Kobiety z niepełnosprawnościami nadal borykają się z wyjątkowymi trudnościami w dostępie do opieki ginekologicznej i położniczej w Polsce. Na każdym etapie swojej wizyty dostrzegają brak procedur, wytycznych i rekomendacji, które gwarantowałyby im niezbędne usprawnienia, likwidację barier i odpowiednie postępowanie. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na fakt, że tylko 122 gabinetów w kraju posiada obniżane fotele ginekologiczne, co znacznie utrudnia dostęp do badań profilaktycznych.
Kobiety z niepełnosprawnościami doświadczają także stereotypowego traktowania i uprzedzeń ze strony personelu medycznego. Często lekarze zakładają, że te pacjentki nie mogą lub nie powinny prowadzić aktywnego życia seksualnego. Ignorowanie ich potrzeb i infantylizowanie, traktowanie ich jak „wieczne dzieci”, to kolejne wyzwania, z którymi muszą się zmierzyć.
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na te problemy i apeluje do Ministerstwa Zdrowia o uwzględnienie indywidualnych potrzeb osób z niepełnosprawnościami w dostępie do opieki medycznej, zwłaszcza ginekologicznej i położniczej. Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych podkreśla potrzebę uwzględnienia płciowej perspektywy, aby zapewnić odpowiednią opiekę zdrowotną dla kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami.
Nieodpowiednia dostępność architektoniczna gabinetów medycznych to kolejny problem. Niedostępność obniżanych foteli ginekologicznych czy podnośników jest szczególnie uciążliwa dla pacjentek na wózkach. Analizy wskazują, że tylko 122 gabinety w Polsce mają obniżane fotele ginekologiczne, a jedynie 9 posiada podnośniki. To oznacza, że dostęp do badań profilaktycznych lub właściwej opieki ciążowej jest często zależny od sytuacji finansowej pacjentek.
Niedostępność wag medycznych to kolejny problem, a tylko 67 placówek w Polsce je posiada. W niektórych województwach w ogóle nie ma takich urządzeń. Wagi są niezbędne nie tylko w trakcie ciąży, ale także do prawidłowego dozowania leków czy obliczania wskaźnika masy ciała.
Ministerstwo Zdrowia realizuje projekt „Dostępność Plus dla zdrowia”, który ma na celu poprawę dostępności placówek medycznych. Jednak, aby zapewnić pełny i równy dostęp do opieki ginekologicznej i położniczej dla kobiet z niepełnosprawnościami, konieczne jest opracowanie standardów dostępności na wszystkich etapach świadczeń medycznych. Szkolenia personelu medycznego, włączając w to wiedzę o różnych rodzajach niepełnosprawności oraz odpowiedni sposób komunikacji, również są kluczowe.
Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że rozwiązania powinny być szeroko implementowane i obowiązkowe, zgodnie z rekomendacjami Konwencji ONZ. Działania na rzecz zapewnienia dostępności usług ginekologiczno-położniczych dla kobiet z niepełnosprawnościami powinny uwzględniać wszystkie rodzaje barier, zarówno architektoniczne, informacyjno-komunikacyjne, sensoryczne, jak i cyfrowe. Oczekiwania kobiet z niepełnosprawnościami sprowadzają się do tego, by czuły się traktowane z godnością i szacunkiem w gabinetach medycznych.
W maju 2023 roku Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ogłosił program „Dostępna Przestrzeń Publiczna”, który ma na celu likwidację barier technicznych i informacyjno-komunikacyjnych. To krok w dobrą stronę, ale konieczne są dalsze działania w celu zapewnienia pełnego dostępu do opieki ginekologicznej i położniczej dla wszystkich kobiet, niezależnie od ich niepełnosprawności.
Rzecznik Praw Obywatelskich oczekuje analizy tych problemów przez Ministerstwo Zdrowia oraz podjęcia działań w celu zapewnienia pełnej dostępności świadczeń medycznych dla kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami. Dla tych pacjentek, to kwestia fundamentalnych praw człowieka i godności, które powinny być respektowane w każdym aspekcie opieki zdrowotnej.
Źródło: Biuro RPO