Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP) zwróciła się do UOKiK z pytaniem jaki jest okres przedawnienia dla zobowiązań wobec PFRON o zwrot pomocy publicznej na zatrudnienie. UOKiK potwierdził dotychczasowe stanowiska TSUE i krajowych sądów administracyjnych wskazując okres 5 lat. Tym samym roszczenia PFRON wykraczające poza okres 5 lat są niezasadne.
PFRON od kilku lat prowadzi kontrole terminowości ponoszenia kosztów płac pracowników niepełnosprawnych przez ich pracodawców. Terminowe ponoszenie tych kosztów w całości jest jednym z warunków uzyskiwania dofinansowań na zatrudnienie osób niepełnosprawnych.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w piśmie DMP-2.52.179.2019.AH UOKiK stwierdza:
„Środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, stanowiące pomoc publiczną przekazaną nienależnie przedsiębiorcom tytułem dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, podlegają zwrotowi na podstawie art. 49e ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji […]. Przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych wskazują, że do spraw dotyczących niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publiczno-prawnym, nieuregulowanych tą ustawą, stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego i odpowiednio przepisy Działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Należności te przedawniają się więc z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin ich płatności (art. 70 Ordynacji podatkowej).”
„Wyjaśnienie kwestii terminu przedawnienia roszczeń PFRON nie zastąpi systemowego rozwiązania. Nawet najbardziej terminowi płatnicy są obecnie narażeni na ryzyko sporu z Funduszem nie z własnej winy. Ustawodawca nie powinien stawiać pracodawcom wymogów, których spełnienie nie jest zależne tylko od nich. W szczególności sankcją za naruszenie takich wymogów nie może być utrata całości miesięcznego dofinansowania dla danego pracownika. Rozwiązaniem może być wprowadzenie proporcjonalności sankcji, czyli pozbawianie pracodawców jedynie części dofinansowania odpowiadającej części kosztów poniesionych po terminie” – komentuje Tomasz Chudobski, ekspert ds. prawa gospodarczego Federacji Przedsiębiorców Polskich.
Ustanowiony w art. 26a ust. 1a pkt. 3) ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych obowiązek ponoszenia całości kosztów płacy w terminach wynikających z odrębnych przepisów jest sformułowany w sposób zbyt rygorystyczny. Ze względu na brzmienie innych przepisów nie da się uniknąć sytuacji, w których już po terminach płatności pracodawcy osób niepełnosprawnych dokonują korekt deklaracji i rozliczeń związanych z ich kosztami, płacy. Problem dotyczy głównie korekt „zwiększających”, dokonywanych w deklaracjach i wpłatach na ubezpieczenia społeczne i nadal czeka na całościowe rozwiązanie.
Jedną z dróg, którą pracodawcy póki co ratują się przed nadmiernym rygoryzmem przepisów, jest zarzut przedawnienia roszczeń o zwrot dofinansowań. Co do okresu przedawnienia postał jednak spór między pracodawcami a PFRON. Fundusz powołuje się w tym zakresie głównie na art. 17 ust. 1 Rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 z 13 lipca 2015 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu UE, wskazując, że jest to okres 10 lat. Pracodawcy powołują się na stosowane odpowiednio przepisy art. 70 Ordynacji podatkowej.
Pracodawcy podnoszą, że uprawnienie określone w art. 17 ust. 1 Rozporządzenia Rady przysługuje wyłącznie Komisji Europejskiej i to ona ma prawo żądać od kraju członkowskiego windykacji pomocy publicznej w wydłużonym terminie. Zdaniem pracodawców, Fundusz nie może korzystać z tego przepisu i musi stosować prawo krajowe – w zakresie przedawnienia art. 70 Ordynacji podatkowej. Za takim rozumieniem przepisów Rozporządzenia Rady przemawia orzecznictwo TSUE, m.in. wyrok z 5 marca 2019 r. w sprawie C-349/17 Eesti Pagar, który potwierdza, że termin przedawnienia dochodzenia roszczeń przez organ krajowy wynika z przepisów krajowych.
Słuszność stanowiska pracodawców potwierdza Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie m.in. w wyroku V SA/Wa 1005/19 z dnia 25 listopada 2019 r.
Źródło: Biuro Prasowe FPP