Autor: Ewa Domańska
Labilni emocjonalnie, nerwowi, często zagniewani i smutni. To tylko kilka cech charakteryzujących neurotyków. Czy można ich kochać? W jaki sposób, lub za co, skoro dostarczają wielu przykrości. To niewątpliwie złożony problem. Neurotycy bywają pejoratywnie postrzegani, odtrącani, a nawet potrafią stać się obiektem wiecznego narzekania przez osoby, z którymi żyją. Jeśli ktoś lub coś doskwiera, rodzą się pytania jak można to polubić? Czy w ogóle można? Czy w ogóle można mówić o jakiejś formie miłości? Czy można kochać?
Miłość bowiem jest bezwarunkowa, dlatego powyższy temat jest kontrowersyjny. Myślę, że kocha się po mimo wszystko. Tak więc by zrozumieć neurotyka, należy znać podłoże jego zaburzenia, nauczyć się zaakceptować go takiego jakim jest i oczywiście próbować nakłonić go do pracy nad sobą.
Neurotyczność, to niewątpliwie często spotykane zaburzenie w XXI w. Pogoń za dobrami konsumpcyjnymi, pęd życia i wiele niezaspokojonych potrzeb są czynnikami stresogennymi, przyczyniającymi się do nerwicy i w konsekwencji do neurotyzmu. Jednak podłoże neurotyczne może rozwinąć się znacznie wcześniej.
„Źródłem nerwicy jest dzieciństwo pozbawione ciepła – gdy rodzice udają miłość (do siebie i do dziecka; dziecko zawsze czuje fałsz), są niezadowoleni z życia; są niesprawiedliwi wobec dziecka; biją je i poniżają; manifestują niechęć do seksu; zabraniają wyrażania uczuć, w tym zdrowej agresji (dziecko tłumi ją i czuje lęk); pozbawiają dziecko wsparcia. W rezultacie dziecko czuje się małe, bezwartościowe, samotne, zagrożone w świecie, który wykorzystuje, oszukuje i poniża.
W psychiatrii natomiast istnieje pogląd, że genetycznie uwarunkowane cechy neurotyczne można wyeliminować przy pomocy nowoczesnych leków psychotropowych (np. Prozac, Aurorix, Efectin, Coaxil).”
Choć farmakologiczna terapia adresowana jest dla pacjentów z wyraźnymi zaburzeniami lękowymi, dużą nadpobudliwością, agresją, atakami paniki itp., to należy pamiętać, że nie zniweluje ona zaburzeń, jedynie wyciszy układ nerwowy. Dlatego niezbędna jest pomoc psychologa, lub psychoterapeuty, który pomoże znaleźć przyczynę niepożądanych zachowań i pokarze techniki, metody szeroko pojętej pracy nad sobą. Trudny bagaż doświadczeń, jakim osoby neurotyczne zostały obarczone w młodości sprawia, że posiadają one określony rys charakterologiczny. Jak pisze ks. Krzysztof Graczyk:
„Pojęcia neurotyzm i neurotyczność (a także neurotyk) dość często stosuje się w celu oznaczenia cech osobowości według koncepcji Eysencka wyrażających się nadmierną pobudliwością, podwyższonym poziomem niepokoju, labilnością reakcji wegetatywnych i stosunkowo stałymi sposobami zachowania się w podobnych sytuacjach.”
Jak dodaje Aleksandra Gersz w swoim artykule „Neurotyczność to bowiem – obok ekstrawersji, otwartości na doświadczenia, sumienności i ugodowości – jeden z osobowościowych czynników w tak zwanej Wielkiej Piątce, czyli ważnym w psychologii modelu osobowości.” – W artykule „na temat”
Wiele cech charakteru warunkujących zaburzenia po mimo negatywnych konotacji, mają swoje pozytywne oblicze. Odnalezienie ukrytego potencjału osobowościowego, pozwoli uwypuklić zasoby, które mogą okazać się niezwykle cenne w życiu i postrzeganiu neurotyków.
Oto 8 najczęstszych cech neurotyka:
Brak równowagi emocjonalnej.
Niska odporność na stres.
Zamartwianie się wszystkim.
Dobry obserwator.
Tendencje do stanów depresyjnych czy lękowych.
Umie się o siebie zatroszczyć.
Zdają sobie sprawę ze swoich problemów emocjonalnych.
Troszczą się o innych
Nietrudno dostrzec ogromną wrażliwość, która nie zawsze się przejawia adekwatnie do sytuacji. Jednak wyraźnie uwypuklić można fakt, że neurotyk potrafi kochać. Jego troskliwość, opiekuńczość, zainteresowanie sprawami ludzi w potrzebie, to niezwykle cenne atuty. Ponadto wysoka wrażliwość powiązana jest z dużym poczuciem estetyki, czyli dostrzeganiem piękna otaczającej natury czy sztuki.
Nieustanne zamartwianie się o najdrobniejsze rzeczy neurotyków, świadczyć może o dobrym wglądzie w siebie. Przy odpowiedniej stymulacji terapeuty, mogą oni szybko osiągać rezultaty w terapii. Co więcej terapia u neurotyków jest raczej stabilna, czyli nie ma regresu.
Liczne obserwacje i analityczne podejście do wielu spraw przez neurotyków, można potraktować jako sygnał, czy przestrogę, by uniknąć porażki, lub niebezpieczeństwa. Takie podejście odbierane jest mocno pesymistycznie, jednak warto pamiętać, że neurotycy myślą bardzo racjonalnie. Posiadają też niezwykle ważną umiejętność wyczuwania intencji innych ludzi. Ich spostrzegawczość z pewnością będzie niezbędna przy wykonywaniu wielu zawodów, w których ważne są dobre relacje partnersko-biznesowe.
Reasumując, neurotycy, to bardzo wartościowi ludzie. Warto więc przełamać swój wewnętrzny dyskomfort wynikający z kontaktu z nimi i nie brać do siebie trudnych widocznych zachowań. Nie są one wyraźną wolą neurotyka, nie mają też na celu nas krzywdzić.
Bibliografia:
Opracowania:
– Horney K., Neurotyczna osobowość naszych czasów, Poznań 1999.
– Lacan J., Mit indywidualny neurotyka, Warszawa 2016.
Artykuły:
– Gralczyk K., Osobowość neurotyczna a zdolność do wypełniania istotnych obowiązków małżeńskich: próba kanonicznej implikacji medycznych skutków, [w]: Ius Matrimoniale, t. 10 (16), Warszawa 2005, s. 53-70.
– Lacan J., Indywidualny mit neurotyka lub poezja i prawda w nerwicy, tłum. W. Bączkowski, [w]: Ornicar?, t. 17-18, Seuil 1978, s. 290-307
Strony internetowe:
– Gersz A., Myślisz, że wszystko jest z tobą nie tak? 8 sygnałów, że możesz być neurotykiem, [w]: na:Temat, https://natemat.pl/, [dostęp: 13.06.2023], https://natemat.pl/296563,neurotyk-cechy-osobowosc-8-cech-charakterycznych-dla-neurotykow
– Haracz D. Neurotyk – czym jest osobowość neurotyczna?, [w]: Dawid Haracz. Blog o psychologii i rozwoju osobistym, https://dawidharacz.com/, [dostęp: 13.06.2023], https://dawidharacz.com/neurotyk-czym-jest-osobowosc-neurotyczna
– P. Więckowski, Koncepcja neurotyzmu wg, [w]:Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, https://psychologia.edu.pl/, [dostęp: 13.06.2023], https://psychologia.edu.pl/czytelnia/50-artykuly/716-koncepcja-neurotyzmu-wg.html