Jakie warunki musisz spełnić, aby otrzymać świadczenie?
Świadczenie uzupełniające otrzymasz, jeśli:
- ukończyłeś 18 lat
- jesteś niezdolny do samodzielnej egzystencji, a niezdolność ta została stwierdzona orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji
- nie jesteś uprawniony do emerytury ani renty, nie masz ustalonego prawa do innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych, np. zasiłku stałego albo zasiłku okresowego (warunek nie dotyczy jednorazowych świadczeń) ani nie jesteś uprawniony do świadczenia z zagranicznej instytucji właściwej do spraw emerytalno-rentowych,
albo
jesteś uprawniony do tych świadczeń (emerytury, renty albo innych świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych, łącznie z kwotą wypłacaną przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych), ale ich łączna wysokość brutto nie przekracza 1600 zł.
WAŻNE!
Przy ustalaniu kwoty 1600 zł nie bierzemy pod uwagę kwoty renty rodzinnej przyznanej dziecku, które stało się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 roku życia lub w czasie nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia.
- musisz mieć miejsce zamieszkania w Polsce
- mieć polskie obywatelstwo
lub
mieć prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce, jeśli jesteś obywatelem jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej albo Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej
lub
mieć zalegalizowany pobyt w Polsce (jeśli jesteś obywatelem państwa spoza UE albo EFTA).
Świadczenie uzupełniające nie przysługuje osobie, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy taka osoba odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego – wtedy świadczenie może przysługiwać.
Co powinieneś zrobić aby uzyskać świadczenie?
Aby otrzymać świadczenie uzupełniające, musisz złożyć wniosek. Wniosek możesz złożyć w każdej placówce ZUS lub przesłać pocztą. Druk wniosku ESUN możesz pobrać z naszej strony, znajdziesz go również w salach obsługi klientów w placówkach ZUS.
Do wniosku o świadczenie uzupełniające dołącz:
- • orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji
albo
orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji
albo
wydane (przed 1 września 1997 r.) przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów – jeśli nie upłynął okres, na jaki orzeczono inwalidztwo
Jeśli ZUS ma takie orzeczenie w Twojej dokumentacji emerytalno-rentowej, nie musisz go dołączać
- • jeśli masz prawo do emerytury lub renty zagranicznej lub innego świadczenia zagranicznego o podobnym charakterze – dokument potwierdzający prawo do tych świadczeń i ich wysokość wystawiony przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych.
Dokumentem potwierdzającym niezdolność do samodzielnej egzystencji na podstawie, którego ZUS może ustalić prawo do świadczenia uzupełniającego, jest również:
- • orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• orzeczenie o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Jeśli nie masz orzeczenia potwierdzającego niezdolność do samodzielnej egzystencji albo upłynął okres, na który zostało ono wydane, do wniosku dołącz zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza nie wcześniej niż na miesiąc przed złożeniem wniosku, oraz – jeśli posiadasz – dokumentację medyczną i inne dokumenty, które mają znaczenie przy orzekaniu o niezdolności do samodzielnej egzystencji, np.:
- • kartę badania profilaktycznego,
- • dokumentację rehabilitacji leczniczej lub zawodowej.
Jeśli posiadasz – dołącz także orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Jak wypełnić wniosek o świadczenie uzupełniające?
We wniosku podaj następujące informacje:
- 3. Dane identyfikacyjne:
- • imię i nazwisko
- • obywatelstwo
- • imię ojca i matki
- • PESEL – a jeśli go nie posiadasz serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, datę urodzenia oraz płeć
- 5. Dane adresowe:
- • adres zameldowania
- • adres zamieszkania i adres do korespondencji – jeśli są inne niż adres zameldowania,
- 3. Czy masz przyznane prawo do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych lub aktualnie starasz się o takie świadczenie:
- • rodzaj świadczenia (np. emerytura lub renta z tytułu niezdolności do pracy)
- • wysokość świadczenia
- • nazwę instytucji, która wypłaca świadczenie i miejscowość, w której znajduje się jej siedziba
- 4. Czy masz przyznane prawo do świadczeń z zagranicznej instytucji właściwej do spraw emerytalno-rentowych lub aktualnie starasz się o takie świadczenie:
- • rodzaj świadczenia (np. emerytura lub renta z tytułu niezdolności do pracy)
- • wysokość świadczenia
- • nazwę państwa i zagranicznej instytucji, która wydaje decyzję w tej sprawie
- 4. Inne informacje, które mają wpływ na rozpatrzenie wniosku:
- • jeśli wniosek o świadczenie uzupełniające 500+, złożyłeś jeszcze w innym niż ZUS organie rentowym – podaj nazwę tej instytucji oraz miejscowość, w której znajduje się jej siedziba
- • oświadczenie czy aktualnie przebywasz w areszcie śledczym lub zakładzie karnym
- • jeśli nie posiadasz polskiego obywatelstwa wskaż czy masz prawo pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i daty graniczne tego prawa
- 4. Twój podpis.
W jakim czasie otrzymasz decyzję?
Decyzja zostanie wydana w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Okolicznością taką może być uprawomocnienie się orzeczenia w sprawie niezdolności do samodzielnej egzystencji.
WAŻNE!
Jeśli złożysz wniosek przed 1 grudnia 2019 roku, na wydanie decyzji w sprawie świadczenia uzupełniającego Zus będzie miał 60 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (art. 27 ust. 1 ustawy o świadczeniu uzupełniającym).
Jaka jest wysokość świadczenia uzupełniającego?
Świadczenie uzupełniające przysługuje Ci w wysokości 500 zł, jeśli:
- • nie jesteś uprawniony do emerytury ani renty i nie masz ustalonego prawa do innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych, lub
- • masz takie świadczenia, ale ich łączna kwota brutto nie przekracza 1100 zł.
Jeśli pobierasz emeryturę, rentę lub inne świadczenie finansowane ze środków publicznych i łączna kwota brutto tych świadczeń wynosi więcej niż 1100 zł, a nie przekracza1600 zł, wysokość świadczenia uzupełniającego będzie niższa niż 500 zł.
Będzie to różnica między kwotą 1600 zł i łączną kwotą przysługujących Ci świadczeń.
Od jakiej daty zostanie przyznane Ci świadczenie uzupełniające?
Świadczenie uzupełniające zostanie Ci przyznane od miesiąca, w którym spełnisz wymagane warunki, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłosisz wniosek o to świadczenie.
O czym musisz powiadomić ZUS, jeśli będziesz dostawać świadczenie uzupełniające?
Masz obowiązek powiadomić ZUS o wszelkich zmianach, które mają wpływ na prawo do świadczenia uzupełniającego lub na jego wysokość. W szczególności dotyczy to takich sytuacji:
- • uzyskasz prawo do świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych, w tym także do świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym, które przyzna KRUS lub inny organ emerytalny, oraz będziesz pobierać takie świadczenie,
- • zwiększy się kwota świadczenia finansowanego ze środków publicznych, które wypłaca podmiot inny niż ZUS (np. KRUS czy ośrodek pomocy społecznej),
- • zostaniesz tymczasowo aresztowany albo będziesz odbywać karę pozbawienia wolności (nie dotyczy odbywania tej kary w systemie dozoru elektronicznego).
Jeśli nie powiadomisz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o tych okolicznościach i zostanie wypłacone Ci świadczenie, do którego utraciłeś prawo, będziesz musiał je zwrócić. Jeśli zostanie wypłacone Ci świadczenie w zawyżonej kwocie, będziesz musiał zwrócić jego zawyżoną część.
Co możesz zrobić, jeśli nie zgadzasz się z decyzją?
Jeśli nie zgadzasz się z decyzją w sprawie świadczenia uzupełniającego, masz prawo odwołać się od tej decyzji.
Odwołanie masz prawo wnieść do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych – właściwego ze względu na Twoje miejsce zamieszkania. Możesz to zrobić za pośrednictwem ZUS w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Po tym terminie decyzja stanie się prawomocna i nie będziesz mógł jej zaskarżyć do sądu.
Odwołanie możesz złożyć na piśmie lub zgłosić ustnie do protokołu w placówce ZUS albo wysłać pocztą. Złożenie odwołania i postępowanie przed sądem są wolne od opłat.
Jakie świadczenia będą uwzględniane przy ustalaniu progu 1600 zł?
Ustawa uzależnia prawo do świadczenia uzupełniającego oraz wysokość tego świadczenia od łącznej wysokości przysługujących świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych. Przede wszystkim chodzi o świadczenia emerytalno-rentowe wypłacane przez ZUS, KRUS i inne organy emerytalno-rentowe, tj. w szczególności:
• emerytury i renty przysługujące na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyjątkiem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 tej ustawy,
• renty inwalidzkie i renty rodzinne przysługujące na podstawie ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
• emerytury i renty przysługujące na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• emerytury i renty przysługujące na podstawie ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
• emeryturę wojskową, wojskowa rentę inwalidzką oraz wojskową rentę rodzinną przysługującą na podstawie ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin,
• emeryturę policyjną, policyjną rentę inwalidzką oraz policyjną rentę rodzinną przysługującą na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin,
• renty przysługujące na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
• renty przysługujące na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych
w szczególnych okolicznościach, rentę socjalną, o której mowa w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej,
• świadczenia przedemerytalne i zasiłki przedemerytalne, o których mowa w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych,
• okresową emeryturę kapitałową, przysługują na podstawie ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych,
• emeryturę pomostową, przysługującą na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych,
• nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, przysługujące na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych,
• okresową emeryturę rolniczą, przysługującą na podstawie ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw,
• rodzicielskie świadczenie uzupełniające, przysługujące na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym.
Do świadczeń finansowanych ze środków publicznych, których wysokość będzie wpływała na prawo do świadczenia uzupełniającego będą też niewątpliwie zaliczane świadczenia z pomocy społecznej o charakterze innym niż jednorazowy, np. zasiłki stałe.
W sumie świadczeń będą też uwzględniane świadczenia wypłacane przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych.
Jakie świadczenia nie będą uwzględniane przy ustalaniu progu 1600 zł?
Przede wszystkim nie będzie uwzględniany dochód z pracy zarobkowej, czy też np. z umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy cywilnoprawnej.
Przy badaniu wysokości świadczeń decydującej o przyznaniu i o kwocie świadczenia uzupełniającego ustawodawca wyłączył jednak również niektóre spośród świadczeń finansowanych ze środków publicznych.
Po pierwsze, przy ustalaniu wysokości świadczeń nie będzie uwzględniana renta rodzinna przyznana w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (tj. przysługująca po zmarłym rodzicu osobie, która stała się całkowicie niezdolna do pracy do ukończenia 16 lat lub do ukończenia nauki przed osiągnięciem 25 roku życia).
Nie będą również wliczane świadczenia o charakterze jednorazowym finansowane ze środków publicznych (np. jednorazowy zasiłek z pomocy społecznej czy zasiłek pogrzebowy).
Przy badaniu wysokości świadczeń decydującej o prawie do świadczenia uzupełniającego i jego wysokości, nie będą również uwzględniane dodatki i świadczenia wypłacane wraz ze świadczeniami emerytalno-rentowymi na podstawie przepisów szczególnych, a więc np. dodatek pielęgnacyjny, dodatek dla sieroty zupełnej, dodatek kombatancki czy też ryczałt energetyczny. Nie będzie również uwzględniany zasiłek pielęgnacyjny.
Czy przy badaniu progu 1600 zł będą uwzględniane świadczenia w kwocie brutto czy w kwocie netto?
Przy ustalaniu prawa i wysokości świadczenia uzupełniającego będą uwzględniane świadczenia pieniężne finansowane ze środków publicznych w kwocie brutto, przed dokonaniem wszelkich odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, np. z tytułu podatku dochodowego od osób, fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne, czy też zmniejszenia świadczenia w związku z osiąganiem przychodu. Dotyczy to większości emerytur i rent. Świadczenia nie podlegające opodatkowaniu będą oczywiście uwzględniane w kwocie, w jakiej są wypłacane (tzw. „netto”).
Kto będzie właściwy do wypłaty świadczenia uzupełniającego w przypadku, gdy osoba pobiera świadczenie zarówno z KRUS jak i z ZUS?
Właściwy do wypłaty świadczenia będzie organ, który wypłaca dodatek pielęgnacyjny.
Czy w związku z pobytem w Zakładzie Opieki Leczniczej lub Domu Pomocy Społecznej będzie przysługiwało świadczenie uzupełniające?
Pobyt w tych jednostkach nie stanowi przeszkody do przyznania świadczenia uzupełniającego.
Czy po otrzymaniu orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji z ZUS zostanie z urzędu przyznany dodatek pielęgnacyjny, czy wymagany będzie wniosek?
Jeśli w stosunku do osoby uprawnionej do emerytury lub renty zostanie wydane orzeczenie stwierdzające niezdolność tej osoby do samodzielnej egzystencji, dodatek pielęgnacyjny do emerytury/renty zostanie jej przyznany po złożeniu w tej sprawie wniosku i ustaleniu, że nie zachodzą okoliczności wymienione w ustawie emerytalnej, w których dodatek ten nie przysługuje (przebywanie w zakładzie opiekuńczo – leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym).
Czy będzie akceptowane orzeczenie z zapisem, że osoba ma ograniczoną zdolność do samodzielnej egzystencji – wymaga pomocy innych osób.
Nie. Orzeczenie musi stwierdzać niezdolność do samodzielnej egzystencji.