Wakacje to czas, który przynosi zarówno radość i beztroskę, jak i większe zagrożenia dla zdrowia i życia. W tym okresie zapotrzebowanie na krew wzrasta, zmuszając szpitale i placówki medyczne do apelu o oddawanie krwi. Jednak w kontekście tego ważnego aspektu współczucia i bezinteresowności, warto zastanowić się, czy osoby niewidome również mogą włączyć się w tę szlachetną akcję oddawania krwi. Jak pokazuje historia, temat ten jest obarczony kontrowersjami i pewnymi trudnościami.
Honorowi Dawcy Krwi w Polsce są niezwykle ofiarni, aktywni i zawsze gotowi pomóc potrzebującym. Oddawanie krwi dla nich to misja i odpowiedzialność za zdrowie oraz życie drugiego człowieka. Dzięki ich zaangażowaniu, świadomości i współpracy z publiczną służbą krwi, obecnie w Polsce magazyny krwi i jej składników są wystarczające.
Niemniej jednak, media wielokrotnie informowały o przypadkach odmowy przywileju oddawania krwi osobom niewidomym przez Regionalne Centra Krwiodawstwa. Warto przywołać chociażby historię pana Norberta z Gdańska, który w 2007 roku przyjechał do Bydgoszczy na warsztaty dla niepełnosprawnych i postanowił oddać krew w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Niestety, usłyszał, że nie może tego zrobić z powodu swojej niepełnosprawności.
Podobne przypadki miały miejsce także w innych ośrodkach, takich jak Regionalne Centrum Krwiodawstwa w Olsztynie. Odmowa pobrania krwi od osób niewidomych często była tłumaczona różnymi argumentami, jak na przykład niemożnością podpisania deklaracji przez niewidomego czy obawą o ich bezpieczeństwo na ulicy. Dyrektor RCKiK w Bydgoszczy, Paweł Wojtylak, uzasadniał tę decyzję, wskazując, że dawcą krwi może być tylko osoba zdrowa, dlatego nie pobiera się krwi od osób niepełnosprawnych, w obawie o pogorszenie ich stanu zdrowia.
W celu uzyskania bardziej precyzyjnych informacji na temat oddawania krwi przez osoby niewidome, zwróciliśmy się z zapytaniem do Narodowego Centrum Krwiodawstwa. Otrzymana odpowiedź wyjaśnia, że obecnie nie ma żadnych przesłanek, aby osoby niewidome były dyskwalifikowane od oddawania krwi lub jej składników. Właśnie ze względu na obowiązujące przepisy, kandydat na dawcę krwi musi przejść badanie lekarskie, które obejmuje weryfikację wypełnionego przez niego kwestionariusza, wywiad medyczny, badania diagnostyczne oraz badania kwalifikacyjne. Istnieją również zasady postępowania w przypadku kandydatów na dawców krwi o ograniczonej możliwości porozumiewania się, spowodowanej niepełnosprawnością. Lekarz decyduje wspólnie z tą osobą o sposobie wymiany niezbędnych informacji i przeprowadzenia zabiegu zgodnie z obowiązującymi procedurami.
Oznacza to, że być osobą niewidomą nie jest automatyczną przeszkodą w oddawaniu krwi. Decyzję o kwalifikacji do donacji podejmuje lekarz w jednostce organizacyjnej publicznej służbie krwi. To właśnie on ma bezpośredni kontakt z potencjalnym dawcą, ocenia jego stan ogólny, wyniki badań oraz, w razie potrzeby, zapoznaje się z dokumentacją medyczną i opiniami specjalistów. Lekarz ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo zarówno biorcy, jak i dawcy krwi. W przypadku wątpliwości co do stanu zdrowia potencjalnego dawcy, należy je rozstrzygnąć w taki sposób, aby zapewnić bezpieczeństwo wszystkim zaangażowanym.
Warto również wspomnieć, że Ministerstwo Zdrowia, świadome istnienia tej problematyki, wysłało kwestionariusze w alfabecie Braille’a do wszystkich regionalnych centrów krwiodawstwa. Jest to ważny krok w kierunku ułatwienia procesu rejestracji i informowania osób niewidomych o możliwości oddawania krwi.
Opowieść pana Macieja z Olsztyna, który walczył o możliwość oddania krwi, pokazuje, że nadal istnieją trudności w praktycznej realizacji prawa osób niewidomych do bycia honorowymi dawcami krwi. Pomimo zapewnienia Ministerstwa Zdrowia, że kwestionariusze w alfabecie Braille’a są dostępne we wszystkich placówkach, w praktyce nie zawsze są one dostępne na bieżąco, co utrudnia procedurę rejestracji dla osób niewidomych.
Wnioskiem jest to, że istnieje potrzeba większej świadomości i edukacji personelu medycznego w zakresie praw i możliwości osób niewidomych jako dawców krwi. Konieczne jest, aby personel placówek krwiodawstwa był dobrze zaznajomiony z obowiązującymi przepisami oraz potrafił odpowiednio i wrażliwie podejść do każdej sytuacji, zważywszy na indywidualne potrzeby i możliwości osób niewidomych.
Osoba niewidoma, tak jak każdy inny potencjalny dawca krwi, powinna być oceniana indywidualnie pod względem stanu zdrowia i spełnienia wymagań zdrowotnych. Kluczowym czynnikiem powinno być bezpieczeństwo zarówno dla biorcy, jak i dla dawcy. Przeszkody wynikające z niepełnosprawności nie powinny automatycznie dyskwalifikować osoby niewidomej od oddawania krwi, lecz być odpowiednio rozpatrywane w kontekście indywidualnym.
Wszystko to wskazuje na potrzebę ciągłego dialogu, edukacji i zmian w systemie, aby zagwarantować, że osoby niewidome mają równe szanse w oddawaniu krwi i włączeniu się w tę szlachetną misję ratowania życia. Przeszkody mogą być pokonane, a osoby niewidome mogą okazać się cennymi dawcami krwi, przyczyniając się do zdrowia i dobra innych ludzi.
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2017 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1741)
oprac. Fundacja Mir