Materiał powstał dzięki współpracy Fundacji MiR z Departamentem Wychowania i Kształcenia Integracyjnego w Ministerstwie Edukacji Narodowej
Przepisy ustawy – Prawo Oświatowe wskazują, że gminy są zobowiązane do zapewnienia dzieciom i młodzieży niepełnosprawnym bezpłatnego transportu i opieki w czasie dowozu do:
• najbliższej szkoły podstawowej (uczniom ze wszystkimi rodzajami niepełnosprawności
• najbliższej szkoły ponadpodstawowej (uczniom z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym), do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21. rok życia;
• ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym:
dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna objęte kształceniem specjalnym kończą 24 rok życia;
– dzieci i młodzież z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim objęte zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi kończą 25. rok życia.
Gmina, spełniając obowiązek w zakresie bezpłatnego dowozu uczniów niepełnosprawnych musi uwzględnić rodzaje niepełnosprawności uczniów oraz wiek do którego ma obowiązek zapewnić bezpłatny transport i opiekę.
Zgodnie z przepisami art. 39 ust 4 w związku z art. 127 ustawy – Prawo oświatowe dokumentem na podstawie którego gmina zapewnia bezpłatny dowóz jest orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
W sytuacji, gdy rodzice (opiekunowie prawni) ucznia z niepełnosprawnością podejmą się zorganizowania dowozu i zapewnienia opieki w czasie transportu do szkoły, gmina zwraca im koszty przejazdu ww. ucznia oraz opiekuna do szkoły, na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) i rodzicami (opiekunami prawnymi ucznia). Przywołane przepisy nie regulują szczegółowo trybu zawierania umów oraz ich treści, w tym środka transportu czy liczby możliwych przejazdów rodzica (opiekuna prawnego), który dowozi niepełnosprawne dziecko na zajęcia do szkoły w ciągu dnia lub w ciągu tygodnia oraz ze szkoły do domu, a także wysokości kosztów dowożenia dziecka.
W związku z tym, warunki umowy powinny być określone i zaakceptowane przez obie strony – gminę i rodziców (opiekunów prawnych), dotyczy to również wysokości kosztów dowożenia dziecka i opiekuna.
W przypadku, gdy strony nie podpiszą umowy, obowiązek zorganizowania dowozu dziecka i zapewnienia mu opieki podczas transportu należy do gminy, na co wskazują wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Wszelkie opinie Ministerstwa Edukacji Narodowej zawierające interpretacje powszechnie obowiązujących przepisów prawnych nie mogą mieć mocy wiążącej dla innych podmiotów stosujących to prawo. Ministerstwo Edukacji Narodowej nie posiada też kompetencji by rozstrzygać spory dotyczące właściwej wykładni obowiązujących przepisów.
Podstawa prawna:
Art. 39 ust. 4 pkt 1-3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996, z późn. zm.).
O których mowa w przepisach § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1578).