31 marca 2020 r. weszły w życie przepisy, na podstawie których w określonych sytuacjach następuje wydłużenie ważności orzeczeń o niezdolności do pracy lub o niezdolności do samodzielnej egzystencji, wydanych przez lekarza orzecznika ZUS lub komisję lekarską ZUS. Dzięki temu, wydłuża się również prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy lub od niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Wydłużenie ważności dotyczy orzeczeń:
- • o częściowej niezdolności do pracy,
- • o całkowitej niezdolności do pracy,
- • o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- • o niezdolności do samodzielnej egzystencji,
wydanych na czas określony, których ważność upłynęła lub upływa: - • w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego (od 14 do 19 marca 2020 r.),
- • w okresie obowiązywania stanu epidemii (od 20 marca 2020 r. do odwołania) w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2,
- • w okresie 30 dni następujących po odwołaniu stanu epidemii lub stanu epidemicznego.
Wydłuża się również ważność wymienionych wyżej orzeczeń, których termin ważności upłynął przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, tj. przed 14 marca 2020 r., o ile nowe orzeczenie, które jest podstawą do wydania decyzji w sprawie prawa do świadczenia na dalszy okres, nie zostało wydane przed 31 marca 2020 r.
Wydłużenie ważności dotyczy orzeczeń wydanych w celu przyznania świadczeń, które zależą od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, na podstawie przepisów:
- ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
- ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej,
- ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
- ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach,
- ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
- ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
- ustawy z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych,
- ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.
Jakie warunki należy spełnić, aby ważność orzeczenia uległa wydłużeniu
Ważność orzeczenia o niezdolności do pracy lub o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydłuża się, jeżeli wniosek o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres został/zostanie złożony przed upływem terminu ważności tego orzeczenia.
Na jaki okres ulega wydłużeniu ważność orzeczenia
Ważność orzeczenia o niezdolności do pracy lub o niezdolności do samodzielnej egzystencji ulega wydłużeniu o 3 następne miesiące, po upływie okresu, na jaki orzeczenie zostało wydane.
Przykład
Pani Anna była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na podstawie orzeczenia, wydanego przez lekarza orzecznika ZUS o częściowej niezdolności do pracy. Ważność tego orzeczenia upłynęła 15 marca 2020 r., tj. w okresie stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. 10 marca 2020 r Pani Anna złożyła wniosek o ustalenie uprawnień do renty na dalszy okres. Zrobiła to przed upływem ważności tego orzeczenia. Nowe orzeczenie nie zostało jeszcze wydane. Ważność orzeczenia o częściowej niezdolności do pracy ulega wydłużeniu o kolejne 3 miesiące, tj. do 15 czerwca 2020 r.
Na jaki okres ulega wydłużeniu prawo do świadczenia
Prawo do świadczeń uzależnionych od stwierdzenia niezdolności do pracy lub od niezdolności do samodzielnej egzystencji ulega przedłużeniu do końca miesiąca kalendarzowego, w którym upłynie wydłużony termin ważności orzeczenia. . Jeśli więc np. ważność orzeczenia (po wydłużeniu) upływa 15 czerwca 2020 r., prawo do świadczenia przysługuje do 30 czerwca 2020 r.
Czy ZUS wydaje decyzję w sprawie przedłużenia prawa do świadczeń
ZUS nie wydaje decyzji w sprawie przedłużenia prawa do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy lub od niezdolności do samodzielnej egzystencji w przypadku wydłużenia ważności orzeczenia.. Wydłużenie wynika z samej ustawy.
Czy po 3 miesiącach prawo do świadczenia będzie mogło być nadal
przedłużone
Ustawa z 31 marca 2020 r. umożliwia Radzie Ministrów dalsze wydłużenie okresów ważności orzeczeń. Będzie to zależało od okresu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii oraz skutków, które ten stan wywoła. W przypadku dokonania takiego wydłużenia, wydłuży się również prawo do świadczeń przyznanych na podstawie tych orzeczeń.
Czy wydłuża się również ważność dokumentów potwierdzających uprawnienia do świadczeń
Na taki sam okres, na jaki zostaje wydłużone prawo do świadczenia, wydłuża się również termin ważności legitymacji emeryta-rencisty, legitymacji osoby represjonowanej oraz książki inwalidy wojennego (wojskowego), wydanej przed 31 marca 2020 r. z ustalonym terminem ważności. Nie trzeba więc zgłaszać wniosku o wydanie takiego dokumentu na dalszy okres.
Co z dalszym prawem do świadczenia po ustaniu stanu epidemii/stanu zagrożenia epidemicznego
Wniosek zgłoszony do ZUS o ustalenie dalszego prawa do świadczeń, które zależą od stwierdzenia niezdolności do pracy lub od niezdolności do samodzielnej egzystencji, na dalszy okres zostanie załatwiony przez ZUS.
Niezależnie od wydłużenia ważności orzeczenia na podstawie ustawy z 31 marca 2020 r., ZUS będzie kierował na badanie do lekarza orzecznika ZUS w celu ustalenia dalszego istnienia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji. Jeśli ZUS uzna, że konieczne jest badanie, wyznaczy je w czasie, w którym możliwe będzie przeprowadzenie takiego badania.
Orzeczenie o dalszym istnieniu niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, będzie podstawą do ustalenia prawa do świadczenia, które zależy od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji na dalszy okres, po upływie okresu przedłużenia prawa do świadczenia z mocy ustawy z 31 marca 2020 r. Jeśli w wyniku takiego orzeczenia okaże się, że prawo do świadczenia w wydłużonym okresie przysługiwało w wyższej wysokości (np. w wyniku stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy zamiast częściowej niezdolności do pracy), ZUS wypłaci odpowiednie wyrównanie świadczenia.
Jeśli jednak lekarz orzecznik ZUS lub Komisja Lekarska ZUS nie stwierdzi dalszego istnienia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, prawo do świadczenia ustanie od pierwszego dnia miesiąca przypadającego po miesiącu, do którego nastąpiło wydłużenie ważności orzeczenia na podstawie ustawy z 31 marca 2020 r.
W tych sytuacjach ZUS wyda decyzję w sprawie dalszego prawa do świadczeń, które zależą od stwierdzenia niezdolności do pracy lub od niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Przykład
Pan Stanisław był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. 31 marca 2020 r. upłynął termin ważności orzeczenia o częściowej niezdolności do pracy, na podstawie którego Panu Stanisławowi została przyznana renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W wyniku wydłużenia – na podstawie ustawy z 31 marca 2020 r. – okresu ważności tego orzeczenia do 30 czerwca 2020 r., do tego dnia zostało również wydłużone prawo do renty przyznanej Panu Stanisławowi. ZUS kontynuował wypłatę tego świadczenia. 25 marca 2020 r Pan Stanisław złożył wniosek o ustalenie prawa do renty na dalszy okres. Na ten wniosek, w czerwcu 2020 r., zostało wydane orzeczenie, w którym lekarz orzecznik ZUS stwierdził częściową niezdolność do pracy na okres 3 lat. Na podstawie tego orzeczenia została wydana decyzja o ustaleniu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na dalszy okres, tj. od 1 lipca 2020 r. do 30 czerwca 2023 r.
Źródło: ZUS