Rzecznik Praw Obywatelskich kontynuuje intensywny dialog z Ministerstwem Zdrowia w sprawie pilnej potrzeby dostosowania świadczeń zdrowotnych do indywidualnych potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Szczególną uwagę zwraca na opiekę ginekologiczną i położniczą, która wymaga natychmiastowej poprawy.
Priorytetowe wymagania w opiece zdrowotnej
Komitet Praw Osób z Niepełnosprawnościami ONZ podkreśla konieczność uwzględnienia perspektywy płci w opiece zdrowotnej, zwłaszcza dla kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami. Art. 6 Konwencji wskazuje na wielokrotną dyskryminację, na którą są one narażone, co zobowiązuje władze do działań zapewniających pełne i równe korzystanie ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności.
Komitet wzywa Polskę do uznania praw kobiet z niepełnosprawnościami w zakresie ochrony zdrowia, planowania rodziny, edukacji oraz dostępnych świadczeń medycznych.
Problemy dostępności architektonicznej
RPO wcześniej informował MZ o problemach w dostępności gabinetów ginekologicznych, które nie są dostosowane architektonicznie, nie posiadają obniżanych foteli ginekologicznych, podnośników ani odpowiednich wag. W ciągu pół roku liczba gabinetów z obniżanym fotelem wzrosła z 122 do 124, a podnośniki są dostępne jedynie w 10 gabinetach. Choć liczba gabinetów wyposażonych w odpowiednie wagi wzrosła do 84, nadal są województwa, gdzie brakuje takiego sprzętu.
Inicjatywy i projekty
Ministerstwo Zdrowia oraz Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych realizują projekty mające na celu zwiększenie dostępności placówek zdrowotnych. MZ informuje o rozwiązaniach telemedycyny oraz planach poprawy dostępności gabinetów ginekologicznych w nowej perspektywie finansowej UE. Przeprowadzone badanie ankietowe ma na celu analizę dostępności świadczeń ginekologicznych dla kobiet z różnymi niepełnosprawnościami.
Standardy dostępności
Konieczne jest stworzenie i wdrożenie standardów dostępności gabinetów lekarskich oraz większych placówek medycznych poprzez opracowanie aktów prawa powszechnie obowiązującego. Takie działania są zgodne ze Strategią na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami na lata 2021-2030. Przepisy już teraz zobowiązują placówki do zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, jednak ich realizacja nadal stanowi wyzwanie. Opracowanie standardów dostępności i podniesienie ich do rangi przepisów mogłoby umożliwić uzyskiwanie środków publicznych w ramach umów z NFZ oraz premiowanie placówek spełniających standardy.
Komunikacja z pacjentkami z niepełnosprawnościami
Kolejnym wyzwaniem jest komunikacja z pacjentkami z niepełnosprawnościami. Powszechne doświadczenia pacjentek obejmują ignorowanie, stereotypowe traktowanie, infantylizowanie oraz naruszające godność uwagi. Konieczne jest szkolenie personelu medycznego w zakresie komunikacji i uwrażliwienia na potrzeby pacjentek z niepełnosprawnościami.
Odpowiedź Ministerstwa Zdrowia
Minister Zdrowia Izabela Leszczyna potwierdza, że poprawa dostępności usług zdrowotnych dla kobiet z niepełnosprawnościami jest priorytetem. MZ realizuje projekty „Dostępność Plus dla zdrowia” oraz „Dostępność Plus dla AOS”, które mają na celu poprawę dostępności placówek zdrowotnych poprzez opracowanie standardów dostępności i udzielanie grantów. Plany obejmują także szkolenia dla kadry medycznej oraz analizę dostępności świadczeń dla kobiet z niepełnosprawnościami.
Działania RPO oraz Ministerstwa Zdrowia mają na celu zapewnienie pełnej dostępności świadczeń zdrowotnych dla osób z niepełnosprawnościami. Konieczne jest dalsze opracowanie i wdrożenie standardów dostępności oraz odpowiednie przeszkolenie personelu medycznego, aby zapewnić godną i dostępną opiekę zdrowotną dla wszystkich pacjentek.
Źródło: Biuro RPO