Dlaczego warto uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności
Dzięki temu dostaniesz formalne potwierdzenie, że jesteś osobą niepełnosprawną. Na jego podstawie Możesz starać się o różne świadczenia, ulgi i uprawnienia, na przykład możesz:
- uzyskać odpowiednie zatrudnienie w zakładzie aktywności zawodowej albo zakładzie pracy chronionej,
- skorzystać z przywilejów pracowniczych, między innymi z prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, dłuższej przerwy w pracy lub krótszego czasu pracy,
- uzyskać świadczenia opiekuńcze, dodatek mieszkaniowy, kartę parkingową,
dostać dofinansowanie do:
- turnusu rehabilitacyjnego,
- sprzętu rehabilitacyjnego,
- przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych,
- likwidacji barier architektonicznych (na przykład montażu pochylni, usunięcia progów w budynku),
- likwidacji barier w komunikowaniu się (na przykład zakupu komputera),
- likwidacji barier technicznych (na przykład zakupu urządzenia, które umożliwia wjazd wózka inwalidzkiego z napędem elektrycznym do samochodu),
- działalności gospodarczej albo rolniczej,
Możesz skorzystać z usług:
- socjalnych i opiekuńczych (na przykład pomoc przy robieniu zakupów i załatwianiu spraw urzędowych, sprzątanie, gotowanie),
- terapeutycznych,
- rehabilitacyjnych, które są oferowane przez instytucje pomocy społecznej czy organizacje pozarządowe,
- pocztowych,
Możesz skorzystać z ulg:
- podatkowych (na przykład z odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne),
- na przejazdy środkami transportu publicznego,
- w placówkach kulturalnych i sportowych.
Jeśli uzyskasz orzeczenie o stopniu niepełnosprawności — pamiętaj, że nie dostaniesz świadczeń, ulg i uprawnień automatycznie. Często musisz spełnić dodatkowe warunki. Dowiedz się więcej na przykład:
- w ośrodku pomocy społecznej,
- w centrum pomocy rodzinie,
- w urzędzie pracy,
- w urzędzie miasta albo starostwie powiatowym,
- w urzędzie skarbowym,
- na poczcie.
Kto może dostać orzeczenie
Każdy, kto spełni poniższe warunki:
- ma więcej niż 16 lat,
- ma naruszoną sprawność organizmu.,
- przez swoje ograniczenia:
- jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej albo potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do jej schorzenia,
- wymaga opieki lub pomocy od innych,
- ma problemy z codziennymi czynnościami i potrzebuje urządzeń, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu — na przykład protezy, implantu ślimakowego, osobistej pompy insulinowej.
To, że spełniasz te warunki, nie oznacza, że automatycznie dostaniesz orzeczenie. Skład orzekający musi zbadać zakres twoich ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu.
Jakie są stopnie niepełnosprawności
Są trzy stopnie niepełnosprawności:
- Znaczny. Możesz go dostać, jeśli spełnisz poniższe warunki:
- przez swój stan zdrowia jesteś osobą niezdolną do pracy zarobkowej albo potrzebujesz przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia,
- nie możesz samodzielnie funkcjonować i jesteś osobą całkowicie zależną od opieki innych osób przez więcej niż 12 miesięcy (na przykład wymagasz pielęgnacji, karmienia, mycia).
- Umiarkowany. Możesz go dostać, jeśli spełnisz poniższe warunki:
- przez swój stan zdrowia jesteś osobą niezdolną do pracy zarobkowej albo potrzebujesz przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia,
- potrzebujesz czasowej albo częściowej pomocy innych osób przez więcej niż 12 miesięcy.
- Lekki. Możesz go dostać, jeśli spełnisz poniższe warunki:
- przez swój stan zdrowia masz duże ograniczenia w funkcjonowaniu i możesz pracować tylko częściowo, na przykład na pół etatu,
- masz problemy w codziennych czynnościach i potrzebujesz urządzeń, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu — na przykład protezy, implantu ślimakowego, osobistej pompy insulinowej.
Kto składa wniosek
- osoba niepełnosprawna — jeśli ma więcej niż 18 lat,
- rodzic, opiekun prawny albo kurator — jeśli osoba niepełnosprawna ma mniej niż 18 lat albo jest ubezwłasnowolniona,
- kierownik ośrodka pomocy społecznej — jeśli zgodzi się na to osoba niepełnosprawna, jej rodzic, opiekun prawny albo kurator.
Kiedy złożyć wniosek
- w dowolnym momencie — jeśli składasz wniosek pierwszy raz,
- najwcześniej 30 dni przed końcem ważności orzeczenia — jeśli masz już orzeczenie i kończy się czas, na jaki zostało wydane.
Co zrobić
- Przygotuj wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności i druk zaświadczenia lekarskiego.
- Idź na wizytę do lekarza, u którego się leczysz. Poproś, żeby wypełnił zaświadczenie o twoim stanie zdrowia.
- Wypełnij wniosek.
- Zbierz pozostałe dokumenty.
- Złóż wniosek i dokumenty w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności. Pamiętaj, że zaświadczenie lekarskie jest ważne tylko 30 dni od dnia wystawienia.
- Czekaj na pismo z informacją o terminie posiedzenia składu orzekającego. Udział w posiedzeniu jest obowiązkowy.
- Idź na posiedzenie w wyznaczonym terminie. Skład orzekający zbada cię i ustali zakres twoich ograniczeń oraz stopień niepełnosprawności.
- Czekaj na orzeczenie. Dostaniesz orzeczenie o:
- lekkim, umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, lub niezaliczeniu do żadnego ze stopni niepełnosprawności.
- Możesz je dostać na stałe albo na określony czas (skład orzekający oceni, czy może się poprawić twoja zdolność do prawidłowego funkcjonowania).
- Jeśli dostaniesz ostateczne orzeczenie — możesz złożyć wniosek o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej. Dzięki takiej legitymacji możesz korzystać z ulg i uprawnień.
Ostateczne orzeczenie to orzeczenie wydane przez:
- powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności — jeśli przez 14 dni osoba, która dostała to orzeczenie, nie złożyła odwołania do wojewódzkiego zespołu, czyli od 15. dnia orzeczenie staje się ostateczne,
- wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności — w dniu jego wydania orzeczenie staje się ostateczne.
Gdzie złożyć wniosek, o wydanie orzeczenia
W powiatowym zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności w twoim miejscu:
- stałego pobytu (zameldowania),
Pobytu — jeśli jesteś:
- poza miejscem zameldowania dłużej niż 2 miesiące (na przykład w szpitalu albo u rodziny),
- osobą bezdomną,
- w zakładzie karnym albo poprawczym,
- w domu pomocy społecznej albo ośrodku wsparcia.
Co przygotować
- wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności — weź w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo pobierz ze strony internetowej zespołu — jeśli go udostępnia,
- zaświadczenie lekarskie o twoim stanie zdrowia — weź w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo pobierz ze strony internetowej zespołu — jeśli go udostępnia. Zanieś zaświadczenie do lekarza, u którego się leczysz i poproś, żeby je wypełnił. Jest ono ważne 30 dni kalendarzowych od dnia, kiedy lekarz je wypełni,
- dokumenty, które potwierdzają twój stan zdrowia:
- dokumentację medyczną — na przykład karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumentację z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, konsultacji specjalistycznych,
- inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności — jeśli takie masz. Na przykład opinia psychologiczno-pedagogiczna.
Jeśli chcesz dostać legitymację osoby niepełnosprawnej, przygotuj dodatkowo:
- wniosek o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej — weź w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo pobierz ze strony internetowej zespołu — jeśli go udostępnia,
- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,
- twoje aktualne zdjęcie o wymiarach 35 mm × 45 mm.
Jeśli chcesz wziąć ksero dokumentów — weź też ze sobą oryginały do wglądu.
Ile będziesz czekać
Pismo z informacją o terminie posiedzenia dostaniesz:
- do miesiąca od złożenia kompletnego wniosku,
- do 2 miesięcy od złożenia kompletnego wniosku — jeśli okaże się, że twoja sprawa jest skomplikowana i zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności będzie potrzebował więcej czasu na jej rozpatrzenie.
Jeśli tak się stanie — zespół uprzedzi cię, że termin będzie dłuższy i wyjaśni dlaczego.
Jeśli nie możesz przyjść na posiedzenie, na przykład przez nagłą chorobę albo wypadek, i jeśli:
- wyjaśnisz swoją nieobecność do 14 dni od dnia, kiedy miało być posiedzenie — zespół wyznaczy nowy termin posiedzenia,
- nie usprawiedliwisz swojej nieobecności — zespół nie rozpatrzy twojej sprawy.
Może okazać się, że przez swój stan zdrowia nie możesz przyjść na posiedzenie przez dłuższy czas. Poproś wtedy swojego lekarza o zaświadczenie, które to potwierdzi, i przekaż je do zespołu. Jeśli okaże się, że dokumenty, które potwierdzają twój stan zdrowia, są wystarczające — wtedy zespół wyda orzeczenie bez badania (zaocznie). Jeśli okaże się, że badanie jest niezbędne — zespół poinformuje cię o tym. W takiej sytuacji napisz i złóż do zespołu wniosek o przeprowadzenie badania w miejscu, w którym przebywasz.
Orzeczenie dostaniesz do 14 dni kalendarzowych od posiedzenia. Możesz je dostać:
- pocztą na adres, który wpiszesz we wniosku,
- w zespole — jeśli chcesz odebrać osobiście. Poinformuj o tym zespół zanim wyśle orzeczenie pocztą, na przykład w dniu posiedzenia.
Zespół zapozna się z całą dokumentacją. Jeśli okaże się, że brakuje jakiegoś dokumentu — pisemnie poprosi cię o uzupełnienie i poda termin, do którego musisz to zrobić. Jeśli nie uzupełnisz dokumentacji — zespół nie wyda orzeczenia (pozostawi sprawę bez rozpoznania). Jeśli w dokumentach będą sprzeczne informacje — możesz dodatkowo dostać skierowanie na specjalistyczne badania do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Takie badania są bezpłatne. Może cię też poprosić o wykonanie innych badań we własnym zakresie i dostarczenie wyników.
Co zrobić, jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem
Możesz odwołać się do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Odwołanie zaadresuj do wojewódzkiego zespołu, ale złóż w powiatowym zespole. Masz na to 14 dni kalendarzowych od otrzymania orzeczenia.
Jeśli nie zgodzisz się też z orzeczeniem wojewódzkiego zespołu — możesz odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie zaadresuj do sądu, ale złóż w wojewódzkim zespole. Masz na to miesiąc od otrzymania orzeczenia wojewódzkiego zespołu.