Technologia odgrywa kluczową rolę w życiu osób niewidomych i niedowidzących, zapewniając im większą niezależność, dostęp do informacji i możliwość udziału w życiu społecznym. W tym rozdziale przedstawimy przegląd technologii wspomagających, z których korzystają osoby z dysfunkcją wzroku na co dzień.
Czytniki ekranu:
Czytnik ekranu to oprogramowanie, które zamienia tekst wyświetlany na ekranie komputera lub urządzenia mobilnego na mowę syntetyczną. Umożliwia ono osobom niewidomym korzystanie z różnych aplikacji, przeglądanie stron internetowych, pisanie e-maili i dokumentów, a nawet granie w gry.
Popularne czytniki ekranu to m.in.:
- NVDA (Windows)
- JAWS (Windows)
- VoiceOver (Mac)
- TalkBack (Android)
- VoiceOver (iOS)
Syntezatory mowy:
Syntezatory mowy to urządzenia lub oprogramowanie, które zamieniają tekst na mowę syntetyczną. Mogą być używane do czytania książek elektronicznych, dokumentów, stron internetowych, a także do nawigacji w menu urządzeń elektronicznych.
Popularne syntezatory mowy to m.in.:
- Eloquence
- Ivona
- NeoSpeech
- Vocalizer
Oprogramowanie powiększające:
Oprogramowanie powiększające to programy, które powiększają obraz na ekranie komputera lub urządzenia mobilnego, co ułatwia jego odczytanie osobom niedowidzącym.
Popularne programy powiększające to m.in.:
- ZoomText
- SuperNova
- MAGic
- Windows Magnifier
Pomoce optyczne:
Pomoce optyczne to urządzenia, które pomagają osobom niedowidzącym lepiej widzieć. Do najpopularniejszych pomocy optycznych należą:
- Okulary korekcyjne
- Lupy
- Lornetki
- Monookulary
Aplikacje mobilne:
Istnieje wiele aplikacji mobilnych, które mogą być pomocne dla osób niewidomych i niedowidzących. Do najpopularniejszych aplikacji należą:
- Be My Eyes: Aplikacja łącząca osoby niewidome z wolontariuszami, którzy mogą im pomóc w różnych sytuacjach.
- Seeing AI: Aplikacja firmy Microsoft, która rozpoznaje obiekty, tekst i osoby za pomocą kamery telefonu.
- Google Lookout: Aplikacja firmy Google, która pomaga osobom niewidzącym w codziennych czynnościach, takich jak rozpoznawanie banknotów, odczytywanie etykiet i nawigacja.
Programy do przetwarzania dokumentów
Osoby niewidome często korzystają z programów do przetwarzania dokumentów, które umożliwiają im odczytywanie tekstu z różnych nośników, takich jak książki, artykuły czy dokumenty biurowe. Jednym z popularnych narzędzi w tej kategorii jest ABBYY FineReader. Ten program pozwala na konwersję obrazów zawierających tekst na czytelny dla czytników ekranu.
Innym przykładem jest program Kurzweil 1000, który oferuje zaawansowane funkcje OCR (Optyczne Rozpoznawanie Znaków) oraz syntezator mowy, umożliwiając osobom niewidomym dostęp do treści z różnych źródeł.
Kurzweil 1000 czyta tekst na głos przy użyciu różnorodnych, naturalnie brzmiących głosów, które można dostosować do indywidualnych preferencji. Ponadto umożliwia użytkownikom tworzenie i edytowanie dokumentów oraz wykorzystywanie umiejętności związanych z nauką, takich jak robienie notatek, podsumowywanie i tworzenie konspektów tekstu.
Oprogramowanie zapewnia szybki dostęp do bogactwa informacji, w tym do książek, czasopism i encyklopedii online, dzięki czemu użytkownicy mogą rozwijać swoje zainteresowania czytelnicze. Czytanie można przenieść wszędzie, wysyłając pliki do czytników i embosserów Braille’a, a także przenośnych urządzeń takich jak odtwarzacze dźwięku DAISY i MP3.
Programy do obsługi poczty elektronicznej dostosowane do potrzeb osób niewidomych
W dzisiejszym społeczeństwie korzystanie z poczty elektronicznej jest kluczowym elementem komunikacji. Osoby niewidome często wykorzystują specjalnie dostosowane klienty poczty elektronicznej, które ułatwiają im korzystanie z tego środka komunikacji. Przykłady takich klientów to:
- Thunderbird z rozszerzeniem Thunder for NVDA – umożliwiające obsługę poczty elektronicznej za pomocą czytnika ekranu NVDA.
- Microsoft Outlook z obsługą czytnika ekranu, np. JAWS czy VoiceOver – oferujący dostęp do skrzynek pocztowych, kalendarza i zadań.
Dzięki tym programom i klientom poczty elektronicznej, osoby niewidome zyskują dostęp do informacji zawartych w dokumentach oraz możliwość efektywnej komunikacji online. Technologie te odgrywają istotną rolę w zwiększaniu niezależności osób z dysfunkcją wzroku.
Urządzenia lektorskie
Urządzenia lektorskie stanowią istotny element życia osób niewidomych, umożliwiając im dostęp do literatury, czasopism, dokumentów oraz innych tekstów w formie audio. Dzięki rozwojowi technologii, na rynku dostępne są różnorodne urządzenia lektorskie, które oferują innowacyjne funkcje, poprawiając jakość życia użytkowników.
Przenośne urządzenia do czytania książek:
Przenośne urządzenia do czytania książek to kompaktowe urządzenia, które umożliwiają odtwarzanie nagranych treści audiobooków. Posiadają funkcje takie jak kontrola prędkości czytania, regulacja głośności oraz nawigacja po rozdziałach. Najnowsze modele często integrują się z usługami online, umożliwiając pobieranie nowych tytułów bezpośrednio na urządzenie.
Lektory tekstów i etykiet:
Lektory tekstów i etykiet są praktycznymi urządzeniami, które umożliwiają odczytywanie etykiet na produktach, informacji z ulotek czy treści z różnych nośników. Wyposażone są w kamery, które rejestrują obraz, a następnie przekształcają go na mowę. Dzięki temu osoby niewidome mogą samodzielnie identyfikować przedmioty wokół nich oraz uzyskiwać informacje zapisane na etykietach.
Inne rozwiązania
Na rynku dostępnych jest szereg odtwarzaczy książek i innych dokumentów oraz rejestratorów wyposażonych w syntezatory i udźwiękowioną obsługę. Ponadto wraz z rozwojem sztucznej inteligencji, w internecie pojawia się coraz więcej narzędzi pozwalających na przetworzenie tekstu na głos wysokiej jakości, stworzenie audiodeskrypcji do filmów i wiele więcej. Możliwości zdają się być wręcz nieograniczone.