4. • Rada Dostępności – organ doradczy ministra ds. rozwoju regionalnego w zakresie dostępności,
5. • koordynatorzy dostępności wyznaczeni w 2191 instytucjach i urzędach publicznych,
6. • poradnik dla podmiotów publicznych z praktycznymi wskazówkami odnośnie spełniania wymagań w zakresie dostępności określonych w ustawie,
7. • publikacja „Niezbędnika koordynatora dostępności”  wskazówkami dotyczącymi pełnienia tej funkcji,
8. • ponad 57,5 tyś podmiotów publicznych sporządziło raporty o stanie zapewniania dostępności za pośrednictwem systemu Głównego Urzędu Statystycznego
9. • uruchomienie szkoleń dla ponad 2000 koordynatorów dostępności z jednostek samorządu terytorialnego i 900 koordynatorów z urzędów administracji centralnej,
10. • szkolenia z zakresu zatrudniania osób z niepełnosprawnością dla ponad  2 tysięcy urzędników samorządowych,
11. • Partnerstwo na rzecz dostępności liczące 217 podmiotów,
12. • 80 osób przeszkolonych przez Urząd Zamówień Publicznych w zakresie dostępności w zamówieniach publicznych,
13. • 150 osób z 23 organizacji pozarządowych przeszkolonych z prowadzenia audytów dostępności i tworzenia napisów na żywo i audiodeskrypcji,
14. • szkolenia dla koordynatorów dostępności oraz urzędników (1100 koordynatorów dostępności oraz 1000 redaktorów stron internetowych),
15. • dokonany przegląd prawa pod kątem zapewniania dostępności – przygotowano raport zbiorczy z przeglądu prawa i dodatkowe rekomendacje członków Rady Dostępności,
16. • 8 kwalifikacji rynkowych (dla różnych zawodów) z zakresu dostępności, funkcjonująca kwalifikacja Wdrażanie dostępności w organizacji,
17. • realizacja szkoleń dla:
18. • 900 pracowników administracji publicznej z tworzenia i publikowania dostępnych dokumentów oraz ze stosowania rozwiązań ułatwiających zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami,
19. • 150 przedstawicieli organizacji pozarządowych w zakresie realizacji audytów dostępności,
20. • 50 organizacji pozarządowych lub partnerów społecznych przygotowujących się  do monitorowania prawa zakresie dostępności;
21. • przygotowanie wraz z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych procesu obsługi skarg na brak dostępności – od 6 września 2021 r. będzie możliwość składania takich skarg.

---

 

Źródło: Funduszeeuropejskie.gov.pl / MFiPR