3 grudnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami – święto ustanowione w 1992 roku przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych. To wyjątkowa okazja do refleksji nad prawami osób z niepełnosprawnościami oraz działaniami wspierającymi ich pełne uczestnictwo w życiu społecznym.
W 2024 roku tematem przewodnim obchodów jest „Wzmacnianie przywództwa osób z niepełnosprawnościami na rzecz zrównoważonej przyszłości sprzyjającej włączeniu społecznemu”. Hasło to podkreśla rolę osób z niepełnosprawnościami w budowaniu bardziej sprawiedliwego świata oraz znaczenie ich aktywnego udziału w procesach decyzyjnych wpływających na ich życie.
Proponowane przez ONZ obszary dyskusji obejmują:
• Promowanie przywództwa osób z niepełnosprawnościami we wszystkich sferach życia.
• Włączenie osób z niepełnosprawnościami do życia społecznego na równi z innymi.
• Zwiększanie ich udziału w procesach legislacyjnych.
• Podnoszenie świadomości społecznej na temat praw osób z niepełnosprawnościami.
• Celebrację osiągnięć osób z niepełnosprawnościami.
Warto przypomnieć, że w tym roku mija 12 lat od ratyfikowania przez Polskę Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami. Konwencja zobowiązuje państwa do wspierania osób z niepełnosprawnościami w różnych aspektach życia, a Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) pełni funkcję niezależnego organu monitorującego jej wdrażanie.
RPO podkreśla kilka kluczowych wyzwań:
• Zapewnienie dostępu do usług wspierających, takich jak asystencja osobista.
• Rozwój edukacji włączającej, umożliwiającej wspólne kształcenie wszystkich dzieci.
• Włączenie osób z niepełnosprawnościami w proces tworzenia prawa.
• Zastąpienie instytucji ubezwłasnowolnienia modelem wspieranego podejmowania decyzji.
Do KPON dołączono Protokół Fakultatywny, który pozwala osobom z niepełnosprawnościami na składanie skarg do Komitetu ds. Praw Osób Niepełnosprawnych w przypadku naruszenia ich praw. Niestety, Polska do tej pory nie ratyfikowała Protokołu, co ogranicza możliwość korzystania z tego mechanizmu.
Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie apelował o zmianę tego stanu rzeczy, kierując wystąpienia do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.
Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami przypomina o potrzebie wspólnego działania na rzecz budowy społeczeństwa równości i solidarności. To także moment na docenienie wkładu osób z niepełnosprawnościami w rozwój społeczny i gospodarczy. Każdego dnia możemy wspierać włączanie tej grupy w życie społeczne – poprzez promowanie ich liderów, zwiększanie świadomości i dbanie o przestrzeganie ich praw.
Źródło: Biuro RPO